الزامات صادرات گاز ایران به اروپا

به گزارش اقتصاد روز، دو هفته قبل وزیر نفت در اظهار نظری با اشاره به بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی و افزایش ظرفیت تولید گاز ایران در سال آینده گفته بود: ایران همیشه مایل است به عنوان کشوری که قابلیت تامین گاز در احجام بسیار بزرگ را دارد در بازار اروپا چه به شکل خط لوله و چه به شکل LNG (گاز طبیعی مایع شده) حضور داشته باشد.

البته چند روز پس از این اعلام آمادگی، مخالفت هایی در فضای سیاسی کشور با آن شکل گرفت. از جمله حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه کیهان در یادداشتی در این روزنامه، با انتقاد از طرح پیشنهاد صادرات گاز ایران به اروپا نوشت:‌ «این پیشنهادها چه مفهومی غیر از باز گذاشتن دست دشمن برای ادامه وحشی‌گری علیه مردم کشورمان دارد؟ یعنی تلاش به منظور برداشتن مانع از سر راه تانک‌های دشمن و باز کردن راه آنها برای تخریب سنگرهای خودی و تجاوز به حریم میهن اسلامی و مردم آن!»

با وجود این انتقادات سیاسی، انتشار گزارش مرکز پژوهش ها در مورد صادرات گاز ایران به اروپا نشان می دهد که در فضای سیاستگذاری کشور، بررسی ها درباره این موضوع به طور جدی ادامه دارد.

در گزارش دفتر مطالعات انرژی صنعت و معدن مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه ایران در سال 2012 به عنوان یکی از کشورهای دارنده بزرگترین ذخایر گازی در جهان شناخته شده، آمده است: به رغم دارابودن چنین ظرفیتی، سهم ایران از تجارب در بازار جهانی گاز بسیار ناچیز است . این در حالی است که ایران با تدوین برنامه هایی تصمیم دارد تا از این فرصت خدادادی در جهت تامین منافع کشور و پایداری در اقتصاد ، حداکثر استفاده را بکند.

مرکز پژوهش های مجلس با اشاره به تاریخچه برنامه ریزی برای صادرات گاز ایران می نویسد: از سال های قبل از انقلاب برای صادرات گاز ایران به برخی از نقاط دنیا برنامه ریزی هایی انجام گرفت و برای این منظور بسترهای زیرساختی نیز فراهم آمد اما به دلیل تغییرات سیاسی و اقتصادی، موضوع مربوط به صادرات به سال های بعد موکول شده است به صورتی که صادرات گاز ایران به ترکیه از سال 1381 در کشور آغاز شد و همچنان ادامه دارد. علاوه بر این، ایران به دنبال صادرات گاز به کشورهایی نظیر عمان، عراق، اروپا و... نیز بوده و تحقق این هدف نیاز به این دارد که پویایی های مربوط به دستیابی به آن مورد توجه قرار گیرند.

این گزارش می افزاید: هم اکنون به رغم آن که ایران به صادرات گاز اقدام می کند، اما برای تامین مصرف داخلی کشور به واردات نیز نیازمند است . به گونه ای که باید بیشتر از صادرات ، از کشورهای دیگر گاز وارد کند تا مصرف داخلی را تامین سازد. لذا یکی از مهمترین موضوعات در تحقق هدف مربوط به صادرات گاز به بقیه دنیا تولید بیشتر از مصرف مورد نیاز در کشور است. در این میان اتخاذ برخی سیاست هایی که بتوانند مصرف داخل را کاهش دهند نیز می تواند بسترهای مربوط به تحقق هدف را فراهم کند.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: در حال حاضر گاز صادراتی ایران به ترکیه از طریق خط لوله 40 اینچ انجام می شود که اگر قرار باشد از این مسیر برای صادرات گاز به اروپا استفاده شود باید قطر لوله موجود به 56 اینچ افزایش یابد. اگر این بستر فراهم شود، باید اقدامات عملی لازم و مناسب برای تامین گاز به منظور صادرات نیز فراهم شود.

مرکز پژوهش های مجلس تاکید می کند: به نظر می آید با توجه به نگرانی های شرکت ملی گاز ایران در خصوص روند کنونی افزایش مصرف گاز در کشور و اصراری که در پیگیری گازرسانی به برخی از نقاطی که فاقد توجیه فنی و اقتصادی است ، وجود دارد، استمرار تراز منفی گاز در کشور همچنان باقی است. لذا پیگیری هدف صادراتی بدون تغییر برخی از رویکردها امکانپذیر نیست.

 علاوه بر اینها، مقوله تحقق صادرات گاز با راه اندازی و به بهره برداری رسیدن فازهای پارس جنوبی پیوند بسیار شدیدی دارد. بنابراین تحقق این هدف بدون افزایش تولید گاز از این منطقه امکانپذیر نیست.