حمله سردار دیپلماسی ایران از قلب امریکا
روزنامه اعتماد با این مقدمه نوشت: در شش ماه گذشته اتفاق‌های بسیاری در رابطه میان ایران – امریکا رخ داده است: باراک اوبامای دموکرات که معمار نخستین توافق میان ایران و امریکا در چهاردهه گذشته بود جای خود را به دونالد ترامپ جمهوریخواه داده که بیزاری خود از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را پنهان نمی‌کند. توافق هسته‌ای میان ایران و ١+٥ وارد سومین سال حیات خود شده و البته تاکنون دو بار مهر تایید دولت جدید امریکا در باب پایبندی ایران به تعهداتش طبق متن توافق را دریافت کرده است.
رییس‌جمهور جدید امریکا از سیاست واگذاری بحران‌های منطقه‌ای به بازیگران منطقه‌ای که در دوره باراک اوباما کم و بیش جرقه آغاز آن زده شده بود فاصله گرفته و واشنگتن با چند قرارداد تسلیحاتی کلان با عربستان سعودی، بر نقش همیشگی خود در منطقه افزوده است. اتحادیه اروپا، روسیه و چین که بازیگران بین‌المللی حاضر در شطرنج برجام هستند همصدا با سایر اعضای جامعه جهانی اشتیاق خود برای بازگشت به بازار ایران را نشان داده‌اند و همزمان رجعت دوباره تهران به آغوش جامعه جهانی در روزهایی که دیگر از تحریم‌های رنگارنگ هسته‌ای خبری نیست را جشن گرفته‌اند. معادله‌های سنتی میان اروپا و امریکا، مسکو – واشنگتن در حال فروپاشی است و مردی در کاخ سفید نشسته که برای تصمیم‌گیری به آخرین فاکتوری که مراجعه می‌کند تعهدات بین‌المللی و قول و قرارهای امریکا است. در چنین شرایطی حضور ظریف در نیویورک، ماجرایی نیست که بتوان سهل و ممتنع با آن برخورد کرد.
دفاع و حمله همزمان در نیویورک
حضور وزیرامورخارجه ایران در امریکا هفت روز طول کشید و در این مدت علاوه بر دیدارهای دو جانبه، رییس دستگاه دیپلماسی ایران به تنهایی و یک تنه از عهده مسوولیت‌های دیپلماسی عمومی ایران نیز برآمد. وی با شبکه‌های متعدد و متنوع امریکایی مانند سی‌ان‌ان، سی بی‌اس، پی بی‌اس و در مجموع ٤ مصاحبه زنده و ضبط شده کرد. در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا حاضر شد و به سوالات اندیشمندان امریکایی پاسخ داد، نیمی از یک روز خود در اقامتگاه ایران در نیویورک را به خبرنگاران کهنه‌کار و تحلیلگران پیگیر رابطه ایران و امریکا اختصاص داد و در جمع آنها به سوالات متنوع در مورد فرجام برجام، رویکرد ایران به سیاست‌های جدید امریکا، نگاه تهران به یارگیری‌های ترامپ در منطقه و آینده رابطه‌ای که دیگر از کانال‌های پیشین برای گفت‌وگوهای هسته‌ای برخوردار نیست، پاسخ داد.
وزیرامور خارجه ایران در حالی از تمام ثانیه‌های حضور خود در نیویورک برای سخن گفتن از مواضع ایران در توافق هسته‌ای و مهیا بودن کشور برای هر سناریویی در آن سخن گفت که رقبای منطقه‌ای ایران مانند عربستان سعودی از زمان برگزاری انتخابات در ایالات متحده و بالا رفتن دستان دونالد ترامپ به عنوان برنده آن تلاش برای تاثیرگذاری بر دولت را آغاز کرده‌اند و ظریف نیز در یکی از گفت‌وگوهای خود در نیویورک به این موضوع اشاره کرد و گفت که عربستان سعودی در دولت جدید این توانایی را دارد که بر تصمیم‌گیری‌های امریکا تاثیربگذارد. مصداق میدانی این سخن نیز واشنگتن‌نشینی عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در واشنگتن پس از پیروزی دونالد ترامپ بود. وزیرامور خارجه ایران در حالی در نیویورک از تلاش‌های عربستان سعودی و برخی متحدانش در منطقه برای دشمن پنداری ایران سخن گفت و نه یک بار که چندبار بر آمادگی ایران بر گفت‌وگو با همسایگان آنسوی خلیج فارس تاکید کرد که امروز دیگر تنها یک لابی صهیونیستی نیست که در امریکا بر طبل مبارزه با تهران می‌کوبد بلکه سعودی‌ها نیز در کنار اماراتی‌ها با قراردادن کارت قراردادهای چندصدمیلیارد دلاری روی میز بر بایدها و نبایدهای دولت امریکا در سطح منطقه‌ای تاثیرگذار هستند.
توافق هسته‌ای میان ایران و ١+٥ در نیمه‌های ماه جولای از مرز دو سال عبور کرد و امروز این توافق در جایگاهی از مقبولیت و مشروعیت بین‌المللی قرارگرفته است که فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تنها چند روز پس از اعلام پایبندی ایران به برجام از سوی وزیرامورخارجه امریکا و تمدید توقف اجرای تحریم‌های هسته‌ای ایران و در حالی که دولت ترامپ بی‌میلی خود از باقی ماندن در برجام را با تشدید تحریم‌های غیرهسته‌ای ایران نشان می‌دهد به صراحت می‌گوید که این توافق متعلق به کل جامعه بین‌المللی و کل مردم جهان است و بدین‌ترتیب برای چندمین بار به واشنگتن برای زیر پا گذاشتن آن هشدار می‌دهد. اگر نبود همین هشدارها و خط و نشان کشیدن‌های اروپا و دیگر اعضای حاضر در برجام مانند روسیه برای امریکا، به سختی می‌توانستیم انتظار باقی ماندن امریکای ترامپ در توافق با تهران را داشته باشیم. شکافی که میان اروپا و امریکا در نحوه رویارویی با ایران به وجود آمده است یکی از اصلی‌ترین دستاوردهای دیپلماسی است که وزارت خارجه دولت یازدهم در چهارسال گذشته پیاده کرده است. دیپلماسی که در دو سال نخست دولت و در جریان مذاکرات نفسگیر هسته‌ای خود را با مهارت بالای مذاکره‌کنندگان ایرانی در دفاع از حقوق حقه هسته‌ای و پافشاری بر برداشته شدن حداکثری تحریم‌های متنوع بالاخص تحریم‌های هسته‌ای نشان داد و در دو سال گذشته از عمر برجام نیز با دقت در پایبندی به آن و گرفتن هر بهانه‌ای از طرف مقابل برای رها کردن سهل و بی‌هزینه آن بروز پیدا کرد. دو سال از عمر توافق هسته‌ای ایران گذشته است و چهارسال دیگر از عمر این توافق نیز در دولت دوازدهم به سکانداری حسن روحانی و ابقای احتمالی محمدجواد ظریف در وزارت امور خارجه خواهد گذشت. در چنین شرایطی ظریف در نیویورک تمام تلاش خود را به کار گرفت تا به موثرترین و پرمخاطب‌ترین رسانه‌های بین‌المللی بگوید که ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند است و به این پایبندی تا زمانی که سایر اعضا در دایره اجرای برجام باقی بمانند، ادامه خواهد داد، ظریف از فرصت حضور در نیویورک استفاده کرد تا از تریبون پرنفوذترین رسانه‌های امریکایی به جهان بگوید که شاید امریکا و اسراییل و برخی متحدان منطقه‌ای آنها تلاش کنند با آدرس غلط دادن ایران را به عنوان اصلی‌ترین خطر امنیتی خود جا بزنند اما وجدان بیدار بین‌المللی نباید ملیت تروریست‌هایی را فراموش کند که حادثه ١١ سپتامبر ٢٠٠١ را در امریکا رقم زدند و همچنین نباید از توسعه تفکری غافل شود که روزی القاعده را بر شانه‌های خود بزرگ کرد و روز دیگر داعش را در دامان خود پرورش داد تا به زعم خود از شر بشار اسد، رییس‌جمهور سوریه خلاص شود. رییس دستگاه دیپلماسی ایران در قلب سیاسی جامعه جهانی از ایرانی سخن گفت که جنگ و سکوت جامعه جهانی در برابر کشتار ایرانی‌ها توسط صدام حسین را تاب آورد، برای توفان تحریم‌های رنگارنگ بین‌المللی نیز سینه سپر کرد و در نهایت مقابل ٦ قدرت جهانی در شورای امنیت نشست و با مهر تایید بر برنامه صلح آمیز هسته‌ای‌اش و پایان تمام تحریم‌های هسته‌ای ازسر میز بلند شد. وی از ایرانی سخن گفت که قاعده بازی برد – برد در سطح بین‌المللی را می‌داند و حاضر به اجرایی کردن همین قاعده پس از تجربه موفقیت‌آمیز آن در مذاکرات هسته‌ای در رابطه با همسایگانش در آنسوی خلیج فارس است. ظریف با زبان خود امریکایی‌ها و با توسل به تکه‌کلام‌های رایج در بومی‌ترین مراوده‌های آنها با رسانه‌های امریکایی و مخاطبان بین‌المللی آنها سخن گفت.
حمایت‌های بی‌دریغ ظریف از ایران
چنددقیقه با فرید زکریا در سی‌ان‌ان، یک ساعت با ریچارد هاس در شورای روابط خارجی امریکا، قریب به ٦٠ دقیقه بحث با چارلی رز یکی از مشهورترین مجریان امریکایی و چندساعت هم بحث و گفت‌وگوی صمیمانه با خبرنگاران امریکایی که خود را به نیویورک رسانده بودند تا از ظریف سوال کنند و به ظریف گوش فرادهند. از میان برنامه‌های رنگارنگی که ظریف برای پیشبرد دیپلماسی عمومی خود انتخاب کرد جلسه گفت و شنود با خبرنگاران امریکایی بیش از همه به سوژه‌هایی برای گزارش‌های متفاوت بدل شد. یکی از مجریان برنامه رادیو امریکا که به این جلسه دعوت شده بود پس از پایان این جلسه در گفت‌وگویی کوتاه از وزیرامورخارجه ایران و شنیده‌هایش از این جلسه گفت. در این گفت‌وگو که مصاحبه شونده و مصاحبه‌کننده هر دو از رادیو امریکا بودند، استیو اینسکیپ (Steve Inskeep) در مورد وزیر خارجه ایران گفت: جلسه ما حدود یک ساعت و نیم طول کشید. ظریف مردی است که برای این پست (وزارت امورخارجه) ساخته شده است. او دانش‌آموخته امریکا است و نه تنها به زبان انگلیسی مسلط است بلکه حتی اصطلاحات ما را نیز به خوبی بلد است. مردی متعادل است، ریش‌های کاملا مرتب و اصلاح شده دارد، عینک به چشم می‌زند و بسیار هم می‌خندد. بسیار تا بسیار از کشورش حمایت می‌کند و از دولت جدید امریکا نیز گلایه‌ها و انتقادهای فراوانی دارد. یکی از مهم‌ترین جملات وی در این گفت‌وگوی یک ساعت و نیمه این بود که امارات متحده عربی و عربستان سعودی این روزها بر بسیاری از مسائل در امریکا تاثیرگذار هستند.
مجری این برنامه رادیویی در ادامه سخنان استیو گفت: به نظر می‌رسد که جواد ظریف ارسال پیام‌های متعدد از جانب دولت ترامپ را نمی‌پسندد. دولت ترامپ اعتراف می‌کند که ایران براساس قاعده‌های موجود در توافق هسته‌ای پیش رفته است اما همزمان تحریم‌هایی را هم علیه اشخاص و نهادهای مرتبط با ایران اعمال می‌کند. استیو در ادامه این برنامه به رویکرد مشابه دولت باراک اوباما در قبال ایران و همزمانی تحریم و مذاکره اشاره کرده و گفت: محمد جواد ظریف در این خصوص می‌گوید: «این دیگر یک قاعده خسته‌کننده شده است که هربار که آنها (امریکایی‌ها) می‌خواهند پایبندی ایران را اعلام کنند به دنبال این هستند که آن را با یک اقدام منفی همراه کنند.» ظریف در بخش‌های دیگری از سخنان خود تاکید کرد که تحریم‌ها بر ایرانی‌ها تاثیری نگذاشته است. وی همچنین در بخش‌های دیگری از سخنانش تاکید کرد که به نظر وی رییس‌جمهور ترامپ واقعا نمی‌داند در حال اتخاذ چه سیاستی در خاورمیانه است.
به تحریم ایران نه بگوییم
باربارا اسلاوین یکی دیگر از تحلیلگرانی بود که به جلسه پرسش و پاسخ با محمدجواد ظریف در نیویورک دعوت شده بود. وی پس از این دیدار در گزارشی با عنوان امریکا در مواجهه با ایران به دیپلماسی بیشتر و نه تحریم بیشتر نیاز دارد به بررسی سخنان وزیر امورخارجه ایران و سیاست‌های ضدایرانی ترامپ در شش ماه گذشته پرداخت و نوشت: «وزیرخارجه ایران برای آمدن به امریکا و سخن گفتن با افکار عمومی در مورد رویکردها و نگاه‌های ایران به مسائل مختلف بین‌المللی و فرجام برجام، هفته پرهیجانی را انتخاب کرد. می‌توان گفت که اصلی‌ترین دلیل جلسه ظریف با خبرنگاران و تحلیلگران سخن گفتن از توافق هسته‌ای و تهدید این توافق توسط امریکا بود. چندساعت پیش از آنکه ظریف با ما دیداری داشته باشد، دولت ترامپ تحریم‌های جدیدی را علیه برخی نهادها و افراد حقیقی که در برنامه موشکی ایران دخیل بودند، اعمال کرد و البته این تشدید تحریم‌ها پس از اعلام پایبندی ایران به برجام و تمدید توقف اجرای تحریم‌های هسته‌ای ایران رخ داد. ترامپ در ماه آوریل نیز زمانی که برای نخستین‌بار نامه پایبندی ایران به برجام به کنگره امریکا ارسال شد در اقدامی مشابه دایره تحریم‌های غیرهسته‌ای اعمال شده بر ایران را گسترده‌تر کرد. وزیر امورخارجه ایران اعتقاد دارد که این سیاست با دست پیش کشیدن و با پا پس زدن امریکا دیگر خسته‌کننده شده است.»
باربارا اسلاوین در بخش‌هایی از گزارش خود با اشاره به اینکه ایران می‌گوید ترامپ روح برجام را نقض کرده، ادعاهای بی‌پایه و اساس درباره ایران را تکرار کرده و نوشت: «هم ایران و هم امریکا روح توافق را نقض می‌کنند. ایران همچنان به بازداشت شهروندان دو تابعیتی ادامه می‌دهد و آنها را با اتهام جاسوسی مواجه کرده است. برنامه موشکی این کشور نیز هرچند که ناقض برجام نیست اما در تناقض با تعابیری از قطعنامه شورای امنیت (٢٢٣١) است. ایران به فعالیت‌های خود در سوریه و یمن هم ادامه می‌دهد.»
به گزارش «اعتماد»، اسلاوین در حالی فعالیت‌های منطقه‌ای و آزمایش‌های موشکی ایران را ناقض روح برجام از سوی تهران می‌داند که ایران و ١+٥ از ابتدا صرفا در مورد مسائل هسته‌ای با هم گفت‌وگو کردند و در نتیجه این رایزنی‌ها نیز صرفا تحریم‌های هسته‌ای ایران برداشته شد لذا پل‌سازی میان توافق هسته‌ای و اختلاف‌های غیرهسته‌ای ایران با امریکا و برخی کشورهای اروپایی اساسا موضوعیتی ندارد. از سوی دیگر ایران در حالی امریکا را به نقض روح برجام متهم می‌کند که براساس توافق هسته‌ای واشنگتن یا هر عضو دیگری از برجام نباید مانع از عادی‌سازی رابطه تجاری تهران با جامعه جهانی شود. اقدامی که امریکا چه در دوره اوباما و چه در شش ماه گذشته از ریاست‌جمهوری ترامپ به کرات انجام داده است و آخرین مصداق آن نیز رایزنی ترامپ با رهبران کشورهای اروپایی در هامبورگ به منظور تشویق آنها برای ممانعت از تجارت با ایران بوده است. البته باربارا اسلاوین در بخش‌هایی از گزارش خود از عملکرد ترامپ در هامبورگ و همچنین قراردادن نام ایران در لیست شش کشوری که شهروندان آنها با محدودیت‌هایی برای ورود به امریکا روبه‌رو هستند نیز به عنوان گام‌های ناقض روح برجام از سوی واشنگتن اسم برده است.
اسلاوین در ادامه گزارش خود می‌نویسد: عربستان قراردادهای جدید فروش تسلیحات با عربستان سعودی امضا کرده و همین مساله به ایران دلایل کافی برای ادامه دادن به آزمایش‌های موشکی‌اش را می‌دهد. از سوی دیگر امریکای ترامپ در کنار امارات و عربستان سعودی برای ائتلاف‌سازی علیه ایران در منطقه ایستاده است و قطر نیز به بهانه دوستی و نزدیکی با تهران تنبیه می‌شود. اعضای متفاوت دولت ترامپ نیز به صراحت از ایده تغییر رژیم در ایران حمایت می‌کنند که همه این مسائل موارد فاحش نقض روح توافق هسته‌ای توسط واشنگتن هستند. انتقادهای ترامپ از رابطه ایران با دولت مرکزی در سوریه یا از دستگیر شدن شهروندان دو تابعیتی در ایران در زمره مسائلی است که ظریف برای هر دو آنها پاسخ‌هایی در چنته دارد اما همزمان هیچ گونه دورنمایی وجود ندارد که بتوان با تحریم‌های بیشتر جنگ‌ها در خاورمیانه را حل و فصل کرد یا شهروندان امریکایی زندانی در ایران را آزاد کرد. ظریف نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران امریکایی تاکید کرد که تحریم‌های بیشتر هیچ گونه هدفی را تامین نخواهد کرد و تنها بر سوءظن ایرانی‌ها بر امریکا می‌افزاید. وی همچنین به مقام‌های امریکایی هشدار داد که اجازه ندهند کشورشان بیش از این به بحران‌های منطقه‌ای در جانبداری از عربستان سعودی کشیده شود. وزیرخارجه ایران همچنین در بخش‌های دیگری از سخنانش با استناد به اینکه برجام بر مبنای قاعده برد – برد است تاکید کرد که برجام، توافقی نیست که همه دوست داشته باشند بلکه بهترین توافقی است که با توجه به شرایط قابل حصول بود. وزیر خارجه ایران در ادامه با ابراز شک و تردید نسبت به اینکه امریکا به برجام پایبند باقی بماند، گفت: اگر امریکا از برجام خارج شود پیام این رفتار وی برای جهان این است که شما نمی‌توانید روی امریکا به عنوان کشوری که به تعهدات خود پایبند است، حساب باز کنید.
اسلاوین در بخش‌های پایانی گزارش خود پس از دیدار با ظریف نوشت: به نظر می‌رسد که برخی اعضای دولت ترامپ تلاش می‌کنند ایران را در منگنه‌ای قرار دهند که از برجام خارج شود و این مساله در داخل ایران و در میان برخی مخالفان توافق هسته‌ای نیز طرفدارانی دارد. ظریف در گفت‌وگو با خبرنگاران امریکایی تاکید می‌کند که ایران برای همه گزینه‌ها آماده است و در صورت نقض فاحش برجام آمادگی خروج از توافق را هم دارد اما همزمان تاکید می‌کند گام‌هایی که تاکنون امریکا برداشته را نمی‌توان عدم اجرای جدی برجام دانست و ایران و امریکا در حال حاضر در چنین شرایطی قرار ندارند. وی همچنین تاکید می‌کند که به نظر می‌رسد دولت امریکا به این درک رسیده که پاره کردن توافق از سوی جامعه جهانی مورد استقبال قرارنخواهد گرفت.
اسلاوین در خط آخر گزارش تحلیلی خود می‌نویسد: با تمام مشکلاتی که امریکا با آنها چه در داخل و چه در خارج روبه‌رو است باید گفت که تخریب توافقنامه منع اشاعه‌ای که تاکنون جواب داده، اشتباه است. شاید ایران از نظر ما فرشته نباشد اما برجام نشان داد که دیپلماسی نتیجه بهتری از جنگ می‌دهد.
متحدان امریکا در منطقه یکدیگر را متهم می‌کنند
عنوان جنجالی‌ترین گفت‌وگوی محمدجواد ظریف در نیویورک را می‌توان به حضور در برنامه چارلی رز، مجری برنامه پی بی‌اس داد. ظریف برای دوازدهمین بار در چندسال گذشته مقابل چارلی رز که یکی از کهنه کارترین خبرنگارها و تحلیلگران مسائل امریکا و بین‌الملل است نشست. ٥٥ دقیقه‌ای که بی‌شک می‌توان آن را به جدل تن به تن وزیر امورخارجه ایران با تمام داستان‌هایی ساخت که از ایران در افکار عمومی امریکا ساخته شده است. در ابتدای این گفت‌وگو، چارلی رز از محمد جواد ظریف سوال کرد که رابطه ایران و امریکا در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد؟ وزیرخارجه ایران در پاسخ گفت: ایالات متحده مدت‌هاست که سیاست خصمانه‌ای را علیه ایران در پیش گرفته و این دولت (جدید) نیز سیاست‌های خصمانه‌تری را دنبال می‌کند. این سیاست کاملا اشتباه است و ادعاهایی هم که علیه ایران مطرح می‌شود دیگر ملال آور و کسل‌کننده شده‌اند و هیچگونه مصداقی هم در جهان واقع ندارند. امریکا باید به دستاوردهایش در منطقه ما نگاهی بیندازد، امریکا همواره انتخاب‌های نادرست در این منطقه داشته است. متحدان این کشور در منطقه یکدیگر را به حمایت از تروریسم متهم می‌کنند و به عقیده من امریکا نیاز دارد که نگاه جدیدی به شرایط در منطقه ما بیندازد و مشخص کند که منافعش کجاست و چگونه با مسائل مهمی مانند امنیت و ثبات در منطقه ما برخورد کرده است.
معیار برائت، خریداری تسلیحات زیبای امریکایی است
در ادامه این گفت‌وگو، چارلی رز خطاب به وزیر امور خارجه ایران گفت: در نشستی که دونالد ترامپ در ریاض با برخی متحدان امریکا داشت آنها از رییس‌جمهور امریکا خواستند که در ائتلاف علیه ایران شرکت کند و این اقدام نشان می‌دهد که همسایگان شما با امریکا در متهم کردن شما به برخی فعالیت‌ها در منطقه هم عقیده هستند. جواد ظریف در پاسخ گفت: من می‌خواهم از شما سوال کنم چه کسی در پشت صحنه حمله تروریستی یازدهم سپتامبر (٢٠٠١) به امریکا بود؟
چارلی رز در پاسخ گفت: شما فکر می‌کنید چه کسی در پشت این صحنه بوده است؟ آیا از افراد صحبت می‌کنید یا کشور عربستان سعودی را مقصر این حادثه می‌دانید؟
جواد ظریف در پاسخ گفت: ما می‌دانیم که ١٥ نفر از عاملان آن حمله اهل عربستان سعودی بودند و همچنین می‌دانیم که ایدئولوژی آنها نیز از جانب عربستان سعودی حمایت می‌شد. اگر چک کنید می‌بینید که از سال ٢٠٠١ تاکنون و حتی از ١٩٨٨ تاکنون، حداقل ٩٤ درصد از کسانی که در سطح بین‌المللی دست به فعالیت‌های تروریستی زده‌اند در مدارس سعودی‌ها درس خوانده‌اند و آموزه‌های آنها نیز از آنجا است. وهابیت، ایدئولوژی رسمی عربستان سعودی است و به وسیله میلیاردها دلار هم این ایده تبلیغ می‌شود. این وضعیت تاسف بار است چرا که ما به رابطه خوب با همسایگان‌مان اعتقاد داریم. ما خواهان رابطه خوب با همسایگان‌مان هستیم اما آنها باید در مورد سیاست‌های‌شان تصمیم‌گیری کنند. متاسفانه معیار در امریکا این نیست که آیا کشوری از تروریست‌ها حمایت می‌کند یا خیر، بلکه معیار این است که آیا این کشور برای خرید تجهیزات زیبا از امریکا پول خرج می‌کند یا نه.
ظریف در ادامه گفت: من فکر می‌کنم که رییس‌جمهور امریکا این را اعلام کرد که قبل از اطمینان درباره روی میز بودن آن قراردادهای نظامی به عربستان سعودی سفر نمی‌کند.
چارلی رز نیز در جواب ظریف گفت این موضوع به خاطر آن است که ترامپ فکر می‌کند این قراردادهای تسلیحاتی به ایجاد اشتغال برای امریکایی‌ها منجر خواهد شد. وزیرخارجه ایران در پاسخ گفت: خوب است که این قراردادها اشتغال ایجاد می‌کنند اما این مساله نباید ملاک و معیاری برای مشخص شدن این باشد که چه کسی از تروریست‌ها حمایت می‌کند.
تروریست‌هایی که کودکان دستگاه‌های اطلاعاتی عربستان بودند
وزیر امور خارجه ایران در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به سوال‌های کوتاه چارلی رز، القاعده و داعش را گروه‌های تروریستی خواند اما با تروریست خواندن حزب‌الله لبنان مخالفت شدید کرد و در پاسخ به اعتراض چارلی رز که ادعا کرد نام حزب‌الله در لیست کشورهای حامی تروریست است، تاکید کرد که لیست مورد اشاره مجری برنامه لیست تهیه شده توسط امریکا است و معیار شورای امنیت سازمان ملل است.
در بخش‌های دیگری از این گفت‌وگو، چارلی رز از وزیر امور خارجه ایران سوال کرد که آیا معتقد است عربستان سعودی از داعش، النصره و القاعده حمایت می‌کند یا خیر؟ ظریف در پاسخ گفت: من فکر می‌کنم که پول‌های هنگفتی از عربستان برای حمایت از این سازمان‌ها صرف شده است.
ظریف در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا فکر می‌کند این اقدامات توسط دولت عربستان انجام شده‌اند، گفت: در واقع بعضی از آنها کودکان دستگاه اطلاعاتی عربستان هستند. ما می‌دانیم که القاعده، هنگامی که با شوروی درگیر شد، کودک دستگاه‌های اطلاعاتی عربستان بود. همان‌طور که گفتم، طالبان که حامی القاعده بود تنها توسط سه کشور به رسمیت شناخته شد. امارات متحده عربی و عربستان سعودی.
در این بخش چارلی رز سخنان وزیر امورخارجه ایران را قطع و اشاره کرد که پاکستان نیز سومین کشوری بود که طالبان را به رسمیت شناخت. محمدجواد ظریف که متوجه تلاش مجری شبکه امریکایی برای شیطنت در این بخش و شنیدن سخنانی علیه اسلام‌آباد از زبان وزیر امور خارجه ایران شده بود، گفت: من در مورد پاکستان صحبت نمی‌کنم چرا که افغانستان و پاکستان همسایه هستند، مرزهای مشترک دارند و مسائل فیمابین آنها متفاوت است. عربستان سعودی و امارات که فرسنگ‌ها کیلومتر با افغانستان فاصله دارند، طالبان را به رسمیت شناختند.
عربستان به محض شنیدن پاسخ ایران، پا پس کشید
ظریف در پاسخ به سوالی در مورد اینکه چرا درک و همکاری مشترکی در مسیر مبارزه با تروریسم در سطح جهانی حاصل نمی‌شود، گفت: ما همواره از هرگونه گفت‌وگویی استقبال کرده‌ایم. پس از آنکه شورای همکاری خلیج‌فارس پیشنهادی برای گفت‌وگوها داد و مقام‌های کویت این پیام را برای ما آوردند، رییس‌جمهور ما به کویت سفر کرد تا پاسخ مثبتی به آن طرح داده باشد. متاسفانه به محض آنکه پاسخ ایران به این طرح که مثبت هم بود ابلاغ شد، عربستان سعودی که عضوی از بدنه طراح این پیشنهاد بود این ایده را رد کرد. ما در این منطقه با یک سرنوشت مشترک روبه‌رو هستیم و البته که در سطح جهانی با یک سرنوشت مشترک روبه‌رو هستیم. ما در شرایطی نیستیم که بتوانیم با هزینه باخت یک طرف، برنده باشیم.
روزگار قدرت هژمون در منطقه گذشته است
ظریف در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد اینکه عربستان سعودی و برخی همسایگان ایران، این کشور را به دخالت در امور داخلی خود متهم می‌کنند، گفت: ما در داخل عربستان سعودی هیچ گونه فعالیتی نداریم بلکه برعکس این عربستان سعودی است که بنابرگفته ولیعهد این کشور تلاش می‌کند جنگ را به داخل مرزهای ما بکشاند.
چارلی رز در پاسخ به این سخنان ظریف گفت: عربستان می‌گوید شما این کار را ابتدا انجام دادید پس آنها هم اقدام مشابه می‌کنند و جنگ را به داخل مرزهای شما می‌آورند. عربستان می‌گوید تلاش می‌کند مانع از این شود که ایران به قدرت برتر (تنها قدرت دارای نفوذ) در منطقه بدل شود.
ظریف در پاسخ گفت: همه تلاش‌ها برای تبدیل شدن به یک قدرت هژمون در منطقه ما محکوم به شکست هستند. درست مانند تلاش‌ها برای تبدیل شدن به قدرت هژمون بین‌المللی که آن هم محکوم به شکست است. ما از این دوره در تاریخ بشریت گذر کرده‌ایم که حتی مثلا ایالات متحده بتواند یک قدرت هژمون در منطقه ما باشد.
ظریف در بخش‌های دیگری از این مصاحبه با اشاره به اینکه عربستان سعودی همواره در منطقه انتخاب‌های اشتباه داشته است، یادآوری کرد که ایران پس از حمله عراق به کویت از کویت حمایت کرد.
توافق هسته‌ای زیربنای همکاری بود نه سقف آن مجری کهنه‌کار پی‌بی‌اس در ادامه از ظریف سوال کرد که ایران به دنبال ایفای چه نقشی در جهان امروز است؟ظریف در پاسخ گفت: ایران کشوری است که توانست با وجود فشارها، جنگ و تحریم‌ها دوام بیاورد. با وجود اینکه هر نوع محدودیتی علیه کشور و ملت ما وضع شد اما ما توانستیم موفقیت‌های علمی خود را توسعه دهیم. حتی از تحصیل دانش‌آموزان ما در رشته‌های فیزیک و مکانیک در دانشگاه‌های غربی جلوگیری شد اما ما توانستیم پیشرفت کنیم. وزیرخارجه ایران در بخش‌های دیگری از این مصاحبه ٦٠ دقیقه‌ای گفت: من در روز حصول توافق هسته‌ای در توییتر خود نوشتم که این توافق می‌تواند زیربنایی برای همکاری باشد و نه سقف همکاری ما. ما اعتقاد داریم که با اجرای کامل و با حسن نیت برجام می‌توانیم برخی از اعتمادهای ازدست رفته را احیا کنیم.
گزارش از سارا معصومی
