غزه؛ میدان قدرت‌نمایی چین و آمریکا/ چرا پکن اسرائیل را تنها گذاشت؟

به گزارش اقتصادنیوز، خاورمیانه و جهان پس از حمله حماس به اسرائیل شوکه شدند. گروهی از بازیگران این حمله را محکوم کردند، اما چین کوت کرد و در عوض همه طرف‌ها خواست که خویشتن دار باشند.این موضع گیری در حال اتخاذ شد که شرکت‌های چینی سرمایه‌گذاری قابل توجهی در اسرائیل انجام و بنادر و زیرساخت‌ها را ارتقا داده‌ اند. از همین رو چین امروز به عنوان دومین شریک تجاری اسرائیل قلمداد می سود. تجارت دوجانبه دو بازیگر که سال 1992 تنها 50 میلیون دلار بود، در سال 2022 به 24.45 میلیارد دلار افزایش یافت.اما به نظر نمی رسد که روابط تجاری و فن آوری بر واکنش چین به حمله حماس تاثیری بگذارد. در واقع، پس از حمله اسرائیل به غزه، چین با فلسطینی ها همدردی کرد.

چرایی انفعال پکن

از منظر راهبردی، چین اسرائیل را به عنوان عضوی از بلوک غرب  می داند و در قامت رقیب اصلی آمریکا در عرصه بین‌المللی، به خوبی می داند که رقابت بین دو بازیگر در آینده‌ای نه چندان دور می‌تواند تشدید شود. به باور ناظران، تصور اینکه اسرائیل در نبرد بین رهبر جهان دموکراتیک و قدرت دیکتاتوری در حال ظهور در کنار ایالات متحده قرار نگیرد، دشوار است. از همین رو، در حالی که اسرائیل موضع بی طرفانه ای را در باب تایوان اتخاذ کرده، (موضوعی که از منظر رهبران پکن کلیدی است)، چین به خوبی می داند که اسرائیل در صورت انتخاب میان دو گزاره حمله به تایوان، احتمالا در کنار ایالات متحده و متحدانش قرار خواهد گرفت.

از دیدگاه رهبری چین، آنچه اسرائیل را در بلوک غرب قرار می دهد، ساختار اقتصادی، سیاسی و نظامی این بازیگر است که عمدتا غربی است. در همین حال، جنگ روسیه و اوکراین و حمایت همه جانبه ایالات متحده و متحدانش از کی یف، چینی ها را بیشتر نگران کرده که در صورت حرکت علیه تایوان، همان اجماع غرب علیه آنها شکل بگیرد.اسرائیل در جنگ روسیه و اوکراین موضع روشنی اتخاذ نکرده.به ادعای گروهی از تحلیلگران، این بازیگر همچنین به موافقت روسیه با حملات اسرائیل به اهداف متحدان ایران در سوریه نیاز دارد. اما در رویارویی احتمالی آمریکا و چین، چنین عوامل پیچیده‌ای از منظر اسرائیل بی معنا است.

فرصت سازی به سبک چین

استیمسون در این باره مدعی شد، همکاری نظامی و اطلاعاتی اسرائیل با ناتو، حمایت قوی رهبران ناتو از اسرائیل و محکومیت حمله حماس توسط غرب، چینی ها را بیش از هر زمان دیگری متقاعد کرده که تل آویو متحد مهم ایالات متحده و بازیگران غربی است. بنابراین، چین در درگیری کنونی، مزیت چندانی در جانبداری از اسرائیل نمی بیند.از دیگر عوامل انفعال چین این است که پکن هیچ گونه تعهدی به حفظ امنیت اسرائیل ندارد. سومین عامل واکنش منفعلانه چین به حمله حماس، گسترش روابط چین با کشورهای اسلامی خاورمیانه است. چین در سال های اخیر روابط سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی اش را با کشورهای عربی و ایران افزایش داده است. در حوزه اقتصاد نیز، چین با ایران، امارات، عربستان و چندین کشور دیگر قراردادهای همکاری راهبردی امضا کرده است.

چین بیشتر نفت خود را از خاورمیانه وارد می کند و به مهم ترین شریک تجاری منطقه تبدیل شده است. حجم تجارت بین چین و کشورهای عربی تا سال 2021 به 330 میلیارد دلار رسید.چین همچنین نقش دیپلماتیک خود را برجسته کرده و در قامت میانجی برای از سرگیری روابط ایران و عربستان سعودی در مارس 2023 عمل کرد. چین برای تقویت این نقش در منطقه ای که ایالات متحده از لحاظ تاریخی بر آن تسلط داشته، می خواهد از دشمنی با کشورهای مسلمان خودداری کند. تحلیلگران براین باورند که آنچه چین از آن به عنوان "بی طرفی با لحاظ کردن آرمان فلسطین" یاد می کند، می تواند ابزار مهمی برای بهبود موقعیت چین در جهان عرب و اسلام باشد.