درد سیاتیک: درمان سیاتیک با روش های غیرجراحی و جراحی

به نقل از دکتر سعادتی متخصص فیزیوتراپی ستون فقرات در اکثر موارد دردهای سیاتیک - درد شدیدی که از قسمت پایینی پاها شروع می‌شود- طی چند هفته بهبود می‌‌یابد و هیچگونه آسیب دائمی به همراه ندارد. اگر چنانچه درد سیاتیک ظرف مدت چند هفته برطرف نشد در این صورت باید به پزشک مراجعه کرد. اگر فرد کنترل خود بر روی عملکرد مثانه یا روده را از دست دهد، یا درد شدیدی داشته باشد و یا دچار ضعف یا بی‌حسی عضلات شود در این صورت بایستی سریعاً جهت درمان به پزشک مراجعه کند. 

به طور کلی می‌توانید از طریق حفظ فعالیت خود، استفاده از داروهای مسکن و انجام حرکات و تمرینات کششی خاص به کاهش درد کمر و سیاتیک خود کمک کنید. گاهی هم استفاده از فیزیوتراپی نیز می‌تواند مفید باشد. در برخی از موارد هم که فرد از مشکلات مداوم رنج می‌برد استفاده از عمل جراحی به وی توصیه می‌شود.

تسکین درد سیاتیک

از داروهای تسکین دهنده درد می‌توان برای کنترل درد سیاتیک و حفظ فعالیت و پویایی جسمانی خود استفاده کرد زیرا در بیشتر موارد داشتن فعالیت جسمانی به بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند.

در اغلب موارد مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (همچون ادویل، نوروفن) برای تسکین درد سیاتیک و همچنین کاهش التهاب توصیه می‌شود. فراموش نکنید که مصرف این دسته از داروها باید در کمترین دوز ممکن باشد زیرا همین دوز کم در کمترین زمان ممکن موثر است.

با این حال، مصرف این قبیل از داروها یکسری عوارض جانبی نیز به همراه دارد که از جمله آنها می‌توان به افزایش احتمال ایجاد زخم‌های پپتیک، بروز بیماری‌های قلبی و مشکلات کلیوی اشاره کرد. (برگرفته از سایت دکتر وریانی متخصص کلیه ) همچنین مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی برای برخی از افراد مناسب نیست. می‌توان با مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی به صورت موضعی (کرم یا ژل‌های پوستی) خطر بروز عوارض جانبی را کاهش داد.

گاهی ممکن است برای افرادی که بنا به دلایلی قادر به مصرف  داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی نیستند استفاده از پاراستامول توصیه شود. هرچند که پاراستامول باعث کاهش التهاب نمی‌شود اما می‌تواند در کوتاه مدت درد کمر را کاهش دهد. فراموش نکنید که هرگونه کاهش دردی که به شما امکان از سرگیری فعالیت‌های جسمانی را بدهد برای شما مفید خواهد بود.

مصرف سایر داروها

گاهی ممکن است که برای کاهش درد و فشار عضلانی و بهبود تحرک در برخی از افراد مبتلا به کمردرد  مصرف داروهای شل‌کننده عضلات به مدت چند روز روز توصیه شود. با این حال، مصرف این داروها عوارض جانبی قابل توجهی به همراه دارد از همین رو غالبا گزینه مناسبی برای تسکین درد سیاتیک محسوب نمی‌شوند.

داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمیتریپتیلین  و برخی داروهای ضد تشنج می‌تواند در درمان درد عصبی مورد استفاده قرار گیرد اما هنوز شواهد کافی در زمینه موثر بودن این داروها برای درمان درد مبتلایان به سیاتیک موجود نیست. 

فعالیت جسمانی خود را حفظ کنید

استراحت مطلق اصلا ایده خوبی برای درمان سیاتیک و کمردرد نیست و می‌تواند شرایط موجود را وخیم‌تر نیز کند. استراحت در بستر باعث می‌شود عضلات حامی ستون فقرات شروع به ضعف کنند و مفاصل دچار خشکی و سفتی شوند.

در واقع داشتن فعالیت جسمانی باعث کاهش درد شده و در مقایسه با استراحت مطلق سرعت روند بهبودی را افزایش می‌دهد. هرچند ممکن است که با انجام فعالیت‌های جسمانی درد خاصی را تجربه کنید اما می‌توانید به کمک مصرف داروهای مسکن از شدت این درد بکاهید.

می‌توانید در مورد تکنیک‌های موجود برای به حداقل رساندن درد کمر به هنگام انجام برخی فعالیت‌ها از قبیل بیرون آمدن از رختخواب و راه رفتن با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید و از وی بخواهید تا در این زمینه به شما کمک کند تا فعالیت جسمانی خود را حفظ کنید. به هنگام از سرگیری مجدد فعالیت‌ها مراقب که به خودتان زیاد فشار نیاورید.

معمولا شنا یا پیاده‌روی گزینه‌های خوبی برای شروع برخی از ورزش‌های آرام هستند. همچنین ورزش تای چی یک فعالیت حرکتی ملایم است که تاثیر آن در کاهش درد کمر به اثبات رسیده است.

در مواردی که سیاتیک همراه با فتق دیسک است به طور کلی توصیه پزشکان این است که تا حد ممکن فعالیت‌های عادی خود را انجام دهید مشروط بر اینکه انجام این فعالیت‌ها باعث تحریک بروز درد شدید نشود.

حرکات کششی و تقویتی

برنامه‌های تمرینی می‌تواند به بهبودی درد سیاتیک کمک کند و حتی ممکن است از تعداد و طول مدت زمان دردهای اپیزودی کمر بکاهد. شاید بهتر باشد که در این خصوص به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید و از او بخواهید تا یک برنامه ورزشی فردی که شامل تقویت و تثبیت عضلات حامی ستون فقرات، کشش عضلات و همچنین ورزش‌های هوازی است برای شما طراحی کند.

تمریناتی مانند پیلاتس که باعث اصلاح وضعیت‌های نادرست و ضعف فشار عضلانی شده و استحکام و ثبات ستون فقرات را بهبود می‌بخشد می‌توانند به بهبود کمر درد و همچنین پیشگیری از بروز دردهای بعدی کمک کند.

همچنین ممکن است که انجام تمرینات کششی غیرفعال و ملایم به تسکین فشردگی عصب‌های موجود در ستون فقرات کمک کند. انجام برخی از حرکات کششی روی کف زمین در این زمینه می‌توانند بسیار موثر باشند.

برخی از حرکات یوگا نیز در  تسکین درد سیاتیک تاثیرگذار هستند، اما توجه داشته باشید که حرکات کششی مناسب برای سیاتیک بسته به علت سیاتیک متفاوت است. به عنوان مثال، تمرین‌های کششی خاصی وجود دارد که تقریباً همواره برای از تسکین سندرم پیریفیسیس لازم و ضروی هستند اما نمی‌توان از آنها برای بهبود درد سیاتیک ناشی از تنگی نخاعی استفاده کرد.  

ماساژ دادن

به طور قطع نمی‌توان گفت که آیا ماساژ در تسکین درد سیاتیک موثر است یا اما برخی از افراد متعقدند که ماساژ دادن کمر می‌تواند در کاهش درد موثر باشد و عوارض جانبی کمی به همراه دارد. ماساژ می‌تواند به آزادسازی عضلاتی که دچار گرفتگی یا اسپاسم شده‌اند کمک کند و باعث تسکین درد کمر شود.

فیزیوتراپی

شاید ممکن باشد که پزشک برای تقویت و ثبات کمرتان و همچنین برای کمک به تسکین درد سیاتیک شما را به یک متخصص فیزیوتراپی ارجاع دهد. 

مانیپولاسیون ستون فقرات

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد که مانیپولاسیون ستون فقرات (به همراه یک برنامة ورزشی) می‌تواند در درمان کمر دردهای عادی و سیاتیک تا حدودی موثر باشد. با این وجود برخی از نگرانی‌های مربوط به مسائل ایمنی در بیماران مبتلا به سیاتیک وجود دارد. این بیماران نگران این هستند که مبادا با دستکاری ستون فقرات باعث آسیب‌دیدگی بیشتری به دیسک‌های فتق‌دار وارد شود.

افرادی که پوکی استخوان یا آرتریت روماتوئید دارند باید از دست زدن به ستون فقرات خود خودداری کنند.

طب سوزنی

در طب سوزنی سوزن‌های ریزی به نقاط خاصی از بدن که روی خط مریدین قرار دارند و در سراسر بدن پراکنده شده‌اند وارد می‌شود.   

ناگفته نماند که اگرچه ممکن است درد سیاتیک در برخی از افراد به کمک طب سوزنی تسکین می‌یابد اما شواهد کافی برای تایید موثر بودن طب سوزنی در درمان سیاتیک وجود ندارد.

استفاده از پک‌های گرم یا سرد

استفاده از پک‌های گرم و یا سرد یک روش درمانی ساده است که می‌تواند باعث کاهش درد و ناراحتی در افراد مبتلا به کمر درد شود.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست

در تحریک الکتریکی عصب از راه پوست از جریان‌های الکتریکی با ولتاژ کم برای تسکین درد استفاده می‌شود. با این حال به شواهد علمی بیشتری برای تایید اثربخشی استفاده از این شیوه درمانی در درمان درد سیاتیک نیاز است.

تزریق اپیدورال

می‌توان با تزریق کورتیزون (کورتیکواستروئید) التهاب موجود در اطراف عصب تحریک شده را سرکوب کرده و منجر به کاهش درد سیاتیک شد. تزریق کورتیکواستروئید اپیدورال می‌تواند در افرادی که دیسک کمر دارند و یا از تنگی نخاع رنج می‌برند باعث تسکین درد سیاتیک بصورت کوتاه مدت شود.

همچنین گاهی مواقع برای تسکین درد به همراه کورتیکواستروئید مواد بیهوشی موضعی با ماندگاری طولانی تزریق می‌شود. گاهی هم پیش‌می‌آید که تنها تزریق بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد و نیازی به کورتیکواستروئید نیست.

همچنین مصرف یک دوره ۲ هفته‌ای قرص کورتیکواستروئید نیز می‌تواند به بهبود عملکرد بدنی فرد کمک کند اما به نظر نمی‌رسد بتواند درد را در افراد مبتلا به دیسک‌های فتق‌دار به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

عمل جراحی

به نقل از دکتر حیدریان متخصص جراحی بسته کمر در افرادی که فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی دارند و از مشکلات عصبی شدید یا پیشرونده رنج می‌برند ممکن است جراحی  دیکمپرشن (رفع فشار) توصیه شود. همچنین افرادی که  بصورت مداوم دچار درد شدید سیاتیک می‌شوند جهت معالجه به عمل جراحی ارجاع داده می‌‌شوند. نوع عمل جراحی بستگی به علت وجود سیاتیک دارد.

دیسککتومی نوعی عمل جراحی است که از طریق ایجاد برش در قسمت کمر فرد انجام می‌شود. در دیسککتومی از طریق برش‌های ایجاد شده قسمت‌هایی از فتق دیسک را که به عصب فشار وارد می‌کنند برداشته ‌می‌شوند. از آنجا که در جراحی میکرودیسکتومی از یک میکروسکوپ برای مشاهده دیسک استفاده می‌شود لذا اندازه برش‌های ایجاده شده در آن بسیار کوچک هستند.

لامینکتومی شامل جراحی ستون فقرات برای از بین بردن کل لامینا (بخشی از استخوان ستون فقرات) و گاهی هم بخشی از مفصل فاصت به منظور ایجاد فضای بیشتر برای ریشه‌های عصبی می‌شود. امروزه بیشتر از لامینوتومی (که تنها بخش‌هایی از لامینها در آن برداشته می‌شود) استفاده می‌شود زیرا به حفظ ثبات بیشتر در ساختار ستون فقرات کمک می‌کند.