بازگشت علی لاریجانی به صندلی دبیری شورای عالی امنیت ملی | استقبال «حامیانِ تغییر» از «تغییر» در شعام
به گزارش اقتصادنیوز، علی لاریجانی پس از چند سال حاشیه‌نشینی، به یکی از مهم‌ترین نهادهای راهبردی کشور بازگشت؛ آن هم به جایگاهی که ۲۰ سال پیش آن را پذیرفته بود.
لاریجانی سال ۱۳۸۴ در حالی دبیر شورای عالی امنیت ملی شد که چهره‌ای محافظه‌کار بود، اما اختلافات او با احمدی‌نژاد به‌قدری جدی بود که به استعفای او انجامید. این استعفا آغاز تغییر مسیر لاریجانی در صف‌آرایی‌ها و مرزبندی‌های سیاسی شد. او روزگاری در لیست انتخاباتی اصولگرایان قرار داشت، سپس مورد حمایت اصلاح‌طلبان واقع شد و نهایتاً شورای نگهبان، پس از ۱۲ سال سابقه ریاست مجلس، صلاحیت او را برای ریاست جمهوری احراز نکرد. با این حال، نظام سیاسی درِ خانه لاریجانی را زد تا او را از خانه‌نشینی خارج کند.
مسیری که مطهری پیش پای دامادش گذاشت
دنیای سیاست افت‌وخیزهای خود را دارد و علی لاریجانی تا اینجا مسیر پرپیچ‌وخمی را طی کرده است. فرزند آیت‌الله میرزاهاشم آملی، در ۲۰ سالگی به واسطه ارتباط خانوادگی با خانواده مطهری، با فریده مطهری، فرزند آیت‌الله مطهری، ازدواج کرد؛ ازدواجی که مسیری تازه پیش پای لاریجانی گذاشت و شاید همان‌جا بود که راه او از دیگر برادرانش جدا شد. یک سال بعد، وقتی انقلاب به پیروزی رسید، آیت‌الله مطهری به او توصیه کرد به‌دلیل حساسیت رسانه، به صداوسیما برود.
اقتصادنیوز: منصور حقیقت‌پور در پاسخ به این سؤال که حکم لاریجانی صادر شده است یا خیر، خاطرنشان کرد: «نمی‌گویم این حکم برایشان صادر شده یا نشده است. من این خبر را تکذیب نمی‌کنم.»
سال ۱۳۵۹ مدرک کارشناسی‌اش را در رشته علوم کامپیوتر و ریاضی از دانشگاه صنعتی شریف گرفت. همان سال، وقتی از سوی شورای سرپرستی صداوسیما به‌عنوان مدیرعامل این سازمان انتخاب شد، روزنامه کیهان نوشت که به لاریجانی پیشنهاد بورس لهستان شده بود، اما او نپذیرفت. فریده مطهری، همسرش، گفته است رد این بورسیه‌ها به دلیل شهادت آیت‌الله مطهری و مشغله‌های انقلابی بوده است. به پیشنهاد دیگر آیت‌الله مطهری، تغییر رشته داد و کارشناسی ارشد و دکتری خود را در رشته فلسفه غرب دنبال کرد.
روزگاری که صلاحیت لاریجانی احراز می‌شد
لاریجانی سال ۱۳۶۱ به سپاه پاسداران پیوست و در سمت‌های معاونت سپاه و جانشین ستاد کل سپاه پاسداران تا سال ۱۳۷۱ خدمت کرد. در این سال‌ها همچنین معاونت پارلمانی وزارتخانه‌های سپاه، کار و پست، تلگراف و تلفن را برعهده داشت تا آن‌که وزیر ارشاد شد. این مسئولیت‌ها، به‌ویژه دوران ۱۰ ساله در صداوسیما که با دولت اصلاحات همسو نبود، از او چهره‌ای محافظه‌کار ساخت. علی لاریجانی با پایان دولت اصلاحات، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ یکی از نمایندگان جریان اصولگرا بود، اما نتوانست رأی چشمگیری به دست آورد.
لاریجانی از سال ۱۳۷۴ دومین نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی بود. با روی کار آمدن دولت نهم، به‌دلیل ناسازگاری احمدی‌نژاد با ادبیات حسن روحانی، دبیری شورای عالی امنیت ملی به لاریجانی واگذار شد. از همین‌جا بود که نطفه جدایی مسیر او از جریان غالب اصولگرایان شکل گرفت.
از آغاز مذاکرات هسته‌ای، مسئولیت این پرونده با شورای عالی امنیت ملی بود و دبیر شورا مذاکره‌کننده اصلی به حساب می‌آمد. لاریجانی از سال ۱۳۸۴ به جای روحانی وارد مذاکره با اروپایی‌ها شد، اما اختلافات با احمدی‌نژاد به‌قدری شدید شد که ناچار به استعفا شد.
لاریجانی: نیازی نبود که مزاحم احمدی‌نژاد باشم
براساس روایت‌هایی از مذاکرات، لاریجانی در آستانه رسیدن به توافق بود، اما احمدی‌نژاد مانع آن شد. قرار بود لاریجانی به نیویورک برود و با وزرای خارجه سه کشور اروپایی، چین، روسیه و آمریکا توافق را نهایی کند، اما احمدی‌نژاد خود به‌جای او راهی نیویورک شد و پس از بازگشت، سعید جلیلی را جایگزین لاریجانی کرد.
لاریجانی بعدها درباره استعفایش گفت: «حس می‌کردم یک نوع اختلاف جدی مدیریتی با آقای احمدی‌نژاد دارم. مسائل استراتژیک کشور باید با تأمل و حساب‌شده پیش برود. کارهای لحظه‌ای نمی‌تواند نتیجه دهد و برای کشور مشکل ایجاد می‌کند. تا مدتی تحمل کردیم و بحث می‌کردیم اما در نهایت، دیدم او رئیس‌جمهور است و حق دارد و نیازی نیست که بنده مزاحمش باشم.»
لاریجانی یک سال بعد وارد مجلس شد و دیگر به‌عنوان عضو حقوقی در جلسات شورای عالی امنیت ملی حضور می‌یافت. سعید جلیلی که ۹ ماه بدون حق رأی دبیری این شورا را برعهده داشت، با حکم رهبری جانشین لاریجانی شد و با حق رأی در جلسات شورا حاضر بود.
داماد خانواده مطهری در برابر حواریون مصباح یزدی
لاریجانی یا بهتر بگوییم داماد آیت‌الله مطهری، طی ۱۲ سال حضور در مجلس، با طیف احمدی‌نژاد چالش‌های فراوانی داشت. شاگردان آیت‌الله مصباح یزدی، که گروه‌های دیگر را برنمی‌تابیدند، لاریجانی را نیز به فهرست مرزبندی‌های خود افزودند؛ پس از خاتمی و هاشمی.
دفع حداقلی آن‌ها، ساکت فتنه خواندن لاریجانی بود و دفع حداکثری‌شان در یکشنبه سیاه مجلس رخ داد؛ زمانی که احمدی‌نژاد با پخش فیلمی از جلسه سعید مرتضوی با فاضل لاریجانی، به رئیس مجلس تاخت. لاریجانی نیز ساکت نماند و بگم‌بگم‌های احمدی‌نژاد را نشانه‌ای از شخصیت او دانست. چند روز بعد، در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، عده‌ای از طرفداران مصباح یزدی و احمدی‌نژاد در حرم حضرت معصومه با پرتاب مهر و کفش اعتراض خود به لاریجانی را نشان دادند.
اقتصادنیوز: غلامعلی جعفرزاده در گفت و گویی با اقتصادنیوز بازگشت لاریجانی را به مسند دبیری شورایعالی امنیت ملی تایید و بیان کرد: «چیزی که من شنیده‌ام صحت دارد و امیدوارم در آن تسریع شود.»
چندی بعد حسن روحانی روی کار آمد؛ دولتی که مخرج مشترک سیدمحمد خاتمی، هاشمی رفسنجانی، ناطق نوری و علی لاریجانی بود. در این فضا، مذاکرات هسته‌ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه واگذار شد. طیف مصباح یزدی که نامزدشان در انتخابات شکست خورده بود، در تقابل با دولت جدید قرار گرفتند و لاریجانی نیز از گزند حملات آن‌ها در امان نماند؛ به‌ویژه بابت تصویب ۲۰ دقیقه‌ای برجام.
با به نتیجه رسیدن برجام و مواضع معتدل طیف لاریجانی، اصلاح‌طلبان با قدرت در انتخابات مجلس دهم شرکت کردند. صف‌آرایی اصلاحات و اعتدال در برابر افراط‌گرایی شکل گرفت. هاشمی رفسنجانی فهرستی برای خبرگان تهیه کرد و اصلاح‌طلبان نیز از اصولگرایانی چون لاریجانی در فهرست خود حمایت کردند. با این حال، او در فهرست اصولگرایان جایی نداشت.
لاریجانی پس از ترک مجلس، مسئولیت کلان دیگری برعهده نداشت. سال ۱۳۹۹ آماده شد تا در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کند، اما با وجود سابقه‌اش، صلاحیتش احراز نشد و او نیز همچون بسیاری از سیاستمداران ایرانی، دوران خانه‌نشینی را تجربه کرد و منتظر فرصتی برای بازگشت به سیاست ماند.
وقتی لاریجانی دیگر صلاحیت نداشت
این در حالی بود که لاریجانی با حکم رهبری عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام شده بود. پس از ردصلاحیت، برخی رسانه‌های اصولگرا علت آن را اقامت دخترش در آمریکا دانستند. با این حال، رهبری پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری گفتند به برخی از افرادی که صلاحیتشان احراز نشد، ظلم شد و گزارش‌های خلاف واقعی درباره آن‌ها داده شد.
لاریجانی نیز در نامه‌ای از این سخنان تشکر کرد و نوشت: «تذکر و مطالبه جنابعالی در رفع ظلم و جفایی که در بررسی صلاحیت‌ها رخ داد، بزرگواری و روحیه حق‌طلبی آن حضرت را آشکارتر ساخت.»
با این حال، شورای نگهبان اعلام کرد گزارش‌های نادرست در نظریه نهایی این شورا مؤثر نبوده است. سه سال بعد، پس از حادثه سقوط بالگرد رئیس‌جمهور و انتخابات زودهنگام، لاریجانی بار دیگر خود را آماده کرد، اما باز هم شورای نگهبان صلاحیتش را احراز نکرد. او که در انتخابات مجلس دوازدهم نیز ثبت‌نام نکرده بود، امیدوار بود پس از روحانی و ریاست ۱۲ ساله بر مجلس، به دولت راه پیدا کند. با این حال، شورای نگهبان گفت صلاحیتش را احراز نکرده است.
لاریجانی که علت ردصلاحیت خود را پیگیری کرده بود، سال گذشته در مصاحبه‌ای با خبرآنلاین گفت شورای نگهبان او را مدیر و مدبر تشخیص نداده است.
لاریجانی به صندلی دبیری شعام بازگشت
طی روزهای اخیر خبرهایی از بازگشت لاریجانی پس از 20 سال به مسئولیت دبیری شورای عالی امنیت ملی به گوش می‌رسید. این خبر با استقبال برخی گروه‌ها همراه شد؛ گروه‌هایی که به دنبال تغییر در شیوه حکمرانی هستند.
با تایید این خبر و صدور حکم دبیری شورای عالی امنیت ملی از سوی رئیس جمهور، نخستین گمانه این است که با حضور لاریجانی، رویکردی عقلانی‌تر در پرونده‌های حساس امنیت ملی، از جمله مسئله هسته‌ای، دنبال شود.
حتی گفته شده که با ورود او، سعید جلیلی، نماینده مکتب مصباح یزدی، از شورا کنار خواهد رفت یا حضورش کمرنگ خواهد شد.
ارسال نظر