قره باغ؛ پاشنه آشیل ارمنستان می‌شود؟

به گزارش اقتصادنیوز، چندی پیش، نمایندگان دولت های ارمنستان و آذربایجان برای بحث در مورد تحدید حدود مرزهای خود دیدار داشتند و در آنجا درباره منطقه قره باغ کوهستانی بحث کردند. این رویداد آخرین تحول بعد از بیش از سه دهه درگیری بین دو کشور بود.از اواخر دهه 1980، ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی با هم درگیر شدند. طی چند دهه گذشته، آتش بس های متعددی اجرا شده و مذاکرات بین دو کشور ادامه داشته است. اما چندین نقض آتش بس رخ داد، جنگ ادامه یافت و مذاکرات صلح دائما با شکست مواجه شده است. اخیرا، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تلاش کردند تا با ارائه کمک های بشردوستانه و مالی، درگیری را کاهش دهند. اما این کمک ها فایده ای نداشت و درگیری ادامه یافت.

چالش ایروان بعد از قره باغ

با توجه به ناتوانی جامعه بین المللی در دستیابی به یک راه حل مسالمت آمیز، آذربایجانی ها در نهایت امور را به دست گرفتند. نخست، نیروهای آذربایجان کریدور لاچین، مسیری که ارمنستان را به قره باغ کوهستانی متصل می کند، از آن خود کردند. سپس نیروهای آذربایجان منطقه را هدف قرار دادند. پس از مدت کوتاهی درگیری، آذربایجانی ها اعلام کردند که کنترل این منطقه را به دست گرفته اند.آنگونه که نشنال اینترست نوشت، دولت ارمنستان رویه تعیین و صدور حقوق بازنشستگی برای کسانی که از قره باغ کوهستانی آماده اند را تصویب کرد. این برنامه به دنبال کمک به ارمنیان قومی است که از قره باغ کوهستانی به دلیل حمله اخیر آذربایجان به سرزمین خود بازگشتند. با این حال، مستمری فقط برای افراد در سن بازنشستگی اعمال می شود. علاوه بر این، این شکل از کمک تنها تا ژوئن 2024 ادامه خواهد داشت، به این معنی که افراد تنها به مدت شش ماه از این کمک برخوردار خواهند شد. در نهایت، میزان مالی مستمری «بر اساس قوانین محلی محاسبه می‌شود»، به این معنی که مشخص نیست واقعاً چه مقدار کمک مالی در اختیار این گروه قرار خواهد گرفت.  

مشکلات دیگری نیز وجود دارد.اول، مستمری برای افراد در سن کار اعمال نخواهد شد. دوم، بیش از صد هزار ارمنی قومی از قره باغ کوهستانی گریخته اند. این پناهندگان به غذا، پوشاک و سرپناه نیاز خواهند داشت. آنها همچنین امیدوارند که به نیروی کار بپیوندند. با توجه به حجم بالای افرادی که وارد ارمنستان می شوند، این احتمال وجود دارد که این کشور در تامین نیازهای افراد آواره با مشکلات اساسی روبرو شود. این مسئله ممکن است منجر به مشکلات بیشتری برای دولت ارمنستان شود. بر اساس گزارش بانک جهانی، نرخ بیکاری در ارمنستان در سال 2022، 12.6 درصد بوده است. علاوه بر این، برنامه جهانی غذا گزارش داد که نرخ فقر در ارمنستان در سال 2022 27 درصد بوده است. بیست و یک درصد از جمعیت نیز در فهرست ناامن غذایی قرار داشتند. به عبارت دیگر، تقریبا یک چهارم کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند و یک پنجم ارمنی‌ها برای تامین نیازهای اولیه خود به غذا دسترسی کافی ندارند. با توجه به این چالش ها و با هجوم اخیر پناهندگان قره باغ کوهستانی، این امر احتمالا مسائل را برای دولت ارمنستان پیچیده تر خواهد کرد.

آینده ای مبهم

در همین حال، آذربایجانی ها اکنون به سمت قره باغ کوهستانی حرکت می کنند. دولت آذربایجان در تلاش است تا این منطقه را به طور کامل در قلمرو خود بگنجاند. با این حال، مشخص نیست که این تلاش برای ادغام مجدد چه چیزی را در پی خواهد داشت. دولت آذربایجان همچنین مشخص نکرده که چگونه از ارمنی های قومی که در حمله اخیر از منطقه فرار نکرده اند محافظت خواهد کرد. در نهایت، مقامات آذربایجان هنوز در مورد انتقال قره باغ کوهستانی با ارمنی ها مذاکره نکرده اند. به عبارت دیگر، در حالی که آذربایجان اعلام کرد که منطقه را بازپس گرفته است، ابهامات زیادی در مورد اینکه چه اتفاقی خواهد افتاد وجود دارد.

به طور کلی، وضعیت در قره باغ و اطراف آن همچنان متشنج است. مقامات آذربایجان اعلام کرده‌اند که این سرزمین را پس گرفته‌اند و تلاش‌ها برای ادغام مجدد آغاز خواهد شد، اما راهنمایی‌های کمی در مورد چگونگی وقوع این امر وجود دارد. در همین حال، مقامات ارمنستان با بحران پناهجویان مواجه شده اند و در تلاش برای کمک به این افراد برای ادغام در کشورشان هستند. در این زمان، این چالش ها حل نشده باقی مانده اند، و زمانی که ارمنستان و آذربایجان هر دو برای زمستانی بی رحم آماده می شوند، تحت فشار هستند.زمان برای کمک به شهروندان کنونی و آواره قره باغ در حال اتمام است. با تلاش های ناموفق جامعه بین المللی برای حل مناقشه، متأسفانه افراد منطقه قربانی این جنگ فراموش شده شده اند.