انتخاب تلخ زلنسکی؛ قبول معامله صلح دونالد ترامپ یا تکیه بر دوستان اروپاییِ غیرقابل اعتماد

به گزارش اقتصادنیوز، با وجود «پیشرفت خوب» در مذاکرات ژنو پیرامون جنگ اوکراین، کشورهای اروپایی هنوز یا خیلی ضعیف‌اند یا خیلی محتاط، تا بتوانند اوکراین را نجات دهند. روز سه‌شنبه منابع گاردین گزارش دادند که اوکراین موفق شده طرح صلح آمریکا را اصلاح کرده، برخی خواسته‌های غیرقابل قبول را حذف و تعداد بندهای آن را از ۲۸ به ۱۹ بند کاهش دهد. اما مساله این است که ولادیمیر پوتین به عنوان طرف دیگر جنگ که دست بالا را هم دارد، احتمالا با طرحی که در ژنو بر سر آن گفتگو شده مخالفت کرده و ترامپ را تشویق کند تا به همان طرح ۲۸ ماده‌ای اولیه بپردازد.

پولیتیکو در گزارشی نوشته است: رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، با یک انتخاب وحشتناک روبه‌رو است: یا پیشنهاد آماده‌شده توسط ترامپ و پوتین را بپذیرد، یا آینده کشورش را به امید روزی که شاید کمک کافی از دوستان اروپایی‌اش برسد، به خطر بیندازد.

مقامات اروپایی روز دوشنبه پس از مذاکرات ژنو به خودشان تبریک گفتند؛ مذاکراتی که نشان می‌داد دونالد ترامپ به نگرانی‌های آن‌ها درباره تحمیل یک توافق صلح بد به اوکراین گوش خواهد داد.

اورزولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، گفت: هنوز کارهایی باقی مانده، اما اکنون پایه‌ای محکم برای حرکت به جلو وجود دارد و از پیشرفت خوب ناشی از حضور قدرتمند اروپا در این مذاکرات تمجید کرد.

این اتفاق قطعا یک پیشرفت بود که مشاوران ارشد اتحادیه اروپا و بریتانیا پس از حذف شدن از طرح اولیه ۲۸ ماده‌ای آمریکا، بالاخره به نشست یکشنبه در سوئیس دعوت شدند؛ طرحی که به نظرشان آن‌قدر به نفع روسیه بود که مسکو را به حملات بیشتر تشویق می‌کرد. اما شادی‌شان دوام نیاورد.

دوشنبه شب، روسیه متن به‌روز شده توافق را که پس از مذاکرات طولانی با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و با نظر اوکراین و متحدانش بازنویسی شده بود، رد کرد.

خطر واقعی چیست؟

خطر فعلی برای اوکراین این است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور آمریکا را دوباره به نقطهٔ شروع بازگرداند: توافقی ۲۸ ماده‌ای برای آتش‌بس که در بروکسل باعث وحشت شد؛ چون کی‌یف را مجبور می‌کرد بخش‌های بزرگی از خاکش را به مسکو واگذار کند، امید پیوستن به ناتو را برای همیشه از دست بدهد و اندازه ارتشش را از نزدیک به یک میلیون نفر به ۶۰۰ هزار نفر کاهش دهد.

اگر این اتفاق بیفتد، زلنسکی با یک انتخاب تلخ روبه‌رو می‌شود: یا پیشنهاد مشترک ترامپ و پوتین را بپذیرد، یا آینده کشورش را به امید روزی که شاید کمک کافی از دوستان اروپایی‌اش برسد، قمار کند.

همان دوستانی که پس از نزدیک به چهار سال جنگ، نه سرباز می‌فرستند، نه سلاح‌هایی که او می‌خواهد، و حتی حاضر نیستند دارایی‌های مسدودشدهٔ روسیه در بانک‌هایشان را برای کمک به خرید تسلیحات اوکراین تصاحب کنند.

عدم تمایل به جنگیدن

برخی جمهوری‌خواهان آمریکایی معتقدند اروپایی‌هایی که با معامله ترامپ و سازش‌های آن مخالفت می‌کنند، خودشان را فریب می‌دهند. گرگ سونسون، رئیس جمهوری‌خواهان خارج از آمریکا در بریتانیا به پولیتیکو گفت: «جایگزین چیست؟»

او تاکید کرد: می‌توانید حرف‌های قشنگی بزنید، در همه جلسات دیپلماتیک شرکت کنید و بهترین افرادتان را به ژنو بفرستید، اما تنها راه شکست دادن پوتین جنگیدن است و هیچ‌کدام از آن‌ها حاضر به این کار نیستند. پس همه‌اش حرف است. حرف از دموکراسی و دفاع از اوکراین قشنگ است، اما عملاً کاری نمی‌کنند.

سیاستمداران و مقامات اروپایی با این حرف مخالفت می‌کنند و به میلیاردها یورو پول و تسلیحاتی اشاره می‌کنند که از ابتدای جنگ به کی‌یف فرستاده‌اند و همچنین به چالش اقتصادی قطع تجارت با روسیه، به‌ویژه سوخت‌های فسیلی وارداتی.

از وقتی آمریکا کمک‌هایش را کاهش داد، اروپا به وضوح تلاش کرده جای خالی را پر کند.

اما حقیقت این است که پیشنهاد اولیه ترامپ، مقامات و دیپلمات‌ها در بروکسل و جاهای دیگر را وحشت‌زده کرد؛ چون می‌دانستند زلنسکی نمی‌تواند فقط به اروپا تکیه کند.

بدون پیشرفت در موضوع دارایی‌های مسدودشده

یک ماه پیش، رهبران اتحادیه اروپا با اعتمادبه‌نفس زیاد به اجلاس بروکسل آمدند و پیش‌بینی می‌کردند به توافق تاریخی برای استفاده از ۱۴۰ میلیارد یورو دارایی مسدودشده روسیه به‌عنوان وام جبران خسارت برای تامین مالی امن اوکراین حداقل برای دو سال آینده برسند.

اما این طرح به دلیل مخالفت غیرمنتظرهٔ بلژیک با یک شکست دیپلماتیک و سیاسی بزرگ مواجه شد.

اکنون مذاکرات بین کمیسیون اروپا و دولت‌های عضو، به‌ویژه بلژیک، شدت گرفته، اما هنوز هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.

برخی دیپلمات‌ها امیدوارند فشار ترامپ باعث شود بلژیک و دیگر کشورهای مردد همراه شوند. یکی از ایده‌هایی که هنوز کنار گذاشته نشده، استفاده از بخشی از این دارایی‌ها همراه با اوراق قرضه مشترک اتحادیه اروپا یا کمک مالی مستقیم دولت‌هاست.

اما برخی دیپلمات‌های اروپایی می‌ترسند اگر در نسخه نهایی توافق صلح اشاره‌ای به استفاده از همین دارایی‌ها شود، کل ایده وام جبران خسارت به اوکراین از هم بپاشد.

طرح اولیه پیشنهاد می‌کرد این دارایی‌ها برای سرمایه‌گذاری در اوکراین استفاده شود و نیمی از سود به آمریکا برسد، ایده‌ای که اروپایی‌ها آن را «رسوایی» خواندند. اما وقتی یک روز تحریم‌ها علیه روسیه برداشته شود، یوروکلیر (مؤسسه مالی مستقر در بلژیک که این دارایی‌ها را نگه می‌دارد) ممکن است مجبور شود پول را به مسکو برگرداند.

در این صورت، مالیات‌دهندگان اروپایی باید این پول را جبران کنند — سناریویی که احتمالاً در هفته‌های آینده تأثیر سنگینی بر تصمیم دولت‌های اروپایی برای حمایت از ایده وام خواهد داشت.

مسئله حفظ صلح

اوایل امسال، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، تلاش کردند حمایت بین‌المللی برای یک نیروی حافظ صلح با مشارکت داوطلبانه کشورها (ائتلاف کشورهای داوطلب) جمع کنند. یک سال قبل‌تر، مکرون حتی از احتمال «اعزام نیرو به زمین» پیش از پایان درگیری صحبت کرده بود.حالا دیگر هیچکدام چنین حرفی نمی‌زند.

نشانه‌ای از سختی بحث اعزام نیرو به اوکراین در فرانسه

هفته گذشته ژنرال ارشد جدید فرانسه، فابین ماندون، با شور و حرارت از شهرداران خواست مردم را برای احتمال جنگ با روسیه آماده کنند. این سخنان جنجال بزرگی به پا کرد و احزاب اصلی سیاسی آن را محکوم کردند. او هشدار داده بود: «اگر فرانسه آماده پذیرش از دست دادن فرزندانش و تحمل مشکلات اقتصادی به خاطر اولویت دادن به تولید دفاعی نباشد، در خطر است.»

مکرون سعی کرد جنجال را فرو بنشاند و گفت سخنان ژنرال از زمینه خارج شده است.

در آلمان، یوهان وادفول، معاون وزیر خارجه گفت برلین هم‌اکنون با استقرار یک تیپ رزمی آماده در لیتوانی، کمک ویژه‌ای به جناح شرقی می‌کند و تمام منطقه بالتیک حوزه کلیدی تمرکز بوندس‌ور است. فکر می‌کنم این حمایت کافی و گسترده‌ای برای اوکراین است.

اوکراینی‌ها البته تعهد عمیق‌تری روی خاک خودشان می‌خواستند، اما اروپای غربی از تحمل تلفات سنگین در خط مقدم می‌ترسد. گرگ سونسون گفت: حداقل ترامپ صادق است. ما می‌توانستیم روسیه را شکست دهیم. فکر می‌کنم سریع شکستشان می‌دادیم، به شرطی که سلاح هسته‌ای در میان نباشد. ما روسیه را شکست می‌دادیم، اما خیلی‌ها می‌مردند.