پشت پرده رویارویی چین و آمریکا در دریای جنوبی؛ وقتی قدرت نرم پکن سخت افزارهای واشنگتن را به چالش می‌کشد

به گزارش اقتصادنیوز، بیش از پنج سال است که کشتی‌های چینی در دریای جنوبی چین بارها با کشتی‌های فیلیپینی برخورد کرده‌اند، گاهی با آب‌پاش آن‌ها را هدف قرار داده و به نیروهای فیلیپینی آسیب زده‌اند. در پاسخ، آمریکا سال گذشته سامانه موشکی میان‌برد تایفون را به این کشور جزیره‌ای ارسال کرد؛ این نخستین باری بود که از پایان جنگ سرد، آمریکا چنین سلاحی را به یکی از متحدان خود می‌دهد که به طوفانی دیپلماتیک انجامید.

وزارت خارجه چین اعلام کرد این اقدام «صلح و ثبات منطقه را به هم می‌زند، منافع امنیتی مشروع کشورهای دیگر را تضعیف می‌کند و آرزوی مردم برای صلح و توسعه را نقض می‌نماید.» و هشدار داد اگر فیلیپین این سامانه را حذف نکند، «چین سکوت نخواهد کرد».

آنچه در بالا آمده بخشی از یادداشت فارن افرز که اقتصادنیوز آن را در دو بخش ترجمه کرده که بخش نخست در ادامه آمده است.

راهبرد پکن برای بازدارندگی در برابر آمریکا

اقدامات و تهدیدات پکن علیه فیلیپین بخشی از تلاش گسترده‌تر برای مقابله با سیاست «بازدارندگی توسعه یافته» آمریکا است؛ راهبردی که واشنگتن را متعهد می‌کند از متحدانش در برابر تجاوز دفاع کند، حتی در مواردی با استفاده از تسلیحات هسته‌ای آمریکا. پکن از دیرباز این بازدارندگی توسعه یافته را روشی برای پیشبرد منافع آمریکا علیه چین می‌داند و حالا تلاش‌های خود را برای تضعیف آن افزایش داده است. چینی‌ها آمریکا را به عنوان نیرویی بی‌ثبات‌کننده در منطقه نشان داده، تلاش کرده‌اند با مشوق‌ها و مجازات‌های اقتصادی متحدان آمریکا را از این کشور جدا کنند و عملیات‌های نظامی پرتنش‌تری انجام داده‌اند تا اعتبار بازدارندگی آمریکا را کاهش دهند که مبتنی بر اعتماد به واشنگتن و قابلیت‌های نظامی آن است.

برای دولت ترامپ حفظ بازدارندگی توسعه یافته در منطقه هند-آرام باید اولویت باشد. باید در مجامع دیپلماتیک به رجزخوانی‌های چین پاسخ دهد، تاکتیک‌های خاکستری چین را خنثی کند و همکاری‌های نظامی با متحدان منطقه‌ای را تقویت نماید و در غیر این صورت، قدرت و نفوذ واشنگتن در منطقه به زودی کاهش خواهد یافت.

رهبران چین بازدارندگی توسعه یافته آمریکا را استراتژی دفاعی نمی‌دانند بلکه بخشی از تلاشی گسترده برای مهار و حتی عقب راندن چین می‌پندارند. آنها معتقدند این استراتژی به متحدان آمریکا تحمیل شده و کشورهایی مانند استرالیا، ژاپن و کره جنوبی را در حوزه نفوذ مشروع چین نمی‌دانند.

مقامات آمریکایی بر این باورند که بازدارندگی توسعه یافته از گسترش تسلیحات هسته‌ای جلوگیری می‌کند، زیرا متحدان تحت حمایت چتر هسته‌ای آمریکا نیازی به توسعه زرادخانه‌های خود ندارند. اما این منطق در پکن پذیرفته نیست؛ یکی از کارشناسان چینی می‌گوید بازدارندگی توسعه یافته خود عامل گسترش تسلیحات هسته‌ای است چون تسلیحات هسته‌ای را جغرافیایی پخش می‌کند.

وزارت خارجه چین نیز آمریکا را به داشتن «استانداردهای دوگانه» در حوزه عدم اشاعه متهم می‌کند؛ به گونه‌ای که بیشترین فشار را بر دشمنان ژئوپلیتیک وارد می‌آورد ولی در عین حال همکاری‌های هسته‌ای و بازدارندگی توسعه یافته با متحدانش را تقویت می‌کند.

پکن در مجامع دیپلماتیک آمریکا را به عنوان نیروی بی‌ثبات‌کننده منطقه محکوم کرده و خواستار آن شده که کشورهای عضو معاهده منع اشاعه هسته‌ای سیاست «عدم استفاده اولیه» را بپذیرند تا بازدارندگی توسعه یافته را هدف قرار دهد و آن را تهدیدی برای صلح و عامل گسترش تسلیحات هسته‌ای بداند. به باور پکن، حضور گسترده نظامی آمریکا در منطقه منشا بحران‌هاست و بهترین راه حل، خروج یا محدودسازی نیروهای آمریکایی است.

علاوه بر چالش‌های دیپلماتیک، پکن با اقدامات اقتصادی سعی در تضعیف نقش واشنگتن دارد؛ از مشوق‌ها و پروژه‌های زیربنایی گرفته تا تحریم‌ها. برای نمونه، پیش از تهدید کشتی‌های فیلیپینی، چین تلاش کرد با پروژه‌های عظیم اقتصادی و طرح «یک کمربند، یک راه» از همکاری نظامی عمیق‌تر فیلیپین و آمریکا جلوگیری کند.

در سال ۲۰۱۶ پس از استقرار سامانه دفاع موشکی THAAD در کره جنوبی، چین تورهای گروهی به کره را ممنوع کرد، هنرمندان کره‌ای را تحریم نمود و محدودیت‌هایی بر کسب‌وکارهای کره در چین اعمال کرد. به همین ترتیب، پس از تحکیم روابط دفاعی استرالیا با آمریکا، چین صادرات استرالیا را محدود کرد.

پکن در مقابله نظامی با بازدارندگی توسعه یافته آمریکا هم جسورتر شده است. در سال‌های اخیر چین تاکتیک‌های خاکستری را علیه متحدان آمریکا به ویژه در حوزه‌های دریایی و سایبری گسترش داده که خط قرمزی برای پاسخ نظامی آمریکا ندارد. چین دریای جنوبی را نظامی‌سازی کرده و از نیروی گارد ساحلی و شبه‌نظامیان دریایی برای مزاحمت به کشتی‌های متحدان آمریکا استفاده می‌کند.

همچنین عملیات نفوذ و حملات سایبری علیه تایوان و دیگر متحدان آمریکا به راه انداخته و زیرساخت‌های حیاتی آمریکا را هدف قرار داده تا توانایی خود در مختل کردن خدمات ضروری را نشان دهد و واشنگتن را از مداخله در منازعات منطقه‌ای بازدارد.چین سال‌هاست که در آب‌های مورد مناقشه گشت‌زنی و مانورهای نظامی انجام می‌دهد و این تمرینات را به طور چشمگیری افزایش داده است. دریاسالار ساموئل پاپارو، فرمانده فرماندهی هند-آرام آمریکا، این تمرینات را «تمرین‌های نمایشی» خوانده چون شبیه‌سازی حمله به متحدان آمریکاست، مانند تهاجم به تایوان. برای نمونه، در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، چین مانورهای بزرگی به نام‌های «شمشیر مشترک ۲۰۲۴A و ۲۰۲۴B» با همکاری نیروی دریایی، هوایی، موشکی و گارد ساحلی در اطراف تایوان برگزار کرده است. اوایل امسال نیز پکن تجاوزات نظامی خود به حریم هوایی و آب‌های تایوان را افزایش داده است.