پاسخ معنادار دولت رئیسی به نامه سعید جلیلی علیه مذاکرات

اظهارنظر امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت سیزدهم درباره احتمال مذاکره با آمریکا، صدای خیلی از هم‌فکران سیدابراهیم رئیسی را درآورد. آنها رفتار تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در قبال مذاکره با آمریکا را در راستای همان رفتاری دانستند که در دولت حسن روحانی اتفاق افتاده بود.

جلیلی در صف منتقدان مذاکره مستقیم ایران و آمریکا

دراین‌میان برخی رسانه‌ها نوشتند که سعید جلیلی هم به جمع این منتقدان پیوسته است. گویا این انتقاد در دویست صفحه منتشر شده است. مسئول پیشین مذاکرات هسته‌ای به مضرات مدل مذاکراتی تیم مذاکره‌کننده فعلی وزارت خارجه اشاره کرده و روند حرکت آنها را به ضرر ایران دانسته است.

جلیلی معتقد است که در شرایط فعلی نباید مذاکره کرد و صرفاً باید امتیاز قابل‌اندازه‌گیری و بررسی از آمریکایی‌ها گرفت. برآورد جلیلی این است که باید آنقدر در داخل قوی شویم که آمریکایی‌ها را صرفاً برای برداشتن تحریم‌ها به میز مذاکره بکشانیم.

پاسخ مبهم و کنایه‌ای وزارت خارجه به نامه دویست صفحه‌ای جلیلی

نکته جالب اینجا است که سعید جلیلی در حالی از تیم مذاکره‌کننده انتقاد می‌کند که باقری، معاون سابق او، مسئول تیم است و مذاکرات احیای برجام را مدیریت می‌کند.

درهمین‌رابطه سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سؤالی در خصوص جرئیات نامه انتقادی سعید جلیلی در خصوص مذاکرات وین گفت: «مناسب است پاسخ این سؤال را از خود ایشان بگیرید اما می‌توانم بگویم ما با اجماع در حال مذاکره در وین هستیم و همه باید این سرمایه را پاس بدارند.»

اگر سعید جلیلی وزیر خارجه دولت رئیسی بود...

انتقاد سعید جلیلی از دیپلماسی دولت رئیسی در جریان مذاکرات احیای برجام نشان می‌دهد که این مذاکره‌کننده سابق، مخالف تمام‌قد گفت‌وگو با آمریکا است؛ یعنی اگر او هدایت مذاکرات را به دست می‌گرفت و رئیسی در دولتش نقشی به او می‌داد، نمی‌شد چندان به توافق و احیای برجام امیدوار بود.

جلیلی از آن دسته سیاستمدارانی است که با انعطاف رابطه خوبی ندارد و به اصطلاح مرغش یک پا دارد؛ به طور مثال، ویلیام برنز، معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا در خاطرات خود از مذاکرات 1+5 با ایران در زمان جلیلی می‌‌‌گوید که «جلیلی در طول جلسه دائما نُت‌برداری می‌کرد، و همزمان لبخند بی‌رمقی بر چهره داشت. تیم مذاکره‌کننده ایران، بارها زیرچشمی من را نگاه می‌کردند و به‌نظر می‌رسید که حضور آمریکا را نگران‌کننده می‌دانستند. جلیلی سپس شروع به سخنرانی چهل دقیقه‌ای و فلسفه‌بافی بی‌مورد در مورد فرهنگ و تاریخ ایران کرد و همین‌طور از نقش سازنده‌ای که می‌تواند در منطقه ایفا کند. جلیلی وقتی می‌خواست از پاسخگویی مستقیم طفره رود، به طرز عجیبی، سخنان غیرمرتبط به زبان می‌آورد. او حتی در بخشی از سخنانش گفت که هنوز به صورت نیمه‌وقت در دانشگاه تهران تدریس می‌کند؛ اما من اصلاً به دانشجویانش حسودیم نشد...» این سخنان یعنی اینکه هدف سعید جلیلی از مذاکره رسیدن به توافق نبود بلکه به دنبال این بود که طرف مقابل را هدایت کند.

سیدابراهیم رئیسی و تیم مذاکره‌کننده دولت هم تا پیش از به دست گرفتن قوه مجریه، مخالف مذاکره با آمریکا بودند اما حالا با درک شرایط اقتصادی کشور و درک اینکه بهترین راه موجود رسیدن به توافق و احیای برجام است، مشکلی با نشستن پشت یک میز با ایالات متحده ندارند.

اگر رئیسی مذاکرات را به جلیلیِ آرمان‌گرا سپرده بود، حالا شاهد یک اختلاف اساسی و زودرس در دولت بودیم. نرسیدن به توافق و احیای برجام یعنی تورمی سرسام‌آور و بحران‌های عجیب و غریب برای کشور. سیدابراهیم رئیسی با علم به این موضوع، دست روی مذاکره با آمریکا گذاشته است.

شواهد نشان می‌دهد که اگر جلیلی سکان مذاکرات را به دست می‌گرفت دوباره مذاکره‌کنندگان کشورهای دیگر باید آماده شنیدن تاریخ ایران می‌شدند.

مروری بر مواضع هسته‌ای و دیپلماتیک سعید جلیلی

بیایید سخنان او را در مورد مذاکره و آمریکا با هم مرور کنیم؛ «اگر آمریکا به برجام هم برگردد، باز می‌خواهد ۱۵۰۰ تحریم علیه ملت ایران اعمال کند. ملت ما با هوشمندی همیشگی خود متوجه است که تمام اینها از تزویر آمریکا ناشی می‌شود.»، «امروز در جایگاهی قرار گرفته‌ایم که غبار مذاکره با آمریکا کاملاً از بین رفته و همه به این نتیجه رسیده‌اند که به آمریکا نمی‌توان اعتماد کرد»، «اینکه نمی‌شود ایران دوباره به تعهدات خود عمل کند و آمریکا صرفاً به برداشتن یک تعداد محدودی از تحریم‌ها بسنده کند. در اینجا نیز ملت ما باید نشان دهد که فریب آمریکا را نمی‌خورد. ملت ما می‌داند که دنیا فقط آمریکا و چند قدرت معدود اروپایی نیست»، «می‌گفتند توافق ما فتح ‌الفتوح و هدیه خداوند است! با راه‌حلی که ارائه شد، آیا دلار سه هزار تومانی، هزار تومان شد یا در مقاطعی به سی هزار تومان هم رسید؟ !طرف مقابل بیانیه می‌دهد برخی تحریم‌ها اصلاً قابل‌مذاکره نیست، بعضی می‌گویند بگذارید در صد روز آخر با همین راه‌حل، مشکلات را حل کنیم!»، «طرفی که سال ۸۴ دنبال تعطیلی و تخریب تأسیسات هسته‌ای بود، ظرف سه سال مجبور شد به میز مذاکره بیاید. آمریکا که می‌گفت به‌علت عدم پایبندی ایران به قطعنامه‌ها، با ما مذاکره نخواهد کرد نیز به مذاکرات پیوست. مؤلفه‌های قدرتی شکل گرفت که ناچار شد در برابر آنها عقب‌نشینی کند.» و «اگر به فکر حل مشکل آب با دیپلماسی هستید اشتباهی در خانه کدخدا نروید.»

تشکر از رئیسی به خاطر ندادن مسئولیت دیپلماتیک به جلیلی

مواضعی که نشان می‌دهد سعید جلیلی راه و روش خود را دارد. او به دنبال مذاکره برای رسیدن به توافق نیست و باید از رئیس‌جمهور متشکر بود که مذاکرات هسته‌ای را به او نسپرد و همچنین از امیرعبداللهیان و باقری که مذاکرات را براساس واقعیت‌های کشور پیش می‌برند.