چگونه بایدن بن‌سلمان را مهار می‌کند؟/ اشتباه محاسباتی آمریکا

بایدن تسلیم ریاض شده است

وال استریت ژورنال هفته گذشته در این باب نوشت که دولت بایدن مجازت هایی را که برای ریاض به واسطه هم صدایی اش با روسیه در اوپک پلاس درباره کاهش تولید نفت تعریف کرده بود را کناری گذاشته است. به نوشته این نشریه جو بایدن پس از مشخص شدن نتایج انتخابات میان دوره ای نوامبر خشمش کاهش یافته و به همین دلیل برای پاسخگو کردن عربستان گامی برنداشته آن هم در شرایطی که کاخ سفید تا جایی پیش رفته بود که قصد داشت به حمایت های اطلاعاتی باقی مانده اش با ائتلاف کشورهای عربی در جنگ با یمن پایان دهد.

ناظران می گویند در دوان ریاست بایدن، ایالات متحده نه تنها از اهرم های فشار خود برای تحت فشار قرار دادن عربستان استفاده نمی کند بلکه برای جلب رضایت سعودی ها، اعضای کنگره را هم تحت فشار قرار داده است. ایالات متحده جدا از از بازتعریف روابط با عربستان به شکل برجسته ای تسلیم فشار های سعودی می شود تا جایی که حتی زمانی که دولت سعودی مستقیما علیه منافع ایالات متحده عمل می کند، واکنشی دریافت نخواهد کرد.

فرصت سازی به سبک ریاض

پاییز گذشته این احتمال وجود داشت که محمد بن سلمان، شاهزاده سعودی  به واسطه موافقتش با کاهش تولید نفت در اوپک پلاس که خلاف توافق پشت پرده این کشور با واشنگتن بود، ناچار به پرداخت تاوان بالایی شود. اما اندکی بعد از واکنش های تند اعضا کنگره و دولت بایدن، خشم واشنگتن فروخوابید. بایدن در چند ماه اخیر تاکید کرده بود که ایالات متحده هرگز مشتری سعودی اش را به خاطر هر مشکلی مجازات نخواهد کرد. هشدار ادعایی سعودی ها در باب حمله قریب القوع ایران در ماه نوامبر در زمان مناسبی رسانه ای شد و زمینه را برای افزایش همکاری های ایالات متحده و عربستان  هموار کرد آن هم هفته ها پس از اختلاف و تنش میان دو بازیگر در باب کاهش تولید نفت.

عربستان هدف چنین حمله ادعایی قرار نگرفت اما همین هشدار موجب گشت تااختلاف های پییشن طرفین به حاشیه رانده شود. حالا ریاض به خود می بالد که با حمایت های ادعایی امنیتی واشنگتن در امان است. کالین کاهل، معاون وزیر دفاع در بخش سیاست گفته است که ترکیبی از اشتراک گذاری های سریع اطلاعاتی و جا به جایی دارایی های نظامی دو مقوله ای است که با توسل بدان ها می توان از متحدان دفاع کرد.

اشتباه محاسباتی واشنگتن

به نوشته نشریه ریسپانسیبل استیت کرفت فارغ از ادعاهای مطرح شده، این احتمال وجود دارد که هم دولت سعودی و هم دولت آمریکا در باب تهدید احتمالی ادعایی علیه ریاض مبالغه کرده باشند تا توجه ها را از شکاف در روابطشان به سوی ایران منحرف کنند.

افزایش همکاری نظامی با عربستان اشتباه محاسباتی ایالات متحده است؛ همکاری که خواه هدف از آن یمن باشد یا ایران. به ادعای ناظران ایالات متحده باید به دنبال راه هایی برای کاهش و در نهایت پایان دادن به کمک های نظامی اش به سعودی و فروش تسلیحات باشد. به باور آنها چنین رویکردی از دو منظر برای واشنگتن با اهمیت است، نخست به واسطه آن که شریک جرم سعودی ها نخواهد شد و دوم سرمایه گذاری اش را در منابع خاورمیانه اصلاح خواهد کرد. اینگونه ایالات متحده به جای کلید زدن پروژه های نظامی و اطلاعاتی جدید، دخالت نظامی اش در منطقه را کاهش خواهد داد.

ولی‌عهدی که مهارش سخت است

محمد بن سلمان در طول ریاست ترامپ و بایدن آموخته است که می تواند از هرگونه واکنش منفی خلاص شود چرا که قادر است بر روی حمایت و اعتماد ایالات متحده حساب باز کند. به باور گروهی از تحلیلگران تهدیدهای توخالی، ولیعهد جوان را مغرورتر کرده و ایالات متحده را در موقعیت تحقیر آمیزی قرار داده است. این وضعیت طبیعتا موجب آن خواهد شد تا ولیعهد  بی احتیاط تر شده و مهار سوء استفاده های او دشوارتر شود.

عربستان سعودی یک نمونه این واقعیت است که چگونه توانمندسازی ایالات متحده موجب می شود که متحدانش به رفتارهای بدتر و سرکوب گرایانه تری متوسل شوند. بری پوزن از این وضعیت تحت عنوان تحریک بی پروا یاد می کند و در این باره گفته مشتریان آنقدر از حمایت های ایالات متحده مطمئن هستند که با این فرض که واشنگتن آنها را نجات خواهد داد و از آنها در برابر عواقب و پیامدهای رفتار و کنشان حراست می کند، به شکلی غیر مسئولانه و خطرناک عمل می کنند.

تعاملی یک طرفه

تعداد کمی از متحدان آمریکا ثابت کرده اند که در قیاس با سعودی ها محتاط تر هستند. همانگونه که پوزن در کتاب خود تحت عنوان «محدودیت» توضیح داده است، با آگاهی از این که ایالات متحده به عنوان آخرین راه حل، وام دهنده نظامی خواهد بود، آنها در سیاست هایی سرمایه گذاری می کنند که در صورت وجود ایالات متحده از منظر سیاسی و نظامی ضروری به نظر می رسد. رابطه یک طرفه ایالات متحده و عربستان نه تنها منافع آمریکا را تضعیف می کند بلکه منطقه را نیز در معرض خطر بیشتری قرار خواهد داد چرا که دولت سعودی تشویق می شود تا از سیاست های تهاجمی تری پیروی کند.

ناظران با استناد به عبارات پوزن و تاکید بر یک طرفه بودن روابط میان واشنگتن و ریاض می گویند که امروز عربستان به جای آن که گامی در راستای منافع ایالات متحده بردارد صرفا از امریکا خواهان حمایت است و پشتیبانی نظامی. روابط ایالات متحده و عربستان از منظر آنها در واقع معامله ای است که در چارچوب آن ایالات متحده دست خالی است و بار تعهدات نظامی متحدش را بر دوش می کشد.

بنابراین ما شاهد رابطه ای متقابل نیستیم، معامله ای که فقط یک طرف آن سود می برد. در همین راستا نحوه برخورد دولت بایدن با ریاض، به جای آن که تجارتی معمول قلمداد شود یکی از بزرگ ترین اشتباه های رئیس جمهوری کنونی آمریکا در دو سال گذشته قلمداد می شود تا جایی که بسیاری از تحلیلگران در آمریکا گفته اند که رویکرد امروز واشنگتن در ارتباط با ریاض با ارزش های دموکراسی و شعارهای حقوق بشری بایدن در تضاد قرار دارد و آسیب بزرگی به منافع واشنگتن وارد خواهد کرد.