جهش تراز تجاری ایران و عربستان بعد از هفت سال

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، بیشترین حجم تجارت خارجی میان ایران و عربستان در ۱۰ سال گذشته به سال 94 تعلق داشته و برابر با 200 میلیون دلار بوده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد دورنمای بازرگانی سیاستگذاران برای سال جاری، چهار برابر مجموع حجم تجارت ثبت شده در یک دهه گذشته بوده است.

حجم تجارت کالاهای غیرنفتی بین ایران و عربستان در ۱۱ ماه 1401 به 30 هزار و 791 تن رسیده که این حجم از تجارت به لحاظ ارزش دلاری حدود 14 میلیون و 710 هزار دلار ثبت شده است.

بررسی گزارش گمرگ جمهوری اسلامی ایران از تبادلات تجاری میان ایران و عربستان طی ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد روند تراز تجاری با ثبت اوج و فرود‌هایی نهایتا جهش مثبتی را در ۱۱ ماهه سال 1401 به ثبت رسانده اما همچنان پایین بوده است.

بررسی این موضوع از این حیث حائز اهمیت است که در روزهای گذشته توافق ایران و عربستان سعودی برای برقراری مجدد روابط سیاسی در صدر اخبار رسانه‌های منطقه و جهان قرار گرفته است و انتظار می‌رود مراودات تجاری در سال جدید بهبود یافته و تا مرز سه میلیارد دلار افزایش پیدا کند.

روند حجم تجارت ایران و عربستان در ۱۰ سال 

روند بررسی حجم تجارت کالاهای غیرنفتی میان عربستان و ایران نشان می‌دهد از ابتدای سال 91 تا سال پایان بهمن سال گذشته حجم تجارت کالاها به لحاظ وزنی با ثبت یک رکورد در سال 92 به حدود ۸۰۰ هزار تن رسیده و در ادامه مسیر نزولی را تا سال 1400 طی کرده است. حجم تجارت در واقع مجموع صادرات و واردات را اندازه‌گیری می‌کند.

آمارها نشان می‌دهد در ۱۱ ماه ابتدایی سال گذشته حجم تجارت کالاهای غیرنفتی میان ایران و عربستان به لحاظ وزنی به حدود 31 هزار تن رسیده است و در عین حال ارزشی  حدودا 15 میلیون دلاری را به ثبت رسانده است. در سال‌های 95 و 99 که روابط ایران و عربستان قطع بود حجم تجارت بین ایران و عربستان صفر بوده و به عبارتی هیچ مراوده تجاری صورت نگرفته است. 

بررسی جزییات این آمار همچنین نشان می‌دهد طی ۱۰ سال گذشته صادرات در مقایسه با واردات سهم عمده‌ای در حجم تجارت بین ایران و عربستان داشته است؛ به طوری که از سال 98 تاکنون هیچ کالایی از عربستان وارد ایران نشده و در مقابل عمده حجم تجارت ایران از ناحیه صادرات بوده است.

ارزیابی تجارت سه میلیارد دلاری ایران و عربستان

در بررسی‌های آماری حجم تجارت ایران و عربستان در بازه ۱۰ سال گذشته مشاهده می‌شود بیشترین ارزش دلاری حجم تجارت ایران و عربستان در سال 94 رقم خورده است؛ یعنی یک سال پیش از قطع روابط تجاری این دو کشور.

در آن سال ارزش دلاری کل تجارت ایران و عربستان برابر با 212 میلیون دلار بوده که از این میزان ارزش واردات از سمت عربستان برابر با تقریبا 78 میلیارد دلار بوده و مابقی سهم صادرات ایران به عربستان بوده است. رکورد 212 میلیون دلاری به نوعی یک‌پانزدهم دورنمای تجاری ایران و عربستان است. از طرفی مجموع تجارت خارجی ایران و عربستان در ۱۰ سال اخیر در حدود 745 میلیون دلار بوده که باز هم با آنچه برای سال جاری تخمین زده شده، فاصله بسیاری داشته و یک‌چهارم تجارت سه میلیارد دلاریِ هدف‌گذاری شده محسوب می‌شود.

بنابراین دستیابی به سطح 3 میلیارد دلاری اتفاقی دور از گذشته ۱۰ ساله ایران شمرده می شود. در کنار حجم تجارت ایران و عربستان می‌توان روند تراز تجاری این دو کشور را نیز مورد ارزیابی قرار داد. این شاخص نشان می‌دهد در بازه مورد بررسی چه میزان دلار از ناحیه تجارت با عربستان وارد چرخه اقتصادی ایران شده است.

جهش تراز تجاری ایران و عربستان بعد از هفت سال

بر اساس محاسبات صورت‌گرفته تراز تجاری بین ایران و عربستان طی ۱۰ سال گذشته، این شاخص در سال 91 حدود 45 میلیون دلار  بوده، اما در سال 92 این شاخص کاهش پیدا کرده است. نهایتا در سال 93 با یک جهش به نقطه اوج خود در بازه ۱۰ ساله رسیده و در این سال تراز تجاری بین ایران و عربستان به 112 میلیون و 939 هزار دلار رسیده است.

تراز تجاری، جریان صادرات و واردات را در یک دوره زمانی معین اندازه‌گیری می‌کند. اگر ارزش صادرات کشوری نسبت به واردات آن بیشتر باشد، آن کشور دارای مازاد تجاری یا تراز تجاری مثبت است و متقابلا اگر کشوری بیشتر از ارزش صادرات خود واردات کند، دارای کسری تجاری یا تراز تجاری منفی است.

در سال‌های 95 تا 1400 روابط تجاری بین ایران و عربستان قطع بود و با توجه به اینکه مراودات تجاری بسیار کاهش یافته، تراز تجاری در سال‌هایی صفر و حتی منفی ثبت شده است.

در سال 1401 پس از بهبود روابط تجاری، مشاهده می‌شود تراز تجاری بین ایران و عربستان طی ۱۱ ماه با ثبت یک جهش به رقم 14 میلیون و 710 هزار دلار رسیده است که میزان صادرات 14 میلیون و 710هزار دلار بوده و وارداتی صورت نگرفته است.