چراغ سبز ترامپ به نفت ایران؟/ مجوزِ نفتی به چین، معامله گران را شگفت زده کرد

به گزارش اقتصادنیوز، به تازگی رئیس جمهور آمریکا جهت دستیابی به یک آتش‌بس پایدار بین ایران و اسرائیل، اعلام کرده که چین می‌تواند با وجود تحریم‌های ثانویه آمریکا از ایران نفت خریداری کند. اما در این مورد تردیدهای وجود دارد که باید به آن‌ها پاسخ داده شود.

اقدامی در راستای تقویت آتش بس یا ...

در ظاهر، دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در روز سه‌شنبه سال‌ها تحریم‌ آمریکا علیه ایران را تضعیف کرده و به بزرگترین مشتری آن، چین، اجازه داد تا به خرید نفت ایران ادامه دهد. به نظر می‌رسد این اقدام در راستای تلاش برای تقویت آتش‌بس با اسرائیل صورت گرفت.

آنگونه که «اکوایران» به نقل از  بلومبرگ منتشر کرده،  این اعلامیه در شبکه اجتماعی ترامپ — که هم معامله‌گران نفت و هم مقامات دولت خود او را شگفت‌زده کرد — می‌تواند عنصر اصلی سیاست  واشنگتن در قبال ایران طی چندین دولت را تضعیف کند. آمریکا همواره سعی داشته‌ منبع اصلی درآمد ایران  را از طریق محدود کردن صادرات اصلی آن یعنی نفت قطع کند.

ترامپ در پست خود نوشت: «چین اکنون می‌تواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد». این اعلام تنها چند ساعت پس از آن صادر شد که ترامپ اعلام کرد رقبای خاورمیانه‌ای  آتش‌بس کرده‌اند. این موضوع پس از حملات هوایی وسیع ایالات متحده به چندین تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی در روز یکشنبه رخ داد.

قیمت‌ نفت پس از اظهارات ترامپ کاهش بیشتری یافت، به طوری که قیمت معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت ۶ درصد سقوط کرد و به نزدیک ۶۴ دلار در هر بشکه رسید. قیمت‌ها به دلیل کاهش تهدید نسبت به جریان‌های نفتی ناشی از درگیری اسرائیل و ایران کاهش یافت.

پست معنادار  بعد از آتش بس

مقامات وزارت خزانه‌داری و وزارت امور خارجه ایالات متحده که مسئول تحریم‌های نفتی علیه ایران هستند، از اظهارات ترامپ شگفت‌زده شدند و در مورد تفسیر فوری آن نامطمئن بودند. با این حال، یکی از افراد آگاه گفت که وزارت خزانه‌داری به اجرای سختگیرانه تحریم‌های مرتبط ادامه خواهد داد.

یک مقام ارشد کاخ سفید بعداً اشاره کرد که تحریم‌ها همچنان برقرار خواهند بود و گفت که رئیس‌جمهور همچنان از چین و دیگر کشورها می‌خواهد که به جای نفت ایران، نفت آمریکایی وارد کنند. این مقام افزود که پست ترامپ تنها برای تأکید بر این نکته بود که اقدامات او در چند روز گذشته اطمینان حاصل کرده است که تنگه هرمز تحت تأثیر قرار نگرفته است، که به گفته او می‌توانست برای چین ویرانگر باشد.

تامی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه، در یک کنفرانس خبری از ارائه جزئیات بیشتر امتناع کرد. او گفت: «من نمی‌خواهم جلوتر از رئیس‌جمهور بروم یا سعی کنم حدس بزنم استراتژی او چیست». او افزود: «چیزها سریع اتفاق می‌افتند و فکر می‌کنم به زودی خواهیم فهمید».

این تغییر ظاهری همچنین به عنوان تلاش دولت ترامپ برای توافق بر سر یک چارچوب تجاری جدید با چین و کاهش تنش‌ها در جنگ تعرفه‌ای که باعث افزایش تعرفه‌ها شد مطرح می‌شود.

یک امتیاز به ایران و چین از سوی ترامپ؟

به نظر می رسد اظهارات ترامپ «یک امتیاز» به چین و ایران جهت همکاری آنها در مذاکرات مربوط با ایالات متحده باشد. یک فرد آگاه از تفکر رئیس‌جمهور آمریکا  نیز گفت که ممکن است این تغییر به کاهش برخی ریسک‌های قانونی پیرامون خرید نفت ایران توسط چین کمک کند، اما مشخص نیست که این تغییر چه تأثیری بر جریان‌های واقعی خواهد داشت.

چین، بزرگترین واردکننده نفت جهان، حدود ۱۴ درصد از نفت خام خود را از ایران تأمین می‌کند. اما این رقم احتمالاً بیشتر است زیرا برخی واردات به عنوان محموله‌هایی از مالزی و همچنین امارات متحده عربی و عمان پنهان می‌شوند تا از تحریم‌های ایالات متحده که پکن آنها را به رسمیت  نمی‌شناسد، دوری کنند.

در حالی که چین از ژوئن 2022 به‌طور رسمی نفتی از ایران خریداری نکرده است، داده‌های تأمین‌کنندگان ثالث و بازرگانان نشان می‌دهند که جریان‌های نفتی با وجود تحریم‌های آمریکا همچنان پایدار بوده‌اند. این امر به  این دلیل  است که چینی‌ها زنجیره تأمین خود را خارج از کنترل غربی‌ها ساخته‌اند که شامل کشتی‌ها و پرداخت‌هایی به یوان می‌شود و از واردات بیش از 1 میلیون بشکه در روز حمایت می‌کند.

نقش حیاتی نفت ایران برای بخش خصوصی چین

نفت ایران که معمولاً با تخفیف خریداری می‌شود، برای بخش  خصوصی چین حیاتی است و منبع مهمی برای سوخت اقتصاد این کشور به شمار می‌رود که تحت فشار رکود از جانب بخش املاک و مستغلات  قرار دارد.

دانیل تانه‌باوم، مقام سابق وزارت خزانه‌داری و شریک در اولیور وایمن، گفت: «تحریم‌های نفتی ایران برای مدت طولانی بسیار مهم بوده‌اند، اما همچنین اجرای نسبتاً ملایمی داشته‌اند». او افزود: «زود است که فکر کنیم این سیاست — که به نفع هر دو کشور چین و ایران خواهد بود — بدون داشتن دیدگاه بلندمدت برای اطمینان از ثبات در منطقه، پیش خواهد رفت، قبل از اینکه به سادگی شیرها را باز کنیم تا اجازه تجارت قانونی نفت ایران توسط چین را بدهیم».

ترامپ به تازگی در ماه گذشته تأکید کرد که تمام خریدهای نفتی یا محصولات پتروشیمی ایرانی «باید فوراً متوقف شود!» و خریداران مشمول تحریم‌های ثانویه خواهند شد و از هرگونه فعالیت تجاری با ایالات متحده منع خواهند شد.

این تهدید بر پایه هشدارهای قبلی از سوی دولت او بنا شده است. در فوریه، اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، گفت که واشنگتن قصد دارد صادرات نفت ایران را به کمتر از 10 درصد از سطوح کنونی کاهش دهد، زیرا کمپین "فشار حداکثری" را که در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ به کار گرفته شده بود، تجدید کرد.

به عنوان بخشی از این تلاش، ایالات متحده صدها نفت‌کش را به خاطر نقش شان در حمل نفت تهران تحریم کرده است و در غیاب کاهش این تدابیر، برخی خریداران ممکن است همچنان رویکرد محتاطانه‌تری را اتخاذ کنند.

کاخ سفید همچنین نهادهای چینی را که نفت ایرانی خریداری کرده‌اند هدف قرار داده است، موضوعی که می‌تواند دیگر خریداران را محتاط کند. به همین ترتیب، تحریم‌های ثانویه بر فروش‌های ایران همچنان برقرار است و مشخص نیست اظهارات رئیس‌جمهور چه تأثیری بر آن‌ها خواهد داشت.