هزینه‌های سنگین جنگ روی دست اسرائیل/ تردیدها درباره تامین هزینه های یک جنگ طولانی
به گزارش اقتصادنیوز، در شرایطی که جنگ میان ایران و اسرائیل وارد دهمین روز خود شده است، نگرانی‌ها درباره احتمال گسترده‌شدن آن افزایش یافته است؛ با این حال، همچنان تردیدهایی درباره توان مالی طرفین درگیر برای تامین هزینه‌های یک جنگ طولانی وجود دارد.
اسرائیل چندین تن از فرماندهان ارشد نظامی ایران و دانشمندان هسته‌ای را به شهادت رسانده و به برخی از سایت‌های هسته‌ای کشور آسیب زده است. بخش‌هایی از مراکز تولید نفت و گاز نیز در این حملات آسیب دیده‌اند. ایران نیز در مقابل با حملات موشکی به ساختمان‌های دولتی و کلان شهرهای اسرائیل ضربه زده است.
بر اساس گزارشی از خبرگزاری الجزیره، تا روز پنج شنبه، 240 نفر از شهروندان ایرانی در اثر حملات اسرائیل به شهادت رسیده‌اند و 24 نفر نیز در اسرائیل جان خود را از دست داده‌اند. ولی، این جنگ میلیاردها دلار نیز برای هر دو طرف هزینه داشته است و می‌تواند به رشد اقتصادی آن‌ها ضربه زده و نگرانی‌هایی درباره برنامه‌ریزی بلندمدت مالی ایجاد کند.
هزینه‌های سنگین جنگ روی دست اسرائیل
بنا به روایت اکوایران، عملیات نظامی طولانی‌مدت اسرائیل در غزه از اکتبر 2023 و تشدید تنش‌های اخیر با ایران، آن را به پرهزینه‌ترین دوره درگیری در تاریخ خود وارد کرده است. طبق گزارش ماه ژانویه روزنامه اسرائیلی کالکالیست، هزینه کل جنگ غزه تا پایان سال 2024 به 67.5 میلیارد دلار رسیده است.
گزارشی از روزنامه وای‌نت نیوز به نقل از مشاور مالی سابق رئیس ستاد ارتش اسرائیل نیز تخمین می‌زند که 2 روز ابتدایی حمله به ایران به تنهایی حدود 1.45 میلیارد دلار برای اسرائیل هزینه داشته است. با این شرایط، درگیری طولانی‌مدت با ایران می‌تواند سبب پیشی‌گرفتن از هزینه‌های جنگ غزه در پایان 2024 میلادی، تنها در طول هفت هفته شود.
فشار جنگ به بودجه دفاعی اسرائیل
حتی پیش از حمله اخیر به ایران نیز اسرائیل در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای متعدد و جنگ در غزه، بودجه دفاعی خود را به‌شدت افزایش داده بود؛ به طوری که آن را از 17 میلیارد دلار در سال 2023، به 28 میلیارد دلار در سال 2024 رساند. بر اساس پیش‌بینی‌ها، این بودجه می‌تواند در سال 2025 به 34 میلیارد دلار افزایش پیدا کند.
وزارت دارایی اسرائیل، سقف کسری بودجه برای سال مالی جاری را 4.9 درصد تولید ناخالص داخلی قرار داده است که معادل 27 میلیارد دلار است. این درحالی است که افزایش هزینه‌های نظامی می‌تواند آن را به چالش بکشد.
اقتصاد شکننده اسرائیل در آغاز جنگ با ایران
با وجود افزیش اخیر در درآمدهای مالیاتی، که از 148 میلیارد به 154 میلیارد دلار رسیده است، پیش‌بینی رشد اقتصادی اسرائیل در سال 2025، از 4.3 به 3.6 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر، براساس گزارشی از شرکت نظرسنجی کسب‌وکار کوفیس بی‌دی‌آی، حدود 60 هزار شرکت اسرائیلی در سال 2024 به دلیل کمبود نیروی کار، اختلالات لجستیک و کاهش اعتماد کسب‌وکارها تعطیل شدند. تعداد گردشگران این منطقه نیز همچنان پایین‌تر از سطح اکتبر 2023 است. این روندها ممکن است در صورت بالاگرفتن جنگ با ایران تشدید شوند.
موسسه رتبه‌بندی اعتباری S&P Global روز سه شنبه هشداری جدی درباره آسیب‌پذیری اقتصاد اسرائیل صادر کرد. به گفته این موسسه، ادامه کمپین جنگ اسرائیل، به خصوص اگر با واکنش استراتژیک و پایدار ایران مواجه شود، می‌تواند رتبه اعتباری آن را از A به -A کاهش دهد. بروز چنین اتفاقی می‌تواند هزینه‌های استقراض را افزایش داده و اعتماد سرمایه گذاران به اقتصاد آن را کاهش دهد.
کاهش صادرات نفت ایران
از سوی دیگر، به‌نظر می‌رسد صادرات نفت ایران نیز در روزهای اخیر با کاهش شدید مواجه شده است. براساس داده‌های شرکت کپلر، پیش‌بینی می‌شود صادرات کل نفت خام و میعانات ایران در هفته منتهی به روز یکشنبه، به 102 هزار بشکه در روز برسد، این درحالی است که میانگین صادرات ایران در سال جاری حدود 242 هزار بشکه در روز بوده است.
طبق گزارشی از اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، ایران در سال 2025 به طور میانگین 3.4 میلیون بشکه در روز نفت خام تولید کرده و چین اصلی‌ترین خریدار خارجی آن بوده است. این درحالی است که عمده نفت تولیدی ایران به مصرف داخلی می‌رسد.
توقف تولید گاز در میدان گازی پارس جنوبی
ایران در روز شنبه پس از حمله اسرائیل به میدان گازی پارس جنوبی در خلیج‌فارس، تولید گاز را موقتا متوقف کرد. میدان گازی پارس جنوبی که ایران با قطر مشترک است، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است و حدود 80 درصد گاز ایران در آن تولید می‌شود. علاوه بر این، اسرائیل پالایشگاه شهرری در خارج از تهران و همچنان انبارهای سوخت در اطراف پایتخت را هدف قرار داده است. با این حال، تاثیر کامل این حملات بر تولید ایران هنوز مشخص نیست.
ایران پس از انقلاب اسلامی و حمله به سفارت آمریکا در سال 1979 و پس از آن به‌دلیل برنامه هسته‌ای خود، با تحریم‌های اقتصادی از سوی آمریکا مواجه بود است.
این تحریم‌ها، درآمد ارزی ایران به‌شدت کاهش داد؛ اما ایران به لطف چین که خریدار اصلی نفت آن است، توانست از شوک اقتصادی جلوگیری کند. با این حال، از دست رفتن درآمدهای ارزی ناشی از تحریم‌ها، تهران را از توسعه اقتصادی بلندمدت محروم کرد.
ارسال نظر