سناریوهای بازگشت علی لاریجانی

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرارو،  شنیده‌ها حاکی از آن است که علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی خواهد شد. ابتدا یک رسانه نزدیک به علی شمخانی این خبر را داد و شب گذشته نیز یکی از مشاوران لاریجانی، این احتمال را رد نکرد.

از زمانی که علی لاریجانی به مرور حضور سیاسی و رسانه‌ای پررنگ‌تری پیدا کرد، این احتمال داده می‌شد که شاید جایگاهی رسمی را بر عهده بگیرد. این حضور به خصوص پس از جنگ اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفت.  لاریجانی ممکن است با حکم مسعود پزشکیان به عنوان دبیر شورای عالی امنیت منصوب شود و فقط دبیر شورا باشد و از رهبر انقلاب حکمی نگیرد. در این صورت ترکیب اعضای دارای حق رای در شعام تغییری نمی‌کند و فقط احمدیان دیگر دبیر نیست اما همچنان نماینده رهبری است. در صورتی که لاریجانی با رایزنی‌های صورت گرفته، دبیر و یکی از دو نماینده رهبری در شعام شود، جایگزین یکی از این دو فرد خواهد شد. در این سناریو یا به حضور سعید جلیلی در شعام پایان داده می‌شود یا احمدیان که از خرداد ۱۴۰۲ در این جایگاه است.

مروری بر تغییرات قدیمی

اصل ترکیب شعام به اعضای حقوقی آن است. بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، سران سه قوه، رئیس ستادکل نیروهای مسلح، رئیس سازمان برنامه و بودجه، وزرای امور خارجه، کشور و اطلاعات به همراه دو نماینده منصوب از سوی مقام معظم رهبری، اعضای این شورا هستند. دبیر این شورا پس از موافقت رهبر انقلاب، با حکم رئیس‌جمهور منصوب می‌شود. چرا که دبیر شورا بر اساس قانون حق رای ندارد و به خاطر برخورداری از این حق، همزمان به عنوان نماینده رهبری نیز منصوب می‌شود. در حال حاضر سعید جلیلی و علی‌اکبر احمدیان، دو نماینده رهبر انقلاب در شعام هستند.

دبیر در ارتباط مستقیم با رئیس‌جمهور و مجموعه دولت است. به همین دلیل توانایی کار کردن او با رئیس‌جمهور، نکته‌ای بسیار مهم است. حسن روحانی از زمان تشکیل شورایعالی امنیت ملی با این ترکیب و نام پس از بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸، تا زمانی که رئیس‌جمهور شد عضو شورا و یکی از دو نماینده مقام معظم رهبری بود. در حالی که از سال ۶۸ تا ۸۴ دبیر بود و در این سال با علی لاریجانی جایگزین شد. علی لاریجانی خود دو سال در این جایگاه بود و سال ۱۳۸۶ پس از بروز اختلافاتی با محمود احمدی‌نژاد، جایش را به سعید جلیلی داد. در حالی که لاریجانی از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۷ عضو شورا و یکی از دو نماینده مقام معظم رهبری بود. پس از جلیلی، علی شمخانی به مدت ۱۰ سال در دو دولت روحانی و دو سال ابتدایی دولت رئیسی دبیر شورا بود و جای خود را در سال ۱۴۰۲ به علی‌اکبر احمدیان داد. حضور او در شورا نیز ادامه پیدا نکرد.

در حال حاضر قدیمی‌ترین عضو شعام، سعید جلیلی است. او در سال ۱۳۸۶ جایگزین لاریجانی شد اما یک سال بعد حکم نمایندگی رهبری در این شورا را گرفت. بنابراین او سابقه‌ای ۱۸ ساله در این شورا دارد. اما رکورد حضور همچنان در اختیار حسن روحانی است که ۲۴ سال عضو شعام بود.