چرا نفتکش سانچی در پاناما ثبت شده بود؟

ابهامات متعددی در خصوص نفتکش ایرانی سانچی که دو روز پیش، پس از 8 روز سوختن به‌روی آب، به‌همراه پیکر سرنشینانش غرق شد، در فضای مجازی، رسانه‌های داخلی و خارجی و حتی بین مردم مطرح می‌شود که خبرگزاری تسنیم با جمع‌آوری این ابهامات و گفت‌وگو با کاپیتان محسن بهرامی، دریانورد باسابقه کشورمان که مسئولیت سخنگویی کمیته اضطرار سانحه نفتکش سانچی را به‌عهده داشته، پاسخ هر ابهام را یافته است.

ابهام اول: چرا نفتکش ایرانی با پرچم کشور پاناما تردد می‌کرد؟

کاپیتان محسن بهرامی: اصالتاً این نفتکش به‌صورت شرکت Bright Shipping در خارج از کشور ثبت شده؛ مالکیت این کشتی‌ها از نظر مستعمراتی متعلق به شرکت ملی نفتکش نیست اما ما به‌عنوان اداره کننده این کشتی‌ها یا مدیریت کننده این کشتی‌ها هستیم.

از آنجایی که این نفتکش در کشور پاناما ثبت شده، می‌بایست با پرچم پاناما تردد کند. کشورهایی در دنیا هستند که با وجود آنکه کشورهای بزرگی نیستند اما در بحث مارکتینگ حمل‌ونقل دریایی در دنیا مطرح هستند، از جمله این کشورها می‌توان به لیبریا، قبرس، مالت و پاناما اشاره کرد که اگر پرچم این کشورها به‌روی کشتی یا نفتکش نصب باشد، به‌معنای این است که آن کشتی یا نفتکش در این کشورها ثبت شده و قوانین و استانداردهای راحت‌تری برای مدیریت کنندگان این کشتی‌ها و نفتکش‌ها دارند. علاوه بر راحتی کار برای اداره کنندگان نفتکش‌ها و کشتی‌هایی که تحت پرچم این کشورها هستند، به‌دلیل فعال بودن این کشورها در بحث مارکتینگ حمل‌ونقل دریایی، ثبت نفتکش‌ها و کشتی‌ها در این کشورها، هزینه‌های کمتر و توجیه اقتصادی بیشتری برای مالکان و اداره کنندگان کشتی‌ها و نفتکش‌ها به‌دنبال دارد.

در مجموع 70 تا 80 درصد تناژ کشتی‌های بزرگ و اقیانوس‌پیما در این کشورها ثبت شده است. این موضوع در تمامی جهان مطرح است و تنها مربوط به ایران نیست. این نیست که فقط نفتکش‌های ایرانی با پرچم کشورهای این‌چنینی تردد کنند، بلکه کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی اقدام به این کار می‌کنند، مثلاً کشوری چون انگلستان بخش اعظمی از کشتی‌های خود را در مناطق آزاد خود یا دیگر کشورها به ثبت رسانده است، مثلاً در برخی کشورها چون انگلستان قوانینی وجود داشت که اگر کشتی در این کشور به ثبت برسد، باید فرمانده و سرمهندس آن ملّیت انگلیسی داشته باشند و با توجه به اینکه دریانوردان انگلیسی نسبت به ناوگان این کشور کم بودند، این گونه قوانین مشکلاتی را برای کشتی‌هایی که در انگلستان ثبت شده بود به‌وجود آورد، اما برای کشتی‌هایی که در کشورهایی چون پاناما ثبت می‌شوند، این قبیل قوانین دست‌وپاگیر وجود ندارد.

در حال حاضر نفتکش‌ها و کشتی‌هایی که در کشور پاناما ثبت شده‌اند و با پرچم این کشور تردد می‌کنند از نظر تناژ، با چند کشور اروپایی برابری می‌کند و مربوط به کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی هستند.

ابهام دوم: آیا مقصد نفتکش ایرانی کره شمالی بود؟

کاپیتان محسن بهرامی: اینکه عنوان شده نفتکش ایرانی به کره شمالی می‌رفته و برای رسیدن به سواحل این کشور تغییر مسیر داده، باید پرسید "برای چه به کره شمالی می‌رفته؟"، قاعدتاً با توجه به محموله بزرگ میعانات گازی که در این نفتکش وجود داشت، مقصد این نفتکش جایی بوده که این محموله را تحویل دهد. اینکه عنوان شود، این محموله را به‌مقصد کره شمالی حمل می‌کرده، حرفی بسیار بی‌پایه و اساس است. چرا که مقصد این محموله کاملاً از نظر تمامی مستندات مشخص است؛ اجاره‌کننده کشتی مشخص است، بارنامه دارد و مبدأ و مقصد در بارنامه معتبر ذکر شده است.

این محموله از طرف شرکت‌های مطرح بیمه دنیا بیمه شده است. در بیمه‌نامه مسیر حرکت، اجاره‌کننده که شرکتی از کره جنوبی بوده و تمامی مدارک و مستندات موجود است. بدون مشخص بودن تمامی مسائل، شرکت‌های بیمه‌ای اقدام به بیمه محموله نمی‌کردند، یعنی پیش از آنکه نفتکش از سواحل ایران حرکت کند، از نظر شرکت‌های بیمه، بازرگانی دو کشور و ... مشخص بود که مقصد این کشتی کره جنوبی است. تمامی مدارک و مستندات موجود است و این چیزی نیست که بتوان خلاف مدارک و مستندات حرفی زد یا اقدام کرد. این حرف که مقصد این کشتی کره جنوبی نبوده، بلکه کره شمالی بوده، به‌اندازه‌ای بی‌اساس و بی‌پایه است که اصلاً ضرورتی برای پاسخگویی به آن وجود ندارد.

هر کس که اندکی به مباحث دریایی آشنایی داشته باشد می‌داند که محموله‌ای 111هزار تنی از میعانات گازی که به این شکل، چارترکننده و خریدار آن مشخص است، نمی‌تواند مسیری غیر از مسیر مشخص‌شده را طی کند و اساساً اگر تمامی مدارک شفاف و واضح نباشد، هیچ شرکت بیمه‌ای محموله را بیمه نمی‌کند و چنین حجم محموله‌ای نیز بدون بیمه حمل نمی‌شود.