پنجره‌ای رو به آینده!
بدین ترتیب پیوند بشر و سوخت فسیلی ماه‌عسلی طولانی داشت و در اوایل قرن جاری میلادی بود که ورق برگشت. گرمایش زمین مورد توجه دانشمندان قرار گرفت و انرژی فسیلی در جایگاه متهم ردیف اول نشست. در سال ۲۰۱۵ در کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس، ۱۹۶ شرکت توافق کردند میزان افزایش دمای متوسط کره زمین نسبت به دوران قبل از انقلاب صنعتی تا پایان قرن جاری به ۱.۵درجه سانتیگراد محدود شود. با گذشت تنها یک دهه از آن توافق میزان افزایش دمای متوسط به ۱.۶درجه رسیده و در صورت ادامه این روند کره زمین در طول حیات چندمیلیارد‌ساله خود برای ششمین بار با خطر انقراض مواجه خواهد شد. در مواجهه با این شرایط خطیر‌گذار انرژی شکل گرفت که از ویژگی‌های بارز آن افزایش قابل‌توجه سهم انرژی الکتریکی از سبد انرژی جهان است، به‌طوری‌که طبق برآورد آژانس بین المللی انرژی، تقاضای جهانی برق تا میانه قرن جاری نسبت به امروز حداقل ۷۵درصد افزایش خواهد یافت.
در چند سال اخیر انقلاب دیگری شکل گرفته است که در مراحل اولیه قرار دارد و هدف آن نه سپردن کار بلکه فکر کردن به ماشین است. انقلابی که بر پایه هوش مصنوعی استوار است. اخیرا اریک اشمیت، مدیر عامل سابق گوگل، در کنگره آمریکا اعلام کرد که پیش‌بینی می‌شود در ۶ سال آینده محققان به الگوریتم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی دست یابند که هوشمندتر از انسان خواهد بود و هم‌اکنون دانشمندان به دنبال هوش سوپر مصنوعی (Artificial Super Intelligence) ASI هستند.
شگفتا که این بار هم مثل دوران انقلاب صنعتی قرن هجدهم، بار اصلی این تحولات عظیم بر دوش انرژی نهاده خواهد شد، لیکن نه فسیلی بلکه انرژی الکتریکی. پیش‌بینی می‌شود با رشد شتابان هوش مصنوعی، تقاضای انرژی الکتریکی جهان به‌سرعت افزایش یابد. سم آلتمن، مدیر عامل OpenAI، معتقد است تا سال ۲۰۵۰، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق سیستم‌های هوش مصنوعی و مراکز داده خواهد بود و نتیجه می‌گیرد که آینده هوش مصنوعی در دستان کنترل‌کننده انرژی قرار خواهد داشت.
اما چرا توسعه هوش مصنوعی و انتقال فکر کردن از انسان به ماشین در گرو تامین انرژی الکتریکی است؟ مغز انسان امروزی از چند میلیون سال تکامل و بهینه‌سازی بهره می‌برد و از قدرت محاسباتی فوق‌العاده برخوردار است. انجام محاسباتی توسط مغز انسان که نیازمند ۲۰ وات انرژی است، چنانچه به الگوریتم‌های هوش مصنوعی امروزی سپرده شود مستلزم صرف یک مگاوات یعنی ۵۰هزار برابر انرژی الکتریکی است. به این دلیل است که تحقیقات گسترده‌ای در زمینه توسعه پردازشگرهای بیولوژیکی در حال انجام است که هدف آن مدل‌سازی مغز انسان و کاهش شدت مصرف انرژی سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است.
مخلص کلام اینکه انقلابی در زمینه سپردن فکر به ماشین به راه افتاده و لازمه پیوستن به آن افزایش قابل‌توجه ظرفیت تولید انرژی الکتریکی است. شوربختانه ما هنوز بر آنیم که مشکل کمبود برق را با شمع و بادبزن مرتفع کنیم. از آنجا که در سال پایانی سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ قرار داریم، بد نیست عملکرد خود را در این ۲۰سال ارزیابی کنیم. طبق این سند قرار بود در پایان دوره ۳۰درصد از برق کشور از منابع تجدیدپذیر تامین شود در‌حالی‌که سهم آن در‌حال‌حاضر کمتر از یک‌درصد است. قرار بود شدت مصرف انرژی الکتریکی به استاندارد جهانی برسد، لیکن ما جزو معدود کشورهایی هستیم که شدت مصرف انرژی آن افزایش یافته و موفق شده‌ایم این معیار را به
۲ الی ۳برابر استاندارد جهانی برسانیم. طی این دو دهه موفق شده‌ایم از صادرکننده به واردکننده برق، بنزین و گازوئیل تبدیل شده و طبق اعلام وزیر نفت تنها در دی و بهمن سال گذشته یک‌میلیارد لیتر نفت گاز به ارزش ۶۰۰میلیون دلار وارد کرده‌ایم. در‌حالی‌که دارنده دومین ذخایر گاز جهان هستیم برای تامین نیاز داخل از روسیه کمک می‌گیریم.
کلام آخر اینکه، در دنیای امروز که جهان به‌دنبال توسعه هوش سوپرمصنوعی بوده و برای تامین برق مورد‌نیاز آن در حال برنامه‌ریزی است، ما در اوج خلاقیت قصد داریم با عدم تغییر ساعت رسمی کشور، آغاز به کار ادارات و مدارس در ساعت ۶ صبح و منتظر بارش ابرها ماندن برای افزایش سطح آب پشت سدها به راه خود ادامه دهیم و در این مسیر خود را مضحکه خاص و عام کرده‌ایم. غافل از اینکه با این فرمان از قطار توسعه جهانی که به‌سرعت در حرکت است جا مانده و آینده را برای همیشه از دست خواهیم داد. به‌راستی نسل‌های آینده این کشور چگونه در مورد ما قضاوت خواهند کرد؟
ارسال نظر