رابطه عجیب کرونا و کاهش زلزله

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا پلاس،پس از همه‌گیری ویروس کرونا در جهان و اعمال محدودیت رفت‌وآمد و قرنطینه شدن بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان برای شکستن زنجیره انتقال ویروس کرونا، کره زمین نیز تغییرات بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. از کاهش گازهای گلخانه‌ای و مضر گرفته تا کاهش لرزش پوسته زمین. اینها تغییراتی است که دانشمندان نیز به آن اذعان کرده‌اند. چندی پیش پژوهشگران رصدخانه سلطنتی در بلژیک، نخستین کسانی بودند که متوجه کاهش لرزش در پوسته زمین شدند و اعلام کردند که حرکات زمین در فرکانس‌های ۱ تا ۲۰ هرتز به‌مراتب کمتر از اجرایی شدن محدودیت‌ها پس از اپیدمی کرونا شده است. زلزله‌شناسان نپالی هم اعلام کردند که متوجه کاهش در فعالیت زمین شده اند. یکی از کارکنان انستیتوفیزیک زمین در پاریس هم گفته این کاهش در پاریس چشمگیر بوده است.

مهدی زارع، زلزله‌شناس و عضو فرهنگستان علوم   می‌گوید: اصل ماجرا این است که فعالیت انسانی روی زمین باعث سروصداهایی می‌شود که سروصداهای روزمره گفته می‌شود مانند سروصداهایی که روزانه از فعالیت کارخانه‌ها یا رفت‌وآمد خودروها روی زمین ایجاد می‌شود.

به گفته وی بعد از قرنطینه که رفت‌وآمد و فعالیت انسان‌ها در همه جا محدودتر شد، این سروصداها به‌ویژه در مناطقی که فعالیت‌ صنعتی در آنجا بیشتر بود، کاهش پیدا کرد. البته این فقط درباره کاهش سروصدا صدق نمی‌کند، بلکه چنین کاهشی را ما در مورد برخی از گازهای خطرناک حاصل فعالیت صنعتی انسان‌ها مثل NO۲ نیز داشتیم. آژانس فضایی اروپا که شاخص‌ها مختلف از جمله فعالیت صنعتی و فعالیت انسان مدرن را رصد می‌کند در گزارش‌های خود اعلام کرده است که به‌ویژه در مناطق بزرگ شهری مثل پاریس، پکن  و سایر شهرهای بزرگ سروصداها و ارتعاشات کمتر شده است. پیشتر آژانس فضایی اروپا اعلام کرده بود در شمال ایتالیا که در فهرست ابتلا به کرونا در صدر کشورهای اروپایی قرار دارد، انتشار گاز دی‌اکسید نیتروژن که حاصل سوختن سوخت‌های فسیلی از قبیل نفت و زغال‌سنگ است، کاهش یافته است.

زارع می‌افزاید: با همه این اتفاقات، تغییری در ریتم زلزله‌های طبیعی و زمین‌ساختی که به دلیل فعالیت گسل‌ها اعم از زلزله کوچکِ یک و دو ریشتری تا زلزله‌های بزرگِ ۶ ریشتری به بالا وجود ندارد و کسی هم‌چنین ادعایی نکرده است و تعداد آنها روال طبیعی و معمول خود را دارد. مثلاً ما در بهمن‌ماه در مرز ایران و ترکیه و در نزدیکی خوی زلزله‌ای با بزرگی ۶ ریشتر داشتیم که در همان منطقه  همین دیروز هم پس‌لرزه ثبت کردیم. اما گزارش‌هایی که در مورد سروصدا و نوسانات روزمره وجود دارد نشان می‌دهد که میزان آنها کمتر شده است.

زارع درباره کاهش لرزه‌های پوسته زمین می‌گوید: مهم است که این کاهش کجای پوسته زمین اتفاق افتاده باشد. به نظر می‌رسد این کاهش در سطح پوسته که انسان با آن در تماس است اتفاق افتاده، آن هم در مکان‌هایی که فعالیت انسان‌ها در آنجا عمده بوده است. البته به گفته وی حالا که در این روزها شاهد برگشت فعالیت روزانه مردم هستیم این می‌تواند دوباره باعث افزایش سروصداهای روزمره شود.

کاهش صداهای روزمره به‌واسطه شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان و قرنطینه حدود ۱ میلیارد انسان منجر به تسهیل در بررسی ارتعاشات و فعالیت‌های آتشفشانی زمین توسط دانشمندان شده است. محققان در پروژه «تحقیق زمین‌شناسی انگلیس» اطلاعات زلزله‌سنج‌های سراسر لندن را بررسی کردند و پس از مشاهده کاهش قابل توجه سروصدای فعالیت‌های انسانی متوجه شدند که این تغییر در ارتعاشات زمین نیز مؤثر بوده و نتایج مشابهی در پاریس، بروکسل، لس‌آنجلس و اوکلند نیز مشاهده شده است.

این روند به زمین شناسان کمک می‌کند تا زلزله‌های کوچک‌تر و فعالیت‌های آتشفشانی را بهتر رصد کنند. زارع نیز این مورد را قبول می‌کند. وی می‌گوید: یکی از چالش‌هایی که زلزله‌شناس‌ها دارند، نحوه مواجهه آنها با همین سروصداهای روزانه فعالیت انسان‌ها است و معمولاً دستگاه‌های زلزله‌سنج را در مناطقی قرار می‌دهند که سروصدای کمتری در آنجا وجود داشته باشد. هرچه سروصدا کمتر باشد، آنچه ما به‌عنوان زلزله طبیعی می‌شناسیم راحت‌تر قابل مطالعه و ثبت است. از همین روست که دستگاه‌های ثبت لرزه را در سطح زمین نصب نمی‌کنند و معمولاً آن را بر اساس استانداردهایی چند متر زیر زمین و داخل چاهک‌هایی قرار می‌دهند تا از سروصداها دور باشند.

زارع می‌افزاید: وسط شلوغی‌های کرونا زلزله‌ها هم شکل عادی خود را دارند و زلزله‌های بزرگ هم می‌توانند اتفاق بیفتند.