کاهش تحریم ها؛ راه رسیدن به توافق با تهران

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از روزنامه نیویورک‌تایمز، پشت تصمیم باراک اوباما برای تمدید مذاکرات با ایران محاسبه‌ای است که ترکیبی از فشار و انگیزه را به کار گرفته است: حفظ تحریم‌های سخت علیه ایران در کنار اجازه دسترسی این کشور به سرمایه بلوکه شده‌اش در خارج نشان می‌دهد یک توافق محتمل است.

کنگره و برخی کارشناسان هسته‌ای خواستار یک موضع سرسخت‌تر علیه ایران هستند. آنها می‌گویند که تحریم‌های سخت و فشار علیه برنامه هسته‌ای ایران موجب شد تا این کشور به پای میز مذاکره بیاید. آنها همچنین مدعی‌اند که برای دستیابی به توافق نهایی یک فرمول ساده وجود دارد: تحریم‌های بیشتر، فشار بیشتر و پس از آن تهدید به اقدام نظامی.

سناتور مارک کرک که به همراه رابرت منندز از طراحان تحریم‌های بیشتر علیه ایران محسوب می‌شود ساعاتی پس از اعلام تصمیم ایران و گروه 1+5 برای تمدید مذاکرات تا 24 نوامبر، گفت: ما نمی‌توانیم به ایران اجازه دهیم تا برای ساخت یک بمب هسته‌ای زمان بخرد.

این سناتور آمریکایی مدعی شد: اگرچه آمریکا بارها پیشنهادهایی سخاوتمندانه به ایران برای نابود کردن زیربنای هسته‌ای‌اش داده است رهبر این کشور همواره این پیشنهادات را رد کرده است. اکنون زمانی است که فشارهای غیرنظامی را علیه ایران برای پشتیبانی از راه دیپلماتیک‌مان با این کشور افزایش دهیم.

به نوشته نیویورک تایمز، باراک اوباما در این میان برنده خواهد بود. تمدید چهار ماهه مذاکرات برای کنگره به اندازه کافی طولانی نخواهد بود که بتواند یک اقدام قاطعانه به کار گیرد و اوباما نیز پیش از این اعلام کرده تحریم‌های بیشتر را وتو خواهد کرد اما در طول ادامه این مذاکرات مقامات دولت می‌دانند که یک مشکل عمیق‌تر خواهند داشت. عدم دستیابی به توافق با ایران به نوعی تضمین این مساله است که کنگره خواستار جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای بوده است.

تاریخ نشان می‌دهد که چنین تضمینی ممکن نیست. راه‌های ساده‌ زیادی وجود دارد که یک کشور بتواند به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. اگر یک توافق حاصل شود به طور قطع اوباما باید برای متقاعد کردن کنگره برای لغو تحریم‌ها علیه ایران و تجارت با این کشور که بیش از یک دهه است متوقف شده تلاش کند.

ایران طبق توافقش با گروه 1+5 برای تمدید این مذاکرات با کاهش بیشتری از تحریم‌ها مواجه شده است. این کشور می‌تواند به 2.8 میلیارد دلار از سرمایه بلوکه شده‌اش در خارج از مرزهای خود دسترسی پیدا کند اما در مجلس نمایندگان بیش از 300 قانونگذار نامه‌ای را امضا کرده‌اند که در آن تاکید شده توافقی با ایران را خواهند پذیرفت که موجب توقف گسترش برنامه موشکی ایران، حمایت این کشور از گروه حماس شود موضوعاتی که حتی بر سر میز مذاکره در مذاکرات هسته‌ای در وین مطرح نشده است.

یک مقام دولت آمریکا به شرط آنکه نامش فاش نشود در این باره گفت: یک مخالفت غریزی و حیرت‌آور با هرگونه توافق با ایران وجود دارد که فقط در میان جمهوری‌خواهان نیست و من مطمئن نیستم که طرحی برای مواجهه با آن وجود داشته باشد.

این روزنامه در ادامه نوشت: هیچ تضمینی وجود ندارد که یک توافق در طول مدت تمدید چهار ماهه مذاکرات هسته‌ای ایران حاصل شود. هفته گذشته به نظر می‌آمد چنین چیزی اتفاق خواهد افتاد. سه دیپلمات ارشد آمریکا شامل جان کری وزیر امور خارجه و برنز و شرمن معاونان وی در وین حضور داشتند. همچنین سه وزیر امور خارجه اروپایی به علاوه برادر رییس‌جمهور ایران به مذاکرات پیوستند.

هیچ تردیدی وجود ندارد که پیشرفت‌هایی حاصل شده است که سرنوشت راکتور آب سنگین اراک یکی از آنهاست. ایران قرار شده است تولید پلوتونیوم این راکتور را کاهش دهد. همچنین مذاکراتی در مورد تاسیسات زیرزمینی فردو و تبدیل آن به یک تاسیسات تحقیق و توسعه انجام شده است. این تاسیسات برای آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها به این دلیل که در اعماق زمین واقع شده و دومین محل غنی‌سازی اورانیوم در این کشور محسوب می‌شود بسیار حائز اهمیت است. اسرائیلی‌ها از این هراس دارند که نمی‌توانند این تاسیسات را بمباران کنند. همچنین برخی مقامات آمریکایی تردید دارند که تجهیزات پیشرفته آنها برای چنین کاری مناسب است که بتواند به این تاسیسات نفوذ کند.

مقامات آمریکایی علاوه بر این می‌گویند این مساله که ایران نیازمند تولید سوخت مورد نیاز خود است جای شک و تردید دارد چون راه‌ها و بازارهای مناسب برای تضمین ادامه تامین سوخت مورد نیاز ایران فراهم است.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران می‌گوید که ایران نمی‌تواند به دلایل امنیتی و غرور کشورش از این موضع کنار برود. ایران به مدت بیست سال امکان دستیابی به سوخت مورد نیاز راکتورهایش را ندارد. روسیه ممکن است تامین‌کننده سوخت کنونی ایران باشد اما این کشور نمی‌تواند برای آینده نیز به روسیه وابسته بماند.

وی همچنین در یک مصاحبه گفت که کنگره از اعمال تحریم‌های زیان‌آور علیه ایران مغرور است اما پیش از اعمال این تحریم‌ها 200 سانتریفیوژ نصب شده داشتیم اما اکنون 22 هزار سانتریفیوژ داریم و اعمال فشار بیشتر علیه ایران تنها موجب مقاومت بیشتر کشور خواهد شد.

برخی در دولت اوباما با این موضوع موافقند و می‌گویند که تحریم‌های ایران نتیجه مطلوبی برای این کشور در پی داشته و از این رو دورنمای کاهش تحریم‌ها تنها راه فشار سیاسی بر تهران برای دستیابی به یک توافق است.