کاهش شدید دمای پول داغ در میانه تابستان+ نمودار
به گزارش اقتصادنیوز رئیس جمهور نرخ رشد جدیدی از پایه پولی برای پایان مرداد ماه اعلام کرد. او امروز در جلسه هیئت دولت اظهار کرد:پایه پولی مرداد ماه نسبت به پایان اسفند ماه سال گذشته 2.9 درصد افزایش داشته‌است. این آمار با آنچه رئیس بانک مرکزی در 4 شهریور سال جاری بیان کرده بود متفاوت بود. عبداالناصر همتی در اوایل شهریور ماه اظهار کرده بود که پایه پولی نسبت به اسفندماه سال گذشته، 4 درصد افزایش داشته است. سخن رییس جمهور به معنای وجود دو نرخ برای یک متغیر در بازه زمانی مشخص بود اما ساعتی پس از اعلام روحانی بانک مرکزی گزارشی داد که نشانگر تایید آمار رییس جمهور بود، اما با این نرخ پایه پولی چقدر می‌شود؟
پایین ترین میزان پایه پولی در سال 99
بر این اساس پایه پولی با رشد 2.9 درصدی به میزان 360 هزار میلیارد تومان رسید که این میزان از فروردین ماه سال جاری 2 هزار میلیارد تومان و از اردیبهشت ماه امسال 11 هزار و 700 میلیارد تومان کمتر شده‌است. عدد ثبت شده برای مرداد 20 هزار میلیارد تومان از پایان فصل بهار کمتر است، اگر رشد پایه پولی تا 28 تیر را به پایان این ماه تعمیم بدهیم حجم پایه پولی در مردادماه کمترین مقدار در سال جاری خواهد بود.
نقدینگی و ضریب فزاینده مرداد در انتظار بازنویسی
اما اکنون نقدینگی چه تغییری کرده‌است؟ بانک مرکزی در اوایل شهریور اعلام کرده‌بود «نقدینگی نسبت به اسفند ماه 12 درصد رشد داشته و ضریب فزاینده نقدینگی 7.5 واحد است.» اکنون با داده جدید پایه پولی می‌توان برای پاسخ به این پرسش دو فرض را در نظر گرفت؛
فرض اول: اگر ضریب فزاینده نقدینگی را براساس گفته بانک مرکزی 7.5 واحد در نظر بگیریم میزان نقدینگی در مردادماه سال جاری به 2 هزار و 737 هزار میلیارد تومان رسیده که نشان می‌دهد نقدینگی نسبت به پایان سال گذشته 10.37 درصد رشد داشته است نه 12 درصد.
فرض دوم: از طرف دیگر اگر رشد 12 درصدی نقدینگی را که بانک مرکزی در چهارم شهریور اعلام کرد میزان نقدینگی 2 هزار 769 هزار میلیارد تومان خواهد شد.در این حالت با توجه به حجم پایه پولی در میانه تابستان ضریب فزاینده نقدینگی میزانی معادل با 7.63 واحد می شود. این مقدار ازآنچه با فرض رشد 4 درصدی پایه پولی محاسبه شده بود بی سابقه‌تر و عجیب‌تر می کند.
با توجه به دو فرض فوق می‌توان گفت که پس از بازنویسی رشد پایه پولی نسبت به آخر اسفند بایستی حداقل در اعلام یکی از ارقام رشد نقدینگی و یا ضریب فزاینده اصلاحاتی صورت بگیرد. البته حالت دیگری نیز می‌تواند صورت بگیرد آنکه هر دو رقم دوباره بازنویسی بشوند. که در این صورت با تغییر رشد پایه پولی نسبت به پایان اسفندماه 98 هر دو مقدار نقدینگی و ضریب فزاینده تغییر خواهند کرد.
سرنخ علت کاهش پایه پولی نسبت به میانه بهار امسال
یکی از اتفاقات نادر در اقتصاد ایران آن است که پایه پولی نسبت به مقدار خود در ماه اول و دوم سال جاری به ترتیب منفی 0.54 درصد و منفی 3.13 درصد کاهش داشته‌است. این در حالیست که مرداد سال گذشته حجم پایه پولی نسبت به ماه فروردین و اردیبهشت همان سال به ترتیب 8.13 درصد و 4.09 درصد رشد داشته‌است. اما در شرایطی که اقتصاد ایران با تنگنای مالی روبرو است چرا پایه پولی از از مقدار خود درمیانه بهار کاهش یافته است ؟
سرنخ پاسخ به این سوال در فروش اوراق دولتی است. منابع اوراقی که در بازار اولیه عرضه شده و از طرف بانک‌ها خریداری شده است همگی از کاهش ذخایر بانک‌ها نزد بانک مرکزی تامین شده‌است. با توجه به اینکه پایه پولی بایستی در سمت دارایی‌ها و بدهی‌ها تراز باشد. کاهش ذخایر بانک ها نزد بانک مرکزی به افزایش سپرده‌های دولت نزد این بانک منجر شده است.در نتیجه خالص بدهی‌های دولت نزد بانک مرکزی کاهش یافته است. به بیانی دیگر منابع حاصل از فروش اوراق دولتی از سوی بانک مرکزی به عنوان کارگزار بازار بین بانکی بازار اولیه اوراق به حساب دولت نزد این بانک واریز شده است. اما دولت در طول این مدت حداقل برای 20 هزار میلیارد تومان از منابع واریز شده تاکنون دستور پرداخت صادر نکرده است تا به طور موقت حجم سپرده هایش نزد بانک مرکزی بالا رود و در نهایت به کاهش خالص بدهی های دولت در سمت دارایی ها منجر شود.
