جنگ غزه؛ مانور رادیکال ها منهای نتانیاهو

به گزارش اقتصادنیوز، نتانیاهو تلاش دارد تا با بازگرداندن اسرا، اعتبارش را احیا کند؛ گزاره ای که به واسطه مخالف خوانی‌های چهره های راست گرای کابینه «بی بی» محقق نخواهد شد. دو چیز در طول دوره طولانی قدرت نمایی نتانیاهو ثابت بوده است. «بی بی» در عرصه مسائل نظامی و امنیتی به شکل بدنامی بلاتکلیف است و در مورد بقای سیاسی اش وسواس دارد. این ویژگی‌ها رویکردش نسبت به برقراری آتش بس موقت و جنگ گسترده‌تر در غزه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

چرایی عقب نشینی «بی بی»

توافق بین اسرائیل و حماس از صبح جمعه با آتش بسی که به مدت چهار روز ادامه داشت و بار دیگر تمدید شد، آغاز گشت؛ آتش بسی که هفته ها دربابش رایزنی ها جریان داشت.پیش از برقراری آتش بس، حماس و اسرائیل نمی توانستند در باب موضوعاتی به نتیجه ای واحد دست یابند، در آن بازه زمانی که رادیکال ها خواهان تداوم جنگ و مخالف آزادی اسرا بودند، اعضای میانه‌روی کابینه جنگ نتانیاهو – چهره هایی چون بنی گانتز و گادی آیزنکوت تلاش داشتند تا مذاکرات را نیل به توافق کوچک ادامه دهند. دیوید بارنیا، مدیر موساد، که نماینده اسرائیل در مذاکرات قطر بود، نیز تمایلی مشابه داشت. در طرف دیگر، یوآو گالانت، وزیر دفاع، و روسای ارتش و سرویس امنیتی شین بت بر تداوم جنگ تاکید داشته و استدلال می کردند که پیشرفت در کارزار نظامی به موقعیت آنها در میز مذاکره کمک می کند.

نتانیاهو به شکلی معمول تصمیم گرفت تصمیم نگیرد. توافق روی میز بود، اما نخست وزیر آن را برای رای گیری در اختیار کابینه قرار نداد. اما بعد ناچار شد تا رویکردش را به واسطه دو عامل، تلاش های آمریکا و فشار خانواده های اسرا تغییر دهد. از همان ابتدا، خانواده اسرا از بی توجهی کابینه نتانیاهو نسبت به سرنوشت گروگان ها شکایت داشتند. به ادعای ناظران حماس به جغرافیایی حمله کرده بود که پایگاه رای دهندگان ن بی بی» محسوب نمی شود.در نهال اوز، روستایی در مرز غزه، حزب لیکود به رهبری نتانیاهو تنها 10 درصد از آرا را در انتخابات سال گذشته را از آن خود کرد در حالی که این رقم در سراسر سرزمین های اشغالی 23 درصد بود.

نخست وزیر مردد

سفر بایدن به سرزمین های اشغالی و مواضعش نشان داد که رویکرد رئیس جمهوری آمریکا درباب اسرا با نگاه « بی بی» در تضاد کامل قرار دارد، گال هیرش - ژنرال ارتش که در سال 2006 به دلیل ناکامی هایش در طول جنگ لبنان مجبور به استعفا شد، در دیدار با دیپلمات های خارجی، آنها را به دلیل حمایت از توافقنامه اسلو مورد سرزنش قرار داد و گفت که این گروه از بازیگران شریک حمله حماس هستند. در چنین شرایطی  خانواده هایی که تصور می کردند به حال خود رها شده اند با دیوید میدان، افسر سابق موساد رایزنی کرده و پس از آن و راهپیمایی اعتراضی از تل آویو تا بیت المقدس برگزار کردند تا بدین گونه تل آویو را تحت فشار بگذارند.

به نوشته آنهرد، برخی از قانونگذاران وابسته به جناح راست از توافق اسرائیل و حماس خشمگین هستند: آنها نمی خواهند هزینه بدهند.اما فشار خانواده های اسرا، نتانیاهو را به عقب نشینی واداشت.پیشتر و زمانی که موضوع آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه مطرح شد نیز، نتانیاهو درگیر تردید بود.ارتش 360 هزار نیروی ذخیره را فراخواند؛ خواسته ای که که بخش هایی از اقتصاد را به بن بست کشاند.نیروها در نزدیکی مرز با غزه مستقر شدند و روزها بدون فرمانی آنجا ماندند. همان زمان پیام هولناک دیگری از اردوگاه نتانیاهو آمد: ارتش می خواست نیروهای زمینی را به چرخ گوشت جنگ شهری پرتاب کند، قبل از اینکه نیروی هوایی فرصت کند تا شمال غزه را برای عملیات زمینی هموار سازد. نتانیاهو ناچار به تصمیم گیری شد و عملیات را آغاز کرد.

هراس از افزایش قدرت رادیکال ها

نظرسنجی انجام شده در ماه اکتبر از اسرائیلی‌ها پرسید که برای اداره جنگ به چه کسی اعتماد بیشتری دارند: نتانیاهو یا روسای ارتش. 55 درصد از یهودیان اسرائیل ارتش را انتخاب کردند، در حالی که فقط 7 درصد گفتند نخست وزیر (بقیه بین «هر دو» یا «هیچکدام» تقسیم شدند). حتی در میان یهودیان جناح راست، ارتش 31 درصد امتیاز بیشتری داشت.  عدم محبوبیت و ترس از دست دادن پایگاه همچنان بر تصمیم های نتانیاهو سایه افکنده است. اعضای ائتلافش در مورد بازسازی شهرک های اسرائیلی در غزه و اخراج جمعیت غزه به شبه جزیره سینا مصر؛ و انداختن بمب اتمی روی منطقه محصور بسیار گفتند. ادعاهایی که خشم متحدان اسرائیل را هم برانگیخت، اما نتانیاهو به جای آن که رادیکال های کابینه اش را مهار کند، برای حفظ قدرتش سکوت کرد.

نظرسنجی آی دی آی  نشان داد که 63 درصد از اسرائیلی‌ها (از جمله 52 درصد یهودیان راست‌گرا) فکر می‌کنند که کابینه برنامه‌ای برای تحولات پس از جنگ ندارد. احتمالا درست می گویند. آمریکا و برخی از کشورهای عربی مایلند که پس از جنگ، تشکیلات خودگردان فلسطین (PA) به قدرت در غزه بازگردد. این ایده دور از ذهن است. تشکیلات خودگردان در حال حاضر کنترل خود را بر بخش هایی از کرانه باختری اشغالی از دست داده است. از همین رو به واسطه عدم محبوبیت نمی تواند چنین عنوانی را در اختیار داشته باشد.

فعلا حیات سیاسی « بی بی» در آستانه پایان است. چشم انداز بقای سیاسی نتانیاهو حتی قبل از 7 اکتبر، پس از یک سال آشفتگی سیاسی ناشی از تلاش جنجالی اش جهت تضعیف دادگاه عالی، متزلزل بود. اما « بی بی» ناامید نیست. نظرسنجی منتشر شده توسط معاریو در روز جمعه نشان داد که لیکود تنها 18 کرسی به دست خواهد آورد که نسبت به 32 کرسی در انتخابات سال گذشته کاهش یافته است. از سوی دیگر، حزب راست میانه گانتز اقادر است به جای 12 کرسی، 43 کرسی را از آن خود کند. با این حال نتیجه نهایی ممکن است متفاوت به نظر برسد. برخی از اسرائیلی‌هایی که اکنون از گانتز حمایت می‌کنند ممکن است در نهایت به نامزدهای دیگری مانند نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق که اکنون در فکر بازگشت به سیاست است، رأی دهند. هیچ کس نمی تواند حال و هوای آینده رای دهندگان را پیش بینی کند. بالاخص آن که گروهی عمده ای از تحلیلگران براین باورند که جنگ، راست افراطی را قدرتمندتر خواهد کرد.