چالش‌های تولید اکسیژن در کشور

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اتاق بازرگانی تهران؛ مهراد عباد، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران  و عضو هیات مدیره انجمن گازهای فشرده استان تهران با بیان اینکه قطعی برق، تولید کارخانه‌های تولید اکسیژن را با مشکل مواجه کرده، از انحصار واردات سیلندر نیز سخن گفت.

او با اشاره به اینکه «مساله اصلی و مخاطره‌آمیز برای کارخانه‌های اکسیژن ساز، قطعی برق است» توضیح داد: کارخانه‌های تولید اکسیژن، هوا را وارد دستگاه‌هایشان کرده و بر اساس یک فرایند، اکسیژن آن را جدا می‌کنند. این دستگاه‌ها با برق کار می‌کند و مواد اولیه آن نیز هواست. بنابراین یکی از عوامل کلیدی تولید اکسیژن برق است که متاسفانه در ماه‌های اخیر مدام با قطعی مواجه بوده است. مساله این است که فرایند آغاز به کار دستگاه های تولید اکسیژن پس از قطعی برق ممکن است تا یک روز به طول بیانجامد تا به راندمان مطلوب برسد. بنابراین با وجود قطعی‌های اخیر، راندمان این دستگاه‌ها بسیار کاهش پیدا کرده است.

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران افزود: این قطعی ها در عین حال به دستگاه ها نیز لطمه می‌زند و در صورت وارد آمدن این آسیب، تکنولوژی و قطعات مورد نیاز برای تعمیر این دستگاه ها در ایران وجود ندارد.بسیاری از دستگاه های اکسیژن ساز از نوع روسی است که سن آن‌ها به حدود پنج تا 7 دهه پیش باز می‌گردد.

مساله دیگری که عباد بر آن دست گذاشت، دشواری های تامین سیلندر اکسیژن است. او در این باره توضیح داد: سیلندرهای مورد استفاده برای مخزن اکسیژن از طریق واردات و تولید داخل تامین می‌شود؛ بر اساس ضوابطی که برای ثبت سفارش تعیین شده، فقط شرکت هایی می توانند نسبت به واردات این مخازن اقدام کنند که در دو سال گذشته نیز کالای مورد نظر را وارد کرده باشند. این ضابطه سبب شد که در واردات سیلندر انحصار ایجاد شود و اکنون تنها کسانی قادر به واردات این کالا هستند که در سال های پیش نیز آن را وارد کرده اند و تعداد این شرکت‌ها بسیار اندک است. یعنی حدود یک یا دو شرکت در حال حاضر، 95 درصد واردات در این بخش را انجام می‌دهند.

او ادامه داد: البته ضابطه دیگری نیز وجود دارد که به موجب آن کسانی که تاکنون اقدام به واردات کالایی نکرده‌اند، می‌توانند تا سقف 500 هزار دلار آن کالا را وارد کنند. با وجود این، بسیاری از شرکت ها از جمله شرکتی که من مدیریت آن را بر عهده دارم، سال گذشته توانست تنها حدود 5 سیلندر وارد کند و اکنون به ما اجازه می دهند که تنها همان 5 سیلندر را وارد کنیم.  این انحصار سبب افزایش قیمت‌ها شده و به رغم افزایش تقاضا در مورد این کالا، نه تنها واردات آن افزایش نیافته که دچار کاهش نیز شده است.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه ظرفیت تولید سیلندر توسط تولیدکنندگان ایرانی نیز پایین است، افزود: البته تولیدکنندگان ایرانی، بیشتر توان خود را به تولید سیلندر CNG معطوف کرده اند. به این دلیل که رقابت با سیلندرهای وارداتی برای آنها بسیار دشوار است. افزون بر این، تولیدات داخلی نیز اغلب، کیفیت خوبی نداشته و این سیلندرها در بازار مساله ایجاد کرده است. از این گذشته، به رغم تقاضای موجود، در سال‌های گذشته،  پلنت‌های جدید تولید اکسیژن وارد کشور نشده و همین مساله سبب شده که با وجود افزایش تقاضا، عرضه تغییری نکند.

عباد با بیان اینکه سیلندرفروش‌ها در دو سال گذشته، قیمت‌های خود را به میزان نامتعارفی افزایش دادند،‌ادامه داد: در شرایطی که کشور با کمبود سیلندرهای اکسیژن مواجه است و به رغم نیاز مبرم بیماران به این کالا، قیمت سیلندرها تا 10 برابر نسبت به دو سال گذشته افزایش یافته است. یعنی قیمت یک سیلندر ده لیتری که در دو سال گذشته، حدود 300 هزار تومان بود، در حال حاضر به دو میلیون و سیصد هزار تومان رسیده است. در این شرایط، بسیاری از بیماران ناگزیرند برای مصرف دو هفته خود، یک سیلندر چند میلیون تومانی خریداری کنند.

بحث دیگری که این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران به آن پرداخت، صادرات اکسیژن است. او گفت: با وجود آنکه صادرات اکسیژن ممنوع است، این محصول همچنان به صورت غیرمجاز و با عناوینی چون نیتروژن صادر می شود و به دلیل نبود آنالایزرهای مخصوص، کسی در مرزهای خروجی متوجه آن نمی‌شود. یعنی بخشی از اکسیژن تولید در کشور که ضروری است در کشور خودمان مصرف شود، به صورت غیرمجاز به کشورهایی نظیر عراق و افغانستان صادر شده است.  

عباد گفت: طی این مدت بخش خصوصی در تامین اکسیژن مورد نیاز بیماران و بیمارستان‌ها نقش موثری ایفا کرده است. به طوری که در انجمن گازهای فشرده سعی کردیم، سیلندر اکسیژن را با قیمت تمام شده عرضه کنیم. همین طور، اتاق تهران، کمپین نفس، جامعه ابرار و سایر نیکوکاران از بخش خصوصی کمک‌هایی در این زمینه ارائه کردند. اما آنقدر حجم تقاضا بالاست که برای تامین آن یک اراده ملی می طلبد. جالب اینکه برخی بیمارستان‌های کشور که دارای بودجه‌های کلان نیز هستند، از انجمن گازهای فشرده درخواست کرده اند که به آنها سیلندر امانی بدهیم و برخی دیگر از بیمارستان‌ها نیز سیلندرهای امانی که دریافت کرده اند را پس نمی‌دهند تا این انجمن بتواند آنها را در اختیار سایر نیازمندان قرار دهد.