تورم مهرماه رکورد شکست/ تورم بالای 50 درصد در 21 استان + فیلم

تورم، این واژه تکراری اما نگران‌کننده، در مهرماه ۱۴۰۴ بار دیگر سنگینی‌اش را بر دوش زندگی مردم گذاشت. براساس جدیدترین داده‌های مرکز آمار، ۲۱ استان کشور تورمی بالاتر از ۵۰ درصد را تجربه کردند؛ عددی که معنایش، افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها در همه ابعاد زندگی روزمره است. تورم ماهانه نیز به ۵ درصد رسید؛ رقمی که از خرداد ۱۴۰۱ تا کنون سابقه نداشته و نشان می‌دهد سرعت رشد قیمت‌ها دوباره به مدار هشدار بازگشته است.

جزئیات تورم گروه‌های کالایی، تصویر واضح‌تری از فشار معیشتی مردم ارائه می‌دهد. در مهرماه، خوراکی‌ها به‌طور میانگین ۶.۴ درصد گران‌تر از شهریور شدند؛ درحالی‌که کالاهای غیرخوراکی ۴.۲ درصد افزایش قیمت داشتند. تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها به ۶۴ درصد رسید، بالاترین سطح از خرداد ۱۴۰۲ تا امروز. این اعداد به‌روشنی نشان می‌دهد بخش عمده تورم از سمت کالاهای خوراکی می‌آید، همان کالاهایی که سهم بیشتری در سبد مصرفی دهک‌های پایین‌تر دارند.

در میان اقلام مختلف، گروه «ماهی‌ها و صدف‌داران» رکورددار تورم ماهانه بود. کاهش واردات ماهی تن، افزایش نرخ ارز و گرانی خوراک آبزیان از دلایل اصلی جهش قیمت‌ها در این گروه اعلام شده است. در گروه «سبزیجات» هم افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، خروج نیروی کار افغان و اختلال در زنجیره تأمین، باعث رشد شدید قیمت‌ها شده. تورم «آموزش» نیز در مهرماه، با شروع سال تحصیلی، به بالاترین سطح خود در ۱۳ سال گذشته رسید.

در کنار اینها، کالاهای اساسی چون نان، برنج، میوه و خشکبار نیز رشد چشمگیری داشتند؛ تورمی که نه‌تنها بودجه خانوار را کوچک‌تر می‌کند، بلکه به‌طور خاص دهک‌های کم‌درآمد را بیشتر تحت فشار قرار می‌دهد. وقتی خوراکی‌ها و اجاره‌مسکن بیشترین سهم را از تورم به خود اختصاص می‌دهند، به‌معنای آن است که خانوارهای کم‌درآمد برای تأمین ضروریات زندگی، از سایر نیازهای خود می‌زنند.

در چنین شرایطی، سیاست‌هایی نظیر کالابرگ الکترونیک که قرار است بخشی از بار تورمی را از دوش دهک‌های پایین بردارد، بیش از همیشه اهمیت پیدا می‌کند. با این حال، هنوز سازوکار دقیق اجرای آن روشن نیست و ابهامات زیادی درباره میزان پوشش، قیمت‌گذاری و منابع مالی آن وجود دارد.

نگاهی به نقشه تورم استانی هم تصویر روشنی از نابرابری‌های منطقه‌ای ارائه می‌دهد؛ جایی که استان مرکزی بالاترین و تهران پایین‌ترین نرخ تورم را داشته است. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد تورم تنها مسئله‌ای ملی نیست، بلکه چهره‌ای محلی و نابرابر دارد که در سیاست‌گذاری باید به آن توجه شود.

در مجموع، تورم مهرماه هشداری جدی برای سیاستگذاران است. وقتی رشد قیمت‌ها دوباره شتاب می‌گیرد و تورم خوراکی‌ها رکورد می‌زند، وقت آن است که به‌جای وعده‌های کوتاه‌مدت، تصمیم‌های دقیق‌تری برای کنترل ریشه‌ای تورم و حفظ قدرت خرید خانوارها اتخاذ شود.