دور جدید تقابل ایران با تروئیکای اروپایی، آمریکا و آژانس بعد از قطعنامه شورای حکام؟ | مسیر دیپلماسی ناهموارتر شد
به گزارش اقتصادنیوز، پیشنویس قطعنامه ضد ایرانی که از سوی بریتانیا، فرانسه، آلمان (تروئیکای اروپایی) و آمریکا پیشنهاد شده بود، در نشست دوره‌ای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ۱۹ رای موافق، ۱۲ رای ممتنع و سه رای مخالف تصویب شد.
این بدان معناست که ایران باید بدون تاخیر وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به آژنس اطلاع دهد. عباس عراقچی وزیرخارجه کشورمان در شبکه اجتماعی ایکس اقدام سه کشور اروپایی را در ادامه تهاجم آمریکا و اسرائیل به ایران دانسته و آن را کشتن توافق قاهره توصیف کرده است.
ماجرا از چه قرار است؟
تهران قطعنامه‌ای علیه خود را که چهارشنبه شب تصویب شد، غیرقانونی می‌داند. شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که تهران را به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی متهم کرده، از ایران خواسته تا همکاری کامل و فوری خود را گسترش دهد، اطلاعات دقیق درباره ذخایر اورانیوم ۶۰ درصدی خود را در اختیار این نهاد قرار دهد و دسترسی به سایت‌های هسته‌ای این کشور را فراهم کند.
قطعنامه‌ای که پیشنویس آن مورد تائید قرار گرفته بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و در آن آمده است که ایران بر اساس تصمیمات بین‌المللی باز اعمال شده در سپتامبر ۲۰۲۵، موظف به تعلیق تمامی فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری از جمله تحقیق و توسعه و پروژه‌های مربوط به آب سنگین است.
در بخش قابل توجه دیگری از این سند همکاری فوری و کامل ایران در مورد سایت‌های هسته‌ای بمباران شده درخواست شده است.
تهران شائبه عدم همکاری با آژانس را رد می‌کند و با وجود اینکه گزارش‌های رافائل گروسی مدیرکل آژانس را از عوامل حمله خرداد ماه اسرائیل و آمریکا به ایران می‌داند، در ماه‌های اخیر همکاری با این نهاد بین‌المللی را لغو نکرده است. از سوی دیگر تهران توافق قاهره با گروسی را به‌معنای همکاری گسترده با آژانس در شرایطی می‌داند که جنگ تحمیلی 12 روزه را پشت سر گذاشته است.
این در حالیست که آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای در آخرین گزارش خود مدعی شده است که تهران هنوز به بازرسان اجازه ورود به سایت‌های هسته‌ای که اسرائیل و ایالات متحده در ماه ژوئن بمباران کردند را نداده و حسابرسی ذخایر اورانیوم مدت‌هاست که باید انجام می‌شد. ایران هنوز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از وضعیت این سایت‌ها یا ذخایر مذکور، شامل اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد خلوص، مطلع نکرده است.
روابط تیره‌تر خواهد شد
با وجود اینکه رافائل گروسی پیش از این در مصاحبه‌ای مدعی شده بود، آژانس هرگز خواستار صدور قطعنامه علیه ایران نشده است و اساساً اینکه قطعنامه‌ای در شورای حکام تصویب شود یا نشود، به ساختار رسمی تعامل ما با ایران ارتباطی ندارد؛ اما رای به آن به معنای تاریک‌تر شدن روابط میان ایران و آژانس خواهد بود.
این رویکرد را می‌توان در پیام عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان در پی تصویب این قطعنامه مشاهده کرد. او در این پیام، اجرا و پایبندی کشور به توافق با آژانس را که در پی مذاکرات او با رافائل گروسی، مدیر کل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره امضاء شده بود، منتفی و پایان‌یافته دانست.
ازسوی دیگر در شرایطی که بسیاری از ناظران قطعنامه فعلی را چندان دارای اهمیت نمی‌دانند، تهران اعلام کرده که هرگونه قطعنامه‌ای که کشور را هدف قرار دهد، تلافی خواهد کرد.
مرگ توافقنامه قاهره از مدت‌ها قبل و در پی فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی کم و بیش از سوی سیاستمداران ایرانی اعلام شده بود. با این‌حال در شرایط فعلی، برداشت‌ها از اقدامات ایران متفاوت است. هنوز مشخص نیست که ایران چه ایده‌ای برای مقابله با قطعنامه اخیر دارد؛ اما آنچه مشخص است اینکه مسیر دیپلماسی برای ایران با اتفاقات اخیر سخت‌تر خواهد شد.
از طرف دیگر غربی‌ها مدعی هستند به دلیل عدم همکاری ایران با آژانس در ماه‌های گذشته، نگرانی فراوانی بابت فعالیت‌های هسته‌ای کشور دارند. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد رای به پیشنویس قطعنامه تروئیکای اروپایی می‌تواند به معنای دور تازه‌ای از تقابل میان ایران و آژانس باشد.
سرنوشت همکاری ایران و آژانس به کدام سو می‌رود؟
هنوز مشخص نیست که پس از رای به قطعنامه فعلی در شورای حکام روابط ایران و آژانس به کدام سو می‌رود؛ اما پیش بینی‌ها نشان از آن دارد که دستگاه دیپلماسی ایران هر چند مواضع سختی در مقابله قطعنامه‌هایی از این دست دارد؛ اما پرو‍ژه رساندن روابط با آژانس به نقطه صفر را دنبال نمی‌کند. با این وجود برخی کارشناسان احتمال اینکه دور جدیدی از تقابل میان ایران و آژانس شکل بگیرد را نیز محتمل می دانند.
در واقع برای هیچ‌یک از طرفین قطع روابط میان ایران و آژانس و نه تعلیق بخش‌هایی از آن مثمر ثمر نخواهد بود و تنها امتیازاتی را در اختیار ایالات متحده، اسرائیل و کشورهای اروپایی برای پیچده‌تر کردن بحران قرار می‌دهند.
ایران بحث غنی‌سازی صفر را نخواهد پذیرفت؛ با این‌حال غرب امید دارد که تهران باب یک گفتگوی دیگر با غرب را درمورد پرونده هسته‌ای خود باز کند.
این آرزو در حالی شکل گرفته است که تروئیکای اروپایی متوجه شده است که حتی حمله به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران باعث نشده تا نگرانی‌های هسته‌ای آنها حل و فصل شود.
ارسال نظر