بازگشت مجادلات‌ برجامی به واشنگتن

رئیس جمهور بایدن تا هفته گذشته توانسته بود بدون مشکل قابل توجهی، تیم سیاست خارجی خود را ببندد. گزینه‌های او برای وزارت خارجه و دفاع و مناصب ارشد اطلاعاتی، با اندکی جنجال و تقریباً بدون هیچ مخالفتی از سوی جمهوری‌خواهان تأیید شدند.

اما وقتی که دولت بایدن انتخاب رابرت مالی به عنوان نماینده خود در امور ایران را اعلام کرد، یک آتش سیاسی شعله‌ور شد. انتخاب آقای مالی، یک دیپلمات کهنه‌کار و میانجی‌گر درگیری‌ها، به سرعت مجادلات تند واشنگتن درباره توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران را برانگیخت؛ توافقی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از آن خارج شد و حالا قرار است احیا شود. انتخاب  مالی همچنین یک سیاست حساس اسرائیل را ملتهب کرد و به عنوان ابزاری خوب برای اندازه‌گیری تأثیر پیشرفت‌های تیم جدید سیاست خارجی آقای بایدن عمل کرد.

همانطور که بنیامین رودز، معاون سابق مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری باراک اوباما به طنز گفت: «راب یک نیروی نیابتی همه کاره است.»

مخالفان دیگر مذاکره با ایران با زبان معتدل‌تری ابراز نگرانی کردند. مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (FDD) گفت: «انتصاب راب مالی ممکن است نشانه روشنی باشد که دولت بایدن، بازگشت به برجام را نسبت به سیاست بهره‌گیری از قدرت آمریکا برای دستیابی به توافق محدودکننده‌تر و پایدار‌تر در اولویت قرار داده است. مالی اعتقادی به قدرت آمریکا ندارد.»

مدافعان آقای مالی -که منصب او نیازی به تأیید سنا ندارد- می‌گویند که رابرت مالی به هدفی آسان برای گشودن آتش حملات جناح راستی‌های آمریکا و اسرائیل تبدیل شده است. آن‌ها قصد دارند به دولت بایدن درباره تلاش زیاد برای همکاری با تهران در راستای رسیدن به یک توافق هسته‌ای دیگر هشدار دهند؛ توافقی که مانند توافق سال ۲۰۱۵ به یکی از تلخ‌ترین نبردهای سیاست‌خارجی سال‌های ریاست‌جمهوری اوباما تبدیل شود.

 آرون دیوید میلر ، مذاکره کننده صلح در خاورمیانه در دولت‌های روسای جمهور مختلف آمریکا که با رابرت مالی کار کرده و روابط نزدیکی با او دارد، می‌گوید: «بیشتر قضاوت‌ها درباره راب مربوط به افرادی است که او را نمی‌شناسند و انتخاب کرده‌اند که باور کنند او هیچ تصوری از منافع ملی آمریکا ندارد و اینکه همه اینها تلاشی برای یافتن راهی است برای اینکه به هر قیمتی با دشمنان آشتی کنیم.»

سوءظنی که در جناح راست عمدتاً ناگفته مانده، این گمان است که آقای مالی ممکن است احساسات سیاسی زیادی از پدرش، سیمون مالی -یک روزنامه‌نگار یهودی مصری‌تبار و یک ملی‌گرای عرب شدیداً سکولار و ضد صهیونیست، به ارث برده باشد.

سایمون مالى در طول زندگى مملو از جنگ صلیبی ضداستعماری‌اش ۶ مجله مختلف تأسیس کرد، ۳ نام متفاوت و ۹ تابعیت مختلف -از جمله تابعیت افتخاری فلسطینی- به دست آورد. رابرت مالی درمورد پدرش گفت: "مردی دگم و عقیده‌محور که هرگز در میان تفاوت‌های جزئی یا در سایه‌های خاکستری احساس آرامش نمی‌کرد." (استعاره از رویکرد دوگانه‌انگاری، و دیدگاه سیاه و سفید یا خیر و شر )

دوستان آقای مالی می‌گویند که درست عکس این قضیه در مورد وی صادق است: این که او از پیچیدگی و ظرافت و جزئی‌نگری لذت می‌برد و در عین حال سعی دارد از نوعی جهان‌بینی ایدئولوژیک که به آن متهم است دوری می کند.

اما بسیاری از محافظه‌کاران و برخی دموکرات‌های میانه‌رو از مدت‌ها پیش که رابرت مالی به عنوان مذاکره‌کننده صلح خاورمیانه در دولت کلینتون خدمت می‌کرد، بود نسبت به وی بی‌اعتماد شدند؛ زمانی که وی با نوشتن مقاله‌ای در سال 2001 با اجماع واشنگتن مبنی بر اینکه یاسر عرفات رهبر فلسطین تنها مقصر شکست مذاکرات صلح بوده است، مخالفت کرد. (مذاکرات صلح میان فلسطین و اسرائیل که با میانجیگری دولت بیل کلینتون در کمپ دیوید برگزار می‌شد.)

سرانجام آقای مالی به عنوان مقام عالی در امور خاورمیانه به دولت اوباما پیوست و در کنار جان کری وزیر امور خارجه به عنوان مذاکره کننده ارشد کاخ سفید انتخاب شد و برای توافق هسته‌ای سال 2015 با تهران و چند کشور دیگر مذاکره کرد. اوباما بعداً مالی را مسئول هماهنگی کارزار ایالات متحده علیه دولت اسلامی (داعش) قرار داد.

پس از توییت های تام کاتن و ابراز نگرانی و انتقادات اغلب ناشناس در رسانه‌های خبری اسرائیل، بسیاری از دموکرات‌ها با دیدن واکنش‌های تند شاهین‌های جمهوری‌خواه نسبت به یک تصمیم سیاست خارجی بایدن، خود را در یک آزمون مهم یافتند و به دفاع از آقای مالی برخاستند.

در بیانیه‌ای در حمایت از انتصاب آقای مالی که توسط ده ها متخصص سیاست خارجی امضا شده، آمده است: "کسانی که مالی را به همدردی با جمهوری اسلامی متهم می کنند هیچ درکی از دیپلماسی واقعی ندارند -یا علاقه‌ای به آن ندارند. این کار مستلزم درک درستی از انگیزه ها و دانش طرف مقابل است که فقط از طریق گفتگو قابل دستیابی است." 

در دوره‌ای که جناح مترقی حزب دموکرات خواستار سیاست خارجی فروتنانه آمریکا است، آن‌ها در آقای ماللی یک متحد ارزشمند می بینند.

آقای مالی استدلال کرده است که ایالات متحده بیش از حد بر تأثیر کمک‌های خارجی و تحریم‌ها اتکیه می‌کند و نقش ایدئولوژی و ایمان مذهبی را در تصمیم‌گیری‌های گروه‌های  نظامی و رهبری انقلابی شیعه ایران دست‌کم می گیرد.