واریز اعتبار صلح یمن به حساب پکن؟

به گزارش اقتصادنیوز ، به‌تازگی ایران و عربستان پس از حدود یک دهه قطع روابط، با میانجی‌گری چین به توافقی برای ازسرگیری روابط دوجانبه رسیده‌اند. اکنون به نظر می‌رسد که چین در نظر دارد همین کار را دربارۀ بحران یمن نیز انجام دهد تا هم بر اعتبار دیپلماتیک خود بیفزاید و هم به موقعیت‌های سرمایه‌گذاری و منافع اقتصادی‌ای که پس از صلح در یمن وجود خواهند داشت دست یابد.

تمایل چین برای ایجاد صلح در یمن

به نوشته دیپلمات، در نشست 17 آوریل شورای امنیت سازمان ملل متحد دربارۀ یمن، گنگ شوانگ، معاون نمایندۀ دائم چین در سازمان ملل متحد، از موفقیت چین در کمک به احیای روابط ایران و عربستان ابراز خشنودی کرد و اظهار داشت که امیدوار است سایر کشورهای خاورمیانه نیز به سمت صلح حرکت کنند.

شوانگ ضمن تأیید سخنان نمایندۀ آمریکا در رابطه با تشویق حوثی‌ها به خویشتن‌داری، گفت که چین مایل است به تلاش‌های خود برای ارتقای صلح و ثبات منطقه‌ای و تحقق صلح پایدار در یمن ادامه دهد.

تلاش‌های عملی دیپلماتیک چین

این سخنان گنگ شوانگ فقط اظهاراتی دیپلماتیک نیست و چین به‌وضوح تحرکات عملی دیپلماتیک خود را نیز برای تحقق صلح در یمن آغاز کرده است. فقط در طی یک ماه، شائو ژنگ، کاردار چین در یمن، پنج جلسۀ جداگانه با اعضای شؤرای رهبری ریاست‌جمهوری یمن برگزار کرده است؛ نهادی که با هشت عضو و یک رئیس در آوریل 2022 تشکیل شد و اختیارات رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور را برعهده دارد. برای این که اهمیت این موضوع را درک کنیم، باید به این نکته توجه داشته باشیم که شائو از نوامبر گذشته تا مارس امسال، فقط یک جلسه از این دست برگزار کرده بود.

شورای رهبری ریاست‌جمهوری قرار بود گروه‌های مختلف ضدحوثی را از جنوب تا شمال یمن متحد کند. اما زمان ثابت کرده که یافتن زمینۀ مشترک بین هشت عضو این شورا کار دشواری است. ظاهراً به همین دلیل، شائو با رهبرانی در یمن مواجه است که هرکدام منافع متفاوتی را نمایندگی می‌کنند.

تلاش‌های دیپلماتیک اخیر او شامل دیدارهایی با رشاد العلیمی، رئیس شورا و مشاور سابق ریاست‌جمهوری، طارق صالح، رهبر مقاومت ملی، عیدروس الزبیدی، رهبر عملی جنبش جنوب، و سلطان علی العراده، فرماندار طرفدار غرب، بوده است.

هم‌چنین، علاوه بر یمنی‌ها، در هفته‌های گذشته شائو با آنتونی هیوارد، مشاور نظامی فرستادۀ ویژۀ سازمان ملل، و نمایندگان سوئد، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز دیدار کرده است. در همین حال، وزارت امور خارجه چین به نقل از محمد المیتمی، سفیر یمن در چین، گفته که یمن از ما انتظار دارد که به ایفای نقش خود در پیشبرد راه‌حل سیاسی مسئلۀ یمن ادامه دهیم.

تصویری که مقامات و رسانه‌های چینی از چنین جلسات و تلاش‌هایی ارائه می‌دهند این است که یمن از میانجی‌گری چین میان ایران و عربستان ستایش می‌کند و قدردان کمک‌های اقتصادی چین به این کشور جنگ‌زده است. به نظر می‌رسد که هم شائو و هم طرف یمنی در مورد مطلوبیت دستیابی به یک راه‌حل سریع صلح توافق دارند.

نقش برجسته پکن در صلح احتمالی

به گفتۀ تریتا پارسی از موسسه کوینسی، موفقیت چین در بازسازی روابط دوطرفه میان ایران و عربستان به این معناست که این کشور اعتبار لازم برای برقراری صلح در یمن را دارد. چراکه ریاض و تهران جنگ یمن را جنگ نیابتی خود می‌بینند و ایران پشتیبان حوثی‌ها در برابر دولت مورد حمایت عربستان است.

بنابراین اگر ایران و عربستان به راه‌حلی برای پایان‌دادن به این بحران برسند، باز هم اعتبار آن به میزان زیادی به چین تعلق می‌گیرد حتی اگر نقش عملی‌ای نداشته باشد، زیرا ایران و عربستان صرفاً با میانجی‌گری چین بود که حاضر شدند روابط و گفتگوهای دوجانبه را از سر بگیرند.

اهداف و منافع چین

چین از برقراری صلح در یمن دو هدف را دنبال می‌کند. اول این‌که می‌تواند چهرۀ خود را به عنوان قدرتی حامی صلح برجسته کند و اعتبار دیپلماتیک کسب نماید.

دوم این‌که برقراری صلح در یمن می‌تواند منافع اقتصادی زیادی برای چین در پی داشته باشد، زیرا این کشور با حسن نیتی که طرف‌های یمنی به او پیدا می‌کنند، می‌تواند در فرآیند بازسازی یمن نقشی کلیدی برعهده بگیرد و شرکت‌های چینی می‌توانند قراردادهای پرسودی در یمن به امضا برسانند. چین احتمالاً انتظار دارد که به یک بازیگر کلیدی در بازسازی احتمالی پس از جنگ یمن تبدیل شود. همچنین یمن می‌تواند بخشی از طرح کمربند و جادۀ چین (BRI) باشد.