ارمغان کووید-۱۹ برای کارگران
به گزارش اقتصادنیوز؛ نشریه هفتگی اکونومیست در شماره جدید خود -۱۰ آوریل ۲۰۲۱- آینده بازار کار را در پرونده‌ای مفصل بررسی کرده و طرح جلد زیر را با تیتر «بالا رفتن*؛ یک گزارش ویژه درباره آینده کار» به آن اختصاص داده است. (* بالا رفتن در معنای ترفیع رتبه شغلی، موفقیت و پیشرفت کاری است.)
اکونومیست در سرمقاله این شماره با عنوان «پیشرفت در یک دنیای کارگری*» نوشته است: بازگشت مشاغل، تغییر سیاست‌ها و تحول تکنولوژیکی می‌تواند دوره طلایی کار را برای کشورهای ثروتمند به ارمغان آورد.
* معادل فارسی واژه Worker در اغلب منابع کارگر در نظر گرفته شده‌است، اما نباید به اشتباه در معنای خاص فردی که کار یدی انجام می‌دهد تعبیر شود. چراکه معنای درونی Worker مجموعه گسترده‌تری از شاغلان را دربرمی‌گیرد و شامل همه کارکنان غیر ارشد است که دستمزد معینی می‌گیرند. بنابراین به نظر می‌رسد واژه کارمند -دست‌کم در متن حاضر- معادل مناسب‌تری از واژه کارگر است.
در تصورات رایج ۴ دهه گذشته، وضعیت برای صاحبان سرمایه، فوق‌العاده و برای کارگران، بی‌نوایانه بوده است. جهان ثروتمند کارگران، رقابت در تجارت، تغییرات بی‌وقفه فناوری، دستمزدهای نابرابر و بازیابی ناچیز از رکود اقتصادی را متحمل شده‌اند. سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها از گسترش بازارهای جهانی، آزادسازی سیستم‌های مالی و مالیات‌های پایین شرکت‌ها لذت می‌بردند. حتی قبل از شیوع کووید-۱۹، این کاریکاتور از بازارهای کارِ درهم‌شکسته، اشتباه بود. امروز، همانطور که اقتصاد از پاندمی خارج می‌شود، برتری سرمایه نسبت به نیروی کار در حال معکوس شدن است. و این امر زودتر از آنچه فکر می‌کنید، رخ خواهد داد.
بازگشت شگفت‌انگیز بازار کار پس از بحران پاندمی
پیش‌بینی یک جهان کار شگفت‌انگیز، تنها یک سال پس از فاجعه حادث شده برای بازار کار، شاید کمی زودهنگام به نظر برسد. اما نمونه آمریکا نشان می‌دهد که با افول ویروس، شغل‌ها با چه سرعتی می‌توانند بازگردند. در بهار سال 2020 نرخ بیکاری این کشور نزدیک به 15 درصد بود. این نرخ اکنون تنها 6 درصد است، پس از یک سال که 5 ماه آن جزو بهترین 10 ماه تاریخ از نظر میزان استخدام بوده است.
در حال حاضر تصورات عمومی نسبت به سهولت یافتن شغل به سطحی رسیده است که رسیدن به این میزان پس از بحران مالی جهانی (سال ۲۰۰۸) نزدیک به یک دهه طول کشید. و حتی در اروپا که با موج سوم شیوع کرونا مواجه است، به موازات سازگاری اقتصادها با اقدامات مهارکننده ویروس، بازار کار نیز پیش‌بینی‌ها را شکست می‌دهد (از پیش‌بینی‌های امیدوارکننده، سبقت می‌گیرد).
۲ عامل تقویت‌کننده آینده بازار کار؛ تغییر سیاست‌ها و تحولات تی
علاوه بر بهبود بازار کار، دو تغییر عمیق‌تر، یکی در عرصه سیاست و دیگری در حوزه فناوری در حال وقوع است.
با فضای سیاسی شروع کنید، که نسبت به دهه‌های گذشته، برای کارگران دوستانه‌تر شده است. نشانه اولیه تغییر، افزایش حداقل دستمزدها در چرخه اقتصادی قبلی بود. در کشورهای عضو OECD* (مجموعه‌ای از کشورهای ثروتمند و توسعه‌یافته) حداقل دستمزدها نسبت به متوسط دستمزد، متناسب با وزن جمعیتی، بیش از یک‌چهارم افزایش یافت. اکنون دولت ها و نهادها بیش از حد نسبت به کارگران دوستی نشان می‌دهند.
* باشگاه OECD یا سازمان همکاری و توسعهٔ اقتصادی (Organisation for Economic Co-operation and Development) یک نهاد اقتصادی بین‌المللی و ناظر رسمی سازمان ملل متحد با ۳۷ کشور عضو است که در سال ۱۹۶۱ برای تحریک پیشرفت اقتصادی و تجارت جهانی تأسیس شد و مقر اصلی آن در شهر پاریس است. OECD مجمع کشورهایی است که خود را متعهد به دموکراسی و اقتصاد بازار توصیف می‌کنند، و به طور کلی دارای اقتصادهای پردرآمدی هستند، شاخص توسعه انسانی بسیار بالایی دارند و به عنوان کشورهای توسعه‌یافته در نظر گرفته می‌شوند. تا سال ۲۰۱۷، کشورهای عضو OECD به لحاظ برابری قدرت خرید، مجموعاً ۶۲٫۲٪ از تولید ناخالص داخلی اسمی جهانی (معادل ۴۹٫۶ تریلیون دلار آمریکا) و ۴۲٫۸٪ تولید ناخالص داخلی جهانی (معادل ۵۴٫۲ تریلیون دلار جهانی) را تشکیل می دادند.
رئیس جمهور جو بایدن امیدوار است تا از زیرساخت‌های برنامه‌ریزی شده خود برای پیشبرد اتحادیه‌ها و پرداخت دستمزد سخاوتمندانه استفاده کند. بانک‌های مرکزی حتی بیشتر نگران مشاغل هستند و کمتر دغدغه تورم دارند. این یک شوخی نبود وقتی که در اول آوریل صندوق بین‌المللی پول (IMF) که زمانی به سخت‌گیری و ریاضت اقتصادی مشهور بود، ایده مالیات همبستگی یکپارچه بر ثروتمندان و شرکت‌ها را به جریان انداخت. جیمی دیمون، رئیس JPMorgan Chase بزرگترین شرکت وال‌استریت، در نامه این هفته خود به سهامداران، خواستار افزایش دستمزدها شد؛ بدون اینکه درباره مدیران صحبت کند.
دومین تغییر بزرگ در بازار کار مربوط به حوزه فناوری است. پیشگویی‌های دوران پاندمی، پیش‌بینی مشکلات مضاعف بازار کار در درازمدت را می‌کردند؛ ربات‌ها ارتش بیکاران را ایجاد می‌کنند، مشاغل نامطمئن جایگزین مشاغل باثبات می‌شوند و حتی کارگران خوش‌شانسی که به ایمیل و صفحه مانیتور زنجیر شده‌اند در دل خودشان می‌دانند که "مشاغل مزخرف" آن‌ها بیهوده است.
اما همانطور که گزارش ویژه اکونومیست در این هفته توضیح می‌دهد، این اید‌ه‌ها هرگز با شواهد پشتیبانی نمی‌شوند و یا دست‌کم به نظر نمی‌رسد که اکنون در آستانه تحقق باشند؛ در سال 2019 تقریبا دو سوم آمریکایی‌ها اظهار داشتند که از امنیت شغلی خود کاملا راضی هستند، در حالی که این میزان در سال 1999 کمتر از نصف بود. سهم کمتری از کارگران آلمانی نسبت به اواسط دهه 2000 احساس ناامنی شغلی می‌کنند. و کشورهایی که بیشترین اتوماسیون را دارند، مانند ژاپن، از کمترین نرخ بیکاری برخوردار هستند.
امسال، چشم‌انداز آینده بلندمدت کار، بهبود یافته، زیرا دیجیتالی شده است. دورکاری، تنگنای مسکن گران‌قیمت در شهرهای پر‌رونق را کاهش می‌دهد. کارمندان خانگی سطح بالاتری از شادی و بهره‌وری را گزارش می‌دهند. در پایان سال 2020 شرکت‌های آمریکایی به معنای واقعی 25 درصد بیشتر از یک سال قبل برای رایانه‌ها هزینه کردند. حتی بدبین‌هایی مانند رابرت گوردون، اقتصاددان، انتظار دارند این انفجار سرمایه‌گذاری فناوری، رشد سریع‌تری در میزان بهره‌وری را رقم بزند؛ امری که به معنای دستمزد بالاتر است.
