واهمه اسرائیل از عدم توافق در برجام /شاهین‌ها را نادیده بگیرید

راب مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در 25 ماه می با حضور در پنل روابط خارجی سنا گفت که ایالات متحده به دنبال احیای کامل توافق هسته ای 2015، در صورت تمایل ایران است. اما این چشم انداز ضعیف است، زیرا ایران باید تصمیم بگیرد که آیا بدون اینکه آمریکا سپاه پاسداران را از لیست سیاه [ادعایی] FTO حذف کند، با توافق تاکنون موجود موافقت خواهد کرد یا خیر.

وی گفت: «ایران باید تصمیم بگیرد که آیا آماده است به توافقی بدون درخواست‌هایی بیرونی دست یابد یا خیر».

چشم‌انداز توافق در بهترین حالت ضعیف است

لارا روزن، خبرنگار آمریکایی در حساب کاربری ساب‌ستک خود -دیپلماتیک- گزارش داد که مالی در پاسخ به سوالی از طرف سناتور رند پل (از کنتاکی)، درباره موضوع حذف سپاه از لیست FTO سازمان تروریستی خارجی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست به عنوان اصلی ترین "نقطه چسبندگی" برای احیای برجام، گفت: «ما برای ایران روشن کرده‌ایم که اگر آنها خواهان هرگونه امتیازی در مورد چیزی غیرمرتبط با برجام هستند... ما به چیزی متقابل از طرف آنها نیاز داریم که نگرانی‌های ما را برطرف کند. 

مالی ادامه داد: «من فکر می‌کنم ایران این تصمیم را گرفته است که آمادگی برداشتن گام‌های متقابل را ندارد. آنها اکنون باید تصمیم بگیرند که آیا آماده هستند تا بدون نیازهای اضافی به توافق برسند.

این دیپلمات آمریکایی حتی با وجود ابراز بدبینی نسبت به دستیابی به توافق،  به صراحت گفت که دولت بایدن، بازگرداندن ایران به محدودیت های توافق هسته‌ای را حیاتی می بیند.

مالی در جلسه استماع آرامی که در آن چندین سناتور و مالی از تیراندازی مرگبار در مدرسه ابتدایی تگزاس ابراز نگرانی کردند، گفت: "پس استراتژی ما این است: «احیای کامل برجام در صورتی که ایران مایل به انجام این کار باشد».

وی مدعی شد: «با تکیه بر آن توافق، بدون وجود شبح یک بحران هسته‌ای در آینده، می‌توان به دنبال یک نتیجه دیپلماتیک گسترده‌تر بود، و نیز ایجاد بازدارندگی در پاسخ به مجموعه کامل تنش‌ها با ایران در هماهنگی نزدیک با اروپا و به‌طور اساسی با اسرائیل و شرکای منطقه ای».

اما، مالی ارزیابی کرد، "چشم انداز یک توافق در بهترین حالت ضعیف است."

قیاس چیزبرگری

برایان شاتز، سناتور دموکرات هاوایی، منطق دور انداختن یک معامله ناقص را که کارساز بود، با دور انداختن یک چیزبرگر مقایسه کرد، زیرا یکی از آنها چیزبرگر بزرگ‌تری می‌خواست. «من این منطق را درک نمی‌کنم که... کسی سه چهارم چیزبرگر را به شما می دهد و شما خیلی گرسنه هستید،  یک چیزبرگر کامل می خواهید و ترجیح می‌دهید هیچ چیزی نداشته باشید... منظورم این است که این به معنای واقعی کلمه، مسئله‌ای است که ما داریم».

شاتز گفت: «من این بحث را مانند بندهای غروب خورشید به خاطر می آورم که می‌گویند باید در آینده طولانی‌تر شود. اما سیاست مناسب برای تمدید بندهای غروب در آینده این نیست که بندهای غروب کنونی را حذف کنیم».

سناتور دموکرات کانکتیکت کریس مورفی در سوال خود از مالی هشدار داد که اگر دیپلماسی شکست بخورد، هیچ راه حل نظامی وجود ندارد که برای همیشه برنامه هسته ای ایران را حذف کند.

مورفی گفت: «آنچه من درک می‌کنم این است که محدودیت‌های شدیدی برای گزینه نظامی وجود دارد، تا حدی به این دلیل که موجودیت دانش و تجربه قابل حذف نیست، و خطر سرایت به یک جنگ منطقه‌ای قابل توجه است.»

مورفی افزود: «من می‌خواهم مطمئن شوم که این تصور را در کمیته باقی نمی‌گذارید که یک گزینه نظامی تمیز روی میز وجود دارد که برنامه هسته‌ای ایران را با ریسک اندک و بازدهی بالا از بین می‌برد».

تنها راه حل واقعی، دیپلماتیک است

مالی در پاسخ گفت: «این… اعتقاد راسخ پرزیدنت بایدن است، و من فکر می‌کنم همچنین این اعتقادی است که همه کسانی که این موضوع را بررسی کرده‌اند، باور دارند. اینکه بهترین گزینه یک گزینه دیپلماتیک است. و گزینه نظامی نمی تواند این موضوع را حل کند. گزینه نظامی تنها می‌تواند آن را به عقب براند و بهتر است در مورد آن در یک محیط بیشتر محرمانه صحبت کنیم. اما هیچ واکنش نظامی مطمئنی وجود ندارد.»

مالی گفت: «تنها راه حل واقعی در اینجا یک راه حل دیپلماتیک است».

واهمه اسرائیل از سناریوی بدون توافق

حتی با وجود ابراز تردید یا حداقل عدم اشتیاق برخی از سناتورها در مورد احیای برجام، بیشتر مقامات ارشد امنیتی سابق اسرائیل اذعان می‌کنند که تجدید توافق برای اسرائیل بهتر از جایگزین است.

بر اساس گزارش جروزالم‌پست، بخش‌هایی از دستگاه اطلاعاتی و دفاعی اسرائیل عدم توافق را حتی بدتر از یک توافق بد می‌دانند.

منابع اطلاعاتی به جروزالم پست گفته‌اند که فقدان توافق با ایران می تواند خطر قریب الوقوع تری را برای اسرائیل و متحدانش به همراه داشته باشد. 

اگرچه هر دو دولت بنیامین نتانیاهو و نفتالی بنت با این توافق مخالفت کرده اند. برخی در دستگاه اطلاعاتی و دفاعی، هیچ توافقی را بدتر از حتی یک توافق بد می‌دانند.

منطق این منابع این است که ایران می تواند ظرف چند هفته به اورانیوم با غنای 90 درصدی برسد. به‌علاوه، به ادعای منابع، وقتی تمام سطوح مختلف غنی‌سازی ایران را جمع کنیم، میزان مواد موجود نه تنها برای یک بمب هسته‌ای کافی است، بلکه در برخی برآوردها به چهار بمب هسته‌ای نیز می‌رسد.

ارزیابی اطلاعاتی اسرائیل

به ادعای جروزالم پست،  اعضای تشکیلات اطلاعاتی و دفاعی که طرفدار یک توافق بد در مقابل سناریوی بدون توافق هستند، می‌گویند که این سناریو ممکن است ایران را برای تسلط بر مهارت‌های هسته‌ای جدید تشویق کند.

در مقابل، اگر توافق هسته ای با تمام نقاط ضعف آن وجود داشته باشد، این منابع می گویند ایران سابقه روشنی در به تعویق انداختن آستانه هسته‌ای برای جلوگیری از خطر تشدید تنش با اسرائیل یا آمریکا دارد.

همچنین اکثر این مقامات معتقدند که رهبران ایران هرگز قصد استفاده از سلاح هسته‌ای ندارند، بلکه صرفاً می‌خواهند با در اختیار داشتن توان هسته‌ای، توانایی خود برای دستیابی به هژمونی منطقه‌ای را تقویت کنند.

بر اساس گزارش اسرائیل‌هیوم یک مدیر سابق اطلاعات نظامی اسرائیل با اشاره به گزارش آژانس در این ماه مبنی بر اینکه ایران 42 کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا 60 درصد ذخیره کرده است، گفت که احیای توافق هسته ای ایران زمان می برد.

سرلشکر تامیر هیمن، مدیر سابق اطلاعات نظامی اسرائیل، در مصاحبه ای که در 25 مه منتشر شد، به روزنامه اسرائیل هیوم گفت: «نتیجه گیری من این است که در واقعیت اینجا و اکنون، دستیابی به یک توافق کار درستی است».

هیمن، رئیس جدید اندیشکده اسرائیلی INSS، گفت: «یک توافق هسته ای احیا شده میزان اورانیوم غنی شده ایران را کاهش می دهد. این کار آن را عقب می‌اندازد و برای مدت بسیار طولانی زمان می‌خرد، زیرا غنی‌سازی زمان زیادی می‌برد».

عدم توافق ما را به جنگ سوق می‌دهد

سناتور دموکرات ماساچوست، اد مارکی گفت: «بنابراین سیاست‌های بدون توافق نه تنها نتوانستند سرپوش برنامه هسته‌ای ایران را محدودتر کنند، بلکه همان محدودیت‌های قبلی را کاملاً از بین بردند. ما می دانیم که اقدام نظامی در توقف برنامه هسته ای ایران شکست خواهد خورد. و ممکن است به خوبی آن را برای عبور از آستانه هسته‌ای تحریک کند.»

مارکی ادامه داد: «بنابراین، برای من، این یک مورد قطع و مشخص است که چرا یک معامله، در حالی که ناقص است، بسیار برتر از عدم توافق است. بازرسی‌ها و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر تأسیسات ایران بدون توافق به طور کامل از بین خواهد رفت. در مورد زمان گریز ایران در تاریکی باقی خواهیم ماند.»

مارکی ادامه داد: «این فضای غبارآلود منجر به درخواست‌هایی برای اقدام نظامی از سوی ایالات متحده یا متحدانش علیه ایران می‌شود، که در صورت اتخاذ این تصمیم‌ها در بهترین حالت موقتاً برنامه هسته‌ای ایران را از مسیر خارج می‌کند و به احتمال زیاد نیروهای آمریکایی را در خاورمیانه به خطر می‌اندازد، و شاید جرقه‌ای را برای جنگ در خاورمیانه به دنبال داشته باشد. ما به سختی می توانیم وارد درگیری دیگری در خاورمیانه شویم.»

شاهین‌ها را نادیده بگیرید

سناتور تیم کین، از دموکرات های ویرجینیا، به مالی و دولت بایدن توصیه کرد که از شاهین هایی که از آنها خواسته بودند از مذاکرات کناره گیری کنند را نادیده بگیرند و تمام تلاش خود را برای احیای توافق انجام دهند، و سپس آن را به کنگره تحویل دهند تا تحت قانون اینارا در سال 2015 بررسی شود.

کین به مالی گفت: «می‌خواهم شما را تشویق کنم که گفتگو را ادامه دهید. برخی در این کمیته هستند که اساساً به شما می گویند همین الان گفتگو را متوقف کنید. این نصیحت را قبول نکنید. تمام تلاش خود را بکنید، آن را به کنگره بیاورید و اجازه دهید کنگره مالک آن باشد... چه ایالات متحده طرفدار دیپلماسی باشد یا نه».