گپ ارزی 8 کارشناس/آیا رئیس جمهور در کار بانک مرکزی دخالت می‌کند؟ / طهماسب مظاهری: شوق کاهش نرخ ارز رئیس جمهور را علاقمند می‌کند به بانک مرکزی تکلیف کند

به گزارش اقتصادنیوز، در میان هزاران گروه فعال در شبکه‌های اجتماعی، گروه وایبری «اقتصادنیوز» این روز‌ها حال و هوای دیگری دارد. در این گروه چهره‌های سر‌شناسی عضویت دارند که بیشتر آنها در گذشته مسئولیت‌های مهمی داشته‌اند. آنها به نقد سیاست‌های اقتصادی دولت می‌پردازند و در مقابل، برخی از چهره‌های مهم و صاحب منصب دولت یازدهم نیز نظاره‌گر و خواننده این توصیه‌ها هستند.

در آخرین مباحثه‌ای که شب گذشته در گروه وایبری اقتصادنیوز رخ داد، رئیس کل پیشین بانک مرکزی نسبت به برخی سیاست‌های دولت انتقاد کرد. طهماسب مظاهری به صورت تلویحی از علاقه رئیس جمهور به پایین آمدن نرخ ارز سخن گفت.

سایت خبری اقتصادنیوز با توجه به وزن و اهمیت دیدگاه افراد حاضر بخشی از اظهارنظرهای طرح شده در این گروه را منتشر می‌کند.

موضوع بحث، اظهارات رئیس کل بانک مرکزی درباره وضعیت بازار ارز بود که ولی‌الله سیف گفته بود: «مانع کاهش قیمت ارز نمی‌شویم».

در این بحث، طهماسب مظاهری (رئیس کل پیشین بانک مرکزی و وزیر پیشین اقتصاد)، سعید شیرکوند (معاون پیشین وزارت اقتصاد و معاون اقتصادی فعلی سازمان گردشگری)، علی شمس اردکانی (فعال بخش خصوصی)، محمدرضا بختیاری (سفیر پیشین ایران در کره جنوبی و بلژیک)، وحید محمودی (اقتصاددانان و استاد دانشگاه)، تقی آزاد ارمکی (جامعه‌شناس و استاد دانشگاه)، سمیه مردانه (رئیس واحد مطالعات بازار دنیای اقتصاد) و محمدرضا رجاییه (مدیرعامل صرافی بانک سرمایه) مشارکت داشتند.

■■■

آقای سیف باید مانع نوسان‌های شدید نرخ ارز شوند. بانک مرکزی باید نرخ متعادل ارز را شناسایی کند و اجازه ندهد نوسان‌های شدید بازار را متلاطم کند. آنچه به نظر می‌رسد این است که خبرهای توافق هنوز بالا و پایین دارد. داستان هسته‌ای تمام نشده و تازه شروع شده است. انفعال بانک مرکزی در این شرایط مضر خواهد بود.

سعید شیرکوند: با نظر جناب مظاهری کاملا موافقم. الان اقتصاد کشور بیش از هرچیزی به ثبات نیاز دارد.

اقتصادنیوز: آقای دکتر شیرکوند ممنون. آیا موافق دخالت بیشتر بانک مرکزی هستید؟ سوال این است که بانک مرکزی باید دخالت کند؟ اگر موافق هستید، فکر می‌کنید، بانک مرکزی نباید اجازه بدهد نرخ پایین بیاید؟ یا اینکه بهتراست نرخ پایین بیاید؟

سعید شیرکوند: اگر نیاز بود بله، اما اگر بازار را مدیریت کند مناسب‌تر است. بازار با نرخ کنونی با نوسان پنج درصدی ثبات پیدا می‌کند.

طهماسب مظاهری: تجربه قطعنامه ۵٩٨ را هم به خاطر داشته باشید. تازه آن زمان با قبول ۵٩٨، کار یکسره و قطعی بود. الان هنوز کار یکسره نیست. هم در داخل ایران و هم در طرف مقابل خیلی نااطمینانی‌ها وجود دارد. خبر‌ها بسیار متنوع خواهد بود. به نظر اینجانب بانک مرکزی نباید اجازه دهد، این خبرهای متنوع، اقتصاد را دچار تلاطم کند. شوق کاهش نرخ ارز رئیس جمهور را علاقمند می‌کند که به بانک مرکزی تکلیف کند تا وظیفه خودش را انجام دهد. باید به بانک مرکزی کمک کرد که در این تلاطم بتواند کار حرفه‌ای خودش را انجام دهد.

اقتصادنیوز: احتمال می‌دهید رئیس‌جمهور چنین توصیه‌ای داشته‌اند؟

طهماسب مظاهری: احتمالا نه. مطمئن هستم. اگر به آقای سیف کمک نکنیم، خودش تاب مقاومت در مقابل آن موج را ندارد.

محمدرضا بختیاری: بانک مرکزی باید حداقل تا زمان امضای متن نهایی توافق و حتی مدتی بعد از آن بازار را مدیریت کند. هنوز دو سه روز از تهیه متن چارچوب نگذشته است که جان کری تفسیر خاصی از توافق ارایه داده و عراقچی هم گفته است، اگر اینطور باشد در مذاکرات بعدی، موضوع را دنبال خواهند کرد.

طهماسب مظاهری: موافقم. خیلی کار مانده تا موضوع نهایی شود. اصلا تمام شده نیست.

محمدرضا بختیاری: تا توافق، جزئیات بالا و پایین زیادی خواهیم داشت.

وحید محمودی: به نظر نمی‌رسد که نوسان زیادی در بازار رخ دهد که نیاز به دخالت بانک مرکزی باشد. امروز که روز اول بوده بازار ارز واکنش شدیدی نشان نداده است. دلایل ساختاری و نااطمینانی‌ها اجازه کاهش زیادی نمی‌دهد.

علی شمس اردکانی: کاهش پنج درصدی نرخ ارز قابل تحمل است، بیشتر از آن ضد تولید و اشتغال است. پس رئیس کل بانک مرکزی در این خصوص اشتباه کرده‌اند که برای سقوط آزاد قیمت ارز اجازه صادر کرده‌اند. خوشبختانه پیش‌بینی ایشان امروز غلط از آب درآمد و بازار عکس‌العمل سقوط آزاد قیمت ارز نشان نداد.

طهماسب مظاهری: نوسانی که باید مدیریت شود، فقط به سمت پایین نیست. بعضی روز‌ها ممکن است به دلائل مختلف جهش غیر اقتصادی و هیجانی به سمت بالا هم داشته باشد. بانک مرکزی هر دو سمت را باید کنترل کند.

اقتصادنیوز: سیاست مدیریت شناور با دایره نوسان مشخص را توصیه می‌کنید؟

طهماسب مظاهری: به معنی صحیح آن. نه آن چیزی که دلار ١٧۵ تومانی را برای مدت طولانی نگه‌داشت.

اقتصادنیوز: برخی معتقدند فرصت تاریخی برای اقتصاد ایران است، اگر دلار‌های انباشته شده در چهار سال گذشته وضعیت وفور ارزی را در پی داشته باشد، باید زمینه یکسان سازی نرخ ارز فراهم شود و حالا یعنی از تیرماه این فرصت برای اقتصاد ایران است، سال ۹۱ محاسبه نشان می‌داد نرخ برابری دلار به تومان ۳۸۰۰ تومان است و حالا کمتر از آن نرخ است، محاسبه با لحاظ تورم ۴۰ درصدی سال ۹۲ و تورم‌های پیاپی از آن سال تاکنون ارقام چهار هزار تا هفت هزار تومان را نشان می‌دهند. این اقتصاد چگونه این گپ را پوشش دهد؟ نیاز به آزادسازی قیمت‌ها در اقتصاد ضروری به نظر می‌رسد.

طهماسب مظاهری: روش پیشنهادی ایشان با دو ملاحظه راه حل خوبی است. یکی اینکه عدد‌ها را کنترل کنیم و در صورت لزوم اصلاح شود. دوم اینکه تدریج مناسب برای آن طراحی شود. شوک درمانی جواب نمی‌دهد. تدریج هم نباید خیلی طولانی شود. از تجربه دولت آقای خاتمی باید حداکثر استفاده را کرد. تمام مدارک و اسنادش هم موجود است. مرحوم دکتر نوربخش امروز در جمع ما حضور فیزیکی ندارد اما کارهایی که انجام شد، همه‌اش قابل دسترس و استفاده است.

سمیه مردانه: به هر حال بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، به احتمال زیاد هیچ تکانه یا نوسان غیرعادی در بازار ارز نخواهیم داشت. چرا که عوامل اقتصادی پیشاپیش چنین گزینه‌ای را در انتظارات خود لحاظ کرده‌اند.

طهماسب مظاهری: اگر نداشته باشیم که چه بهتر. اما بانک مرکزی باید مراقبت کند که اگر خواست ایجاد شود، با نوسان مقابله کند و آرامش را به جامعه اقتصادی تزریق کند.

تقی آزاد ارمکی: خیلی وضعیت موجود را اقتصادی دیدید. به زمینه‌ها و عوامل اجتماعی از یک طرف و جو روانی از طرف دیگر توجه شود، بهتر خواهد بود. در تحلیل‌های ارایه شده همه عوامل ثابت فرض شده است. در این زمینه نیاز به تامل بیشتری است. منظورم ورود ناشیانه رسانه‌ها در این مورد است. رسانه در پی‌هیجانی کردن جامعه هستند. در صورتی‌که در حوزه اقتصادی به طور کلی نیاز به عقلانیت است. باید رابطه حوزه رسانه با اقتصاد مورد باز‌شناسی قرار گیرد. منظورم تعیین چگونگی عمل عقلانی در پس‌زمینه هیجانی است.

محمدرضا رجاییه: به نظر می‌رسد، بانک مرکزی در اغلب موارد مدیریت ارز در زمان افزایش قیمت را به عهده می‌گیرد و در زمان کاهش، نقش موثری در بازار ندارد. انگیزه این بازار سازی یکطرفه هم احتمالا بیشتر حساسیت‌های زیادی است که موقع کاهش ارزش پول ملی یا افزایش نرخ ارز وجود دارد. در اغلب کشورهای دنیا یکی از وظائف اصلی بانک‌های مرکزی تنظیم نرخ ارز به عنوان یکی از متغیرهای اصلی و کلان اقتصاد است. طبیعی است آنچه بیش از همه به اقتصاد کشور صدمه می‌زند، نوسان شاخص مهمی چون نرخ ارز است. به نظر می‌رسد بانک مرکزی به عنوان متولی بازار پول باید نرخ ارز را هدف‌گذاری کرده و با توجه به این نرخ بازارسازی لازم را انجام دهد تا در حد ممکن نوسانات بازار را به اصطلاح نرم کند. چگونه است بانک مرکزی برای نرخ گذاری مستقیم متغیری چون نرخ سپرده و تسهیلات حساسیت‌های لازم را به خرج می‌دهد اما در رابطه با مدیریت نرخ ارز در هر دو سو چه کاهش و چه افزایش بی‌تفاوت باشد. در بازار بار‌ها شاهد بوده‌ایم که فعالان اقتصادی به دلیل نوسانات زیاد نرخ ارز فعالیت‌های اقتصادی خود را با تاخیر انجام می‌دهند که اثر مطلوبی نخواهد داشت.

طهماسب مظاهری: حرف من هم هماهنگ با حرف آقای رجاییه بود. اگر این حرف جا بیافتد، بسیار خوب است.

علی شمس اردکانی: حضرت رجائیه درست می‌گویند ولى مطلب جدى در ارزش پولى ملى، حفظ تولید و اشتغال در کشور است و نه تخیل نرخ تسعیر.
وعسى ان تکرهوا شیئاً وهو خَیْرٌ لکم.