محدودیت اورژانس اجتماعی برای محافظت از کودکان

لیلا ارشد (مددکار اجتماعی) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در رابطه با حادثه اخیر که برای کودک هفت ساله پارس آبادی‌"آتنا‌اصلانی" اتفاق افتاد، بیان داشت: نیازمند یک سیستم هستیم که اطلاعات افراد در مورد کودک‌آزاری در آن ثبت شود و از حضور این افراد در مکان‌هایی نزدیک به کودکان جلوگیری شود. کسی که آتنااصلانی را مورد آزار قرار داد و به قتل رساند، سابقه آزار داشته است؛ اما چون هیچگونه مرکز اطلاع‌رسانی و ثبت اطلاعات در مورد این افراد وجود ندارد پدر و مادر آتنا ناآگاهانه فرزند خود را برای خوردن آب به مغازه این فرد می‌فرستادند که در ‌‌نهایت این اتفاق تلخ و غم‌انگیز رخ داده است.

او افزود: واقعیت این است که در مدارس و خانوار باید اطلاع‌رسانی در خصوص خط ۱۲۳ یا‌‌ همان اورژانس اجتماعی صورت گیرد. سازمان بهزیستی این خط را راه‌اندازی کرد حال باید چه اتفاقی بیفتد. آیا سازمان‌هایی مثل آموزش و پرورش، صداوسیما و مدارس در این رابطه کاری انجام داده‌اند. آیا کودک نسبت به طریقه استفاده و موارد استفاده از این خط آگاهی دارد؟ البته مقاومات‌هایی نیز از طرف خانواده‌ها وجود دارد؛ حتی در موارد خشونت خانگی زمانی که به بچه‌ها آموزش داده می‌شود؛ در صورت نیاز با ۱۲۳ تماس بگیرند با مقاومت خانواده‌ها مواجه می‌شویم، با این استدال که با این آموزش به کودکان این امکان را می‌دهیم تا جلوی خانواده خود بایستند.

کودک ناآگاه در خطر است

ارشد در ادامه گفت: خرده فرهنگی در کشور ما وجود دارد و آن این است که اگر کودک چیزی را نداند در امان است، این خیلی شایع است که مثلاً بچه ناآگاه باشد در حالی که دنیا به این نتیجه رسیده است هرچه سطح آگاهی کودک بیشتر و آموزش به کودک بیشتر باشد، سطح سلامت او نیز افزایش پیدا می‌کند. باید به کودکان بگوییم چه اتفاقی ممکن است برای آن‌ها مشکل‌ساز باشد. در این رابطه بحث آموزش مسئله جنسی مطرح نیست، بلکه قرار است آن‌ها را با اعضای خصوصی بدن آشنا کنیم تا مهارت پیدا کنند و یاد بگیرند چگونه از خود مراقبت کنند.

این مددکار اجتماعی در ادامه گفت: اورژانس اجتماعی کاستی‌هایی دارد، اما اطلاعات کودکان نیز درباره شماره ۱۲۳ کافی نیست؛ هرچند که اورژانس اجتماعی محدودیت‌هایی برای محافظت از کودکان دارد. ۱۲۳ برای مداخله مددکار رسمی سازمان بهزیستی باید مجوز حقوقی و دادستانی برای ورود و مداخله داشته باشد؛ این زمانبر است و موجب تلف شدن وقت می‌شود که در ‌‌نهایت ممکن است اتفاق ناخوشایندی برای کودک رخ دهد. یا حتی در مواردی که کودک‌آزاری گزارش می‌شود، چون باید اجازه قوه قضائیه برای مداخله صادر شود فرد مرتکب به کودک‌آزاری محل حادثه را ترک می‌کند. بنابراین باید سازوکارهایی پیش‌بینی شود؛ برای اینکه اورژانس اجتماعی در سریع‌ترین زمان ممکن مداخله کند تا اقدامات لازم را انجام دهد.

جای خالی آموزش و اطلاع‌رسانی برای کودک

او افزود: با همه این‌ها جای خالی آموزش و اطلاع‌رسانی برای کودک خالی است. پیشگیری سطح اول و دوم در کشور وجود ندارد. آموزش‌های مهارت و ابزاری به بچه‌ها برای مراقبت و مقابله وجود ندارد. این پیشگیری سطح اول است با طلاق گسترده‌ای که به شکل سونامی در کشور وجود دارد؛ آموزش شیوه‌های همسری و فرزندپروری نیز وجود ندارد، وقتی کودک ابزار مقابله نداشته باشد و نداند؛ در مواقع خطر چه حرکتی انجام دهد، مشکل‌ساز و خطرآفرین است. معمولاً در پیشگیری سطح اول همه افراد جامعه از مقطع پیش‌دبستان تا دانشگاه در معرض آموزش قرار می‌گیرند که متاسفانه در کشور وجود ندارد.

ارشد تاکید کرد: در پیشگیری سطح ۲ معمولاً کسانی مورد حمایت قرار می‌گیرند که در معرض آسیب هستند. مثلاً کودکانی که در خانواده‌ منزوی و گوشه‌گیر هستند و یا خانواده مشکل‌دار دارند و چون در مدارس روانکاو و یا مددکار اجتماعی وجود ندارد کمک به کودک و خانواده و شناسایی این موارد نیز وجود ندارد.

این مددکار اجتماعی بیان داشت: شخصی که آتنا اصلانی را مورد آزار قرار داده است در گذشته مورد ارزیابی و توجه قرار نگرفته است که سرانجام منجر به این اتفاق تلخ و به دنبال آن مداخله شخصی مردم شده است. مردمی که به خاطر این حادثه غمگین و خشمگین هستند و بدون در نظر گرفتن شرایط همسر و کودک متهم اقدام به رفتارهای خارج از قانون مثل شکستن شیشه مغازه او می‌کنند، زمانی که آموزش در کشور وجود نداشته باشد و اعدام درملاءعام به صورت نمایشی در کشور وجود دارد ترویج خشونت نیز وجود دارد، کاری که در کشور انجام می‌شود؛ بیشتر پیشگیری سطح سوم است با فضای بسته‌ای که در آموزش و پرورش وجود دارد و دیوارهای بلندی که کشیده شده است عدم پذیرش به وجود آمده است. باید از NGO‌ها کمک گرفته شود تا کودکان مصونیت داشته باشند تا شاهد اتفاقات تلخ این چنینی نباشیم.