اقتصاد ایران پنج دهه است که گرفتار بی ثباتی اقتصاد کلان و ام المصایب اقتصاد کلان یعنی تورم بالا و بی ثبات است.

بسیار شنیده ام که علت تورم بالا و کاهش ارزش پول در یک کشور را چاپ یا انتشار پول بی پشتوانه توسط بانک مرکزی عنوان می‌ کنند.

​بسیار پرسیده می‌شود که چرا با وجود کاهش نرخ ارز قیمت کالاها و خدمات کاهش نمی یابد؟

قرنها از پند سلطان سخن ایران زمین، سعدی خوش سخن می گذرد که فرمود:چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن/که می گویند ملاحان سرودی/اگر باران نبارد به کوهستان/به سالی دجله گردد خشک رودی

تورم بالا و پرنوسان مانند سرطانی دردناک به جان اقتصاد ایران افتاده است و علاوه بر رنج طولانی مدت شهروندان و بویژه طبقات محروم و علاوه بر ایجاد مانع اساسی در ایجاد عدالت توزیعی، توان اقتصاد کشور برای دستیابی به رشد پایدار اقتصادی را نیز تحلیل برده است.

در تاریخ علم اقتصاد مدرن، نرخ سود و جایگاه آن در سیاستگذاری نقش پررنگی داشته است.

آیا در ایران مردم از مشکل مسکن رنج می‌برند؟ بدون تردید. آیا مشکل مسکن یک معضل اقتصاد کلان است؟ بدون تردید. آیا دخالت‌های دولت‌ها دشواری و بی‌عدالتی در مسکن ایجاد کرده است؟ بدون تردید.

مدت‌ها است ایده‌ای در میان تحلیلگران و صاحب‌نظران مطرح است که چنانچه مردم به بازار سرمایه روی بیاورند و بنا به واژگان مورد استفاده این صاحب‌نظران، نقدینگی به سمت بازار سرمایه هدایت شود، اولا از بروز آثار تورمی آن جلوگیری می‌شود و ثانیا نقدینگی در خدمت تولید قرار می‌گیرد و در آن صورت نه تنها نباید نگران گرایش مردم به بازار سرمایه بود، بلکه باید با ابزارهایی اسباب تشویق مردم را در این زمینه فراهم ساخت.

تیمور رحمانی و سامان فلاحی: مدت‌ها است که در اقتصاد ایران گفتمانی شکل گرفته است، دال بر آنکه تامین مالی اقتصاد ایران بانک‌محور است و همین موضوع سبب ناکارآمدی تامین مالی بنگاه‌ها در اقتصاد ایران شده و به تبع آن اثر منفی بر رشد اقتصادی ایران بر جای گذاشته است. همین موضوع سبب شده دستگاه‌های اجرایی مربوطه نیز یکی از مهم‌ترین وظایف خود را تلاش برای کاهش بانک‌محوری و افزایش بازارمحوری فرآیند تامین مالی بنگاه‌ها در اقتصاد ایران بدانند.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران روز سه شنبه ۶ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ طی اطلاعیه ای رسما هدف گذاری تورمی را اعلام کرد.

در یکی از شدیدترین رکودهای تاریخ اقتصادی دنیا بعد از بحران بزرگ ۳۳-۱۹۲۹ و با احتمالی شدیدتر از آن، بازار سرمایه ایران همه را مات و متحیر کرده است و درست در زمانی که همه بازارهای سهام دچار تنزل قابل‌توجه شده‌اند، بازار سهام ایران بازدهی (از نوع عایدی سرمایه‌ای) خیره‌کننده چند صددرصدی در سال تجربه کرده است.

برخی پیش بینی ها حکایت از آن دارد که اقتصاد جهان حدود ۲.۷ تریلیون دلار بر اثر شیوع ویروس کرونا زیان خواهد دید.

کمیسیون تلفیق مجلس اخذ دو نوع مالیات از بخش مسکن را برای سال آتی در دستور کار قرار داده است. نوع نخست یعنی اخذ مالیات از خانه‌های خالی مربوط به اجرای یک قانون قدیمی اما اجرا نشده می‌شود.

چهل و یک سال از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد. در ایام اوج‌گیری مبارزات منجر به پیروزی انقلاب و رخداد تاریخی ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ من نوجوانی ۱۳ ساله و دانش آموز سال سوم راهنمایی بودم و به دلیل اینکه در شهری بسیار کوچک(یا شاید بهتر باشد روستا بگویم) زندگی می‌کردم که سطح سواد و آگاهی مردم از وقایع انقلاب بسیار پایین بود، درکی از آنچه در حال رخ دادن بود، نداشتم.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در پنجاه و نهمین مجمع خود، با حضور ریاست محترم جمهوری از برنامه جدید سیاست پولی با بکارگیری عملیات بازار باز رونمایی کرد.

قیمت بنزین افزایش یافت. هیچ ایرانی نوع‌دوست و وطن‌پرستی (مستقل از گرایش فکری و سیاسی او) نمی‌تواند از آنچه رخ داده است، غمگین و پریشان نباشد.

در اقدامی دشوار و بر اساس تصمیم شورای هماهنگی سران قوا قیمت بنزین افزایش یافت و تصمیم گرفته شد که عواید حاصل از افزایش قیمت بنزین به‌صورت یارانه نقدی بین خانوارهای نیازمند جهت جبران کاهش سطح رفاه متاثر از وقایع یک سال و نیم اخیر و همچنین متاثر از افزایش قیمت بنزین صرف شود.

اول: شواهد و قرائن و حتی آمارها نشان می‌دهد جامعه ایران تصمیم گرفته است بیش از توان تولید خود رفاه ایجاد کند. نتیجه این تصمیم تخصیص ناکارآمد منابع است و پیامد این ناکارآمدی تبدیل نشدن منابع به رشد اقتصاد ملی است. زمانی که رشد اقتصادی رخ ندهد طبیعتا رفاه به‌صورت طبیعی نمی‌تواند افزایش یابد. بنابراین با سیاست‌های مقطعی سعی می‌شود تلاش برای ایجاد رفاه نسبت به منابع به‌صورت مستمر افزایش می‌یابد.

​ما ایرانیان در حدی که از آموزه‌های دینی می‌دانیم از اهداف اساسی رسالت پیامبران الهی تعالی فرهنگ و اخلاق بوده است و منازعه‌ای در این زمینه نیست.

سالیان و دهه‌های طولانی است که قیمت حامل‌های انرژی و در راس آنها قیمت بنزین تبدیل به یک دشواری برای سیاست‌گذاری و حتی حکمرانی در کشور ما شده است. بر این باورم که ما اقتصادخوانده‌ها بسیار در این موضوع مقصریم. کمیاب هستند کسانی که باور داشته باشند بنزین ارزان نیست و کمیاب هستند کسانی که باور داشته باشند قیمت‌گذاری کنونی بنزین حرکت در مسیر خیر است.

آیا افزایش قیمت مسکن اجتناب‌ناپذیر بود؟ «بدون تردید» ، آیا افزایش قیمت مسکن سبب تشدید نابرابری می‌شود؟ «بدون تردید» ، آیا لازم است در مورد بخش مسکن کاری انجام دهیم؟ «بدون تردید» ، آیا لازم است بهره‌مند شوندگان از افزایش قیمت مسکن را جریمه کنیم؟ «به هیچ وجه»

اقتصاد ایران در طول حدود یک سال و نیم گذشته یکی از شدیدترین رونق‌های قیمتی خود را تجربه کرد؛ به این معنی که پس از دوره‌ای رکود قیمتی و عقب ماندن رشد قیمتی مسکن از تورم، افزایش بسیار شدید در حد بیش از ۱۰۰ درصد را شاهد بود. در نمودار شماره یک لگاریتم متوسط قیمت هر متر مربع آپارتمان در تهران(که رفتار عمومی آن متفاوت از کل کشور نیست)، برای دوره زمانی ۹۷-۱۳۷۰ نشان داده شده است.

گزاره شایع: «ما ایرانیان ذاتا از نظر اخلاقی دارای عیب و ضعف هستیم و بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی ریشه در این ضعف اخلاقی دارد.» احتمالا بسیاری از افراد در ریشه‌یابی مسائل موجود با چنین گزاره‌هایی روبه‌رو شده‌اند. از این دست گزاره‌ها یا شبیه به آنچه بیان شد (البته بسیار افراطی‌تر)، در میان ایرانیان چه عامه و چه نخبه و روشنفکر و حتی متخصصان حوزه مربوطه نیز نسبتا شایع و متداول است.

چنانچه از آنچه برخی مباحثه یا حتی مشاجره بین به اصطلاح مکاتب اقتصادی راجع به کلیت اقتصاد و به‌ویژه سیاست پولی می‌نامند حذر کنیم و توجه خود را به علم اقتصاد به معنی صحیح آن به‌عنوان مجموعه‌ای از قضایا و دلالت‌های تجربی برای تخصیص بهینه منابع معطوف کنیم، نقش پول و سیاست پولی را می‌توانیم در سه گزاره عمومی مبتنی بر حقایق بلندمدت تجربی و از جمله برای اقتصاد ایران خلاصه کنیم.

دستورالعمل عملیات بازار باز که حاصل بسته سیاست پولی متعاقب ریاست دکتر همتی بر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بود، بعد از مدت‌ها کار کارشناسی و قرار گرفتن در معرض نظر کارشناسان خبره این بانک و صاحب‌نظران دانشگاهی و اجرایی در زمینه امور پولی و بانکی روز سه‌شنبه (۲۷ فروردین ۱۳۹۷) به تصویب شورای پول و اعتبار رسید تا پس از تهیه شیوه‌نامه اجرایی و زیرساخت‌های لازم به اجرا گذاشته شود.

به یک دستفروش در یک شهر کوچک برای خرید انجیر کوهی مراجعه می‌کنم و متوجه می‌شوم نسبت به پاییز پارسال قیمت آن ۵۰ درصد افزایش یافته است و می‌دانم که او انجیر کوهی را خود چیده است و به‌عنوان یک مصرف‌کننده معمولی(نه یک اقتصادخوانده) ممکن است برآشفته شوم که قیمت انجیر کوهی چیده شده توسط خود دستفروش چرا باید افزایش یافته باشد.

دهه‌ها است که بحث راجع به نظام قیمت‌ها یا آنچه اقتصادخوانده‌ها قانون عرضه و تقاضا (تعیین قیمت کالاها و خدمات توسط عرضه و تقاضا) می‌نامند، به حوزه مجادلات سیاسی کشانده شده و در شرایط تشدید دشواری اقتصادی مانند شرایط کنونی اقتصاد ایران، پررنگ‌تر شده است.

اقتصاد ایران از ابتدای دهه ۱۳۸۰ به‌تدریج به وضعیتی تغییر مسیر داد که برخلاف حدود دو دهه قبل از آن نرخ سود حقیقی شروع به افزایش و مثبت شدن کرد. علامت این نرخ سود رو به افزایش نیز افزایش سهم سپرده‌هایی بوده که به آن سود تعلق می‌گرفته است. در تحلیل این مساله می‌توان دو عامل را نام برد. این دو عامل نقش کلیدی در شکل دادن به وضعیت مورد اشاره داشتند.

پول جدید را می‌توان با «ریال جدید» یا واحد پولی جدید با اسم جدید معرفی کرد. بانک مرکزی در این باره در سال‌های قبل نظرسنجی هم کرده است اما در کل واحد پول ملی را «تومان» تعریف کردند.

​یکی از مهم‌ترین دلالت‌های سیاست‌گذاری اقتصاد کلان رشد متوسط نقدینگی معادل نیاز اقتصاد است. در آن صورت، اگر فرض کنیم که متوسط رشد اقتصادی معادل ۴ درصد باشد، به‌طور متوسط نیاز به نقدینگی نیز ۴ درصد رشد می‌کند. اگر در اقتصاد دیگری به‌طور متوسط رشد اقتصادی معادل ۸ درصد باشد، آن‌گاه نیاز این اقتصاد به نقدینگی به‌طور متوسط ۸ درصد رشد می‌کند.