بهترین درمان زخم بستر و جلوگیری از سیاه شدن آن

 زخم بستر که به آن زخم فشاری نیز گفته می‌شود، در نتیجه وارد شدن فشار طولانی مدت در یک نقطه بخصوص از بدن شکل می گیرد. زخم بستر ممکن است که در هر جایی از بدن ایجاد شود اما قسمت های استخوانی مانند آرنج، زانوها، قوزک پا، دنبالچه و پاشنه مستعدترین نقاط بدن برای شکل‌گیری زخم بستر به شمار می‌روند. اگرچه همیشه دستیابی به بهبود کامل ممکن نیست اما زخم‌های فشاری قابل درمان هستند. اگر زخم بستر بدون درمان باقی بماند می تواند منجر به بروز مشکلات کشنده ای شود.

 دلایل ایجاد زخم بستر

 هر کسی که برای مدت زمان طولانی در موقعیت یکسانی قرار داشته باشد، در خطر ایجاد زخم فشاری یا زخم بستر  قرار دارد. زخم بستر معمولاً در افرادی شکل می گیرد که به کمک دیگران برای تغییر موقعیت خود نیاز دارند. افرادی که به زخم فشاری مبتلا می شوند، ممکن است:

• زمان بسیاری را به صورت نشسته بر روی صندلی یا دراز کشیده در تخت بگذراند.

• از پروتز یا ابزارهای جراحی پوشیدنی استفاده کنند.

• کفش یا لباس تنگ و چسبان بپوشند.

این زخم ها زمانی ایجاد می شود که بافت ها و عروق خونی تحت فشار قرار می گیرند و از شکل طبیعی خود خارج می شوند. این موضوع منجر به گردش ضعیف جریان خون، و مردن و عفونت بافت ها می شود. زخم های فشاری ممکن است در اثر وارد شدن فشار قابل توجه در یک دوره زمانی کوتاه یا فشار کم در دوره زمانی طولانی ایجاد می شود.

درمان زخم بستر

تغییر مداوم حالت نشستن یا خوابیدن می‌تواند به بهبود زخم بستر و جلوگیری از شکل‌گیری زخم های جدید کمک کند. مراحل اولیه زخم بستر را می‌توان با روشهای خانگی درمان کرد؛ در صورت وجود مراحل پیشرفته زخمهای فشاری و تشدید این وضعیت، به حضور یک متخصص درمانگر نیاز خواهد بود؛ اقدامات بخصوص دیگر به مرحله و شدت زخم بستگی دارد. اما از جمله استراتژی‌های کلی سودمند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش فشار: شامل استفاده از پد فومی یا بالش برای قرار دادن در زیر ناحیه تحت تاثیر و تغییر موقعیت بیمار

• نظافت زخم: به آرامی زخم را با استفاده از آب و یک صابون ملایم بشویید. زخم های باز را با استفاده از محلول شستشوی نمکی شستشو دهید و پانسمان آنرا در هر شستشو تعویض کنید.

• پانسمان زخم: استفاده از پانسمان در محافظت از زخم و تسریع فرآیند بهبود آن موثر است. نوعی از پانسمان زخم بستر ضد میکروب، هیدروکلوئید یا شامل آلگینیک اسید می تواند بهترین گزینه باشد.

• استفاده از کرم های موضعی: کرم های آنتی باکتریال می تواند در مقابله با عفونت مفید باشد، در حالیکه کرمهای محافظ می‌تواند از پوست آسیب دیده یا مستعد بروز آسیب محافظت کند.

• پرداختن به مشکل بی اختیاری و رفع آن: این مورد می تواند شامل استفاده از پاک کننده ها، کرمهای محافظ، پدهای بی اختیاری یا سیستم مدیریت مدفوع باشد.

• برداشتن بافت های مرده: انجام این کار باعث کمک به بهبود زخم میشود و متخصص زخم می‌تواند از جریان پرفشار آب یا ابزار جراحی به این منظور استفاده کند.

• بازبینی وضعیت رختخواب: استفاده از بعضی از انواع تشک ها مانند تشک های دینامیک یا موارد مشابه می‌تواند به کاهش فشار اعمال شده بر روی اعضای مختلف بدن کمک نماید. همچنین بعضی از تشک ها، جریان مداوم هوا در خود را تضمین می‌کند. به این منظور می توانید از توصیه پزشکتان برای انتخاب تشک مناسب استفاده کنید.

• از آنتی بیوتیک های ضروری استفاده کنید: پزشکان ممکن است به منظور درمان عفونت پوست، استخوان یا خون، آنتی بیوتیکهای مختلفی را تجویز کنند.

• رژیم غذای خود را تنظیم کنید: اگرچه شواهد اندکی مبتنی بر تاثیر رژیم غذایی بخصوص بر درمان زخم فشاری وجود دارد اما مکمل های پروتئینی می‌تواند باعث تسریع فرایند بهبود و کاهش اندازه زخم شود. مصرف کافی مواد مغذی مورد نیاز و آب زیاد می تواند سلامت کلی فرد را تضمین نماید.

• گزینه‌های جراحی مختلف را مورد بررسی قرار دهید: این گزینه ها می تواند شامل دبریدمان بافت مرده، پاکسازی زخم و بستن زخم تا حد امکان باشد. جراح ممکن است به منظور ترمیم زخم بستر اقدام به پیوند بافت سالم بر روی زخم فشاری نماید.

 یک متخصص زخم بستر می تواند اقدامات زیر را برای بیمار انجام دهد:

• بستن زخم به کمک دستگاه مکش

• تحریک الکتریکی

• اکسیژن تراپی با فشار بالا

گام هایی به منظور پیشگیری از بروز زخم بستر

پوست را جهت مشاهده نشانه های اولیه زخم بستر به صورت مرتب مورد معاینه قرار دهید.

 باید به صورت مرتب پوست را مورد معاینه قرار داد تا نشانه های شکل گیری زخم بستر دیده شود. زخم فشاری ممکن است در کمتر از چند ساعت ایجاد شود؛ برای مثال آیا تا به حال با افزایش سوزش و قرمزی در باسنتان به هنگام رانندگی طولانی مدت مواجه شده اید؟ اگر اینطور بوده است، به زخم فشاری مرحله اول مبتلا شده اید، اما توانایی حرکتی شما این امکان را به شما خواهد داد تا درد را حس کنید و برای پیشگیری از بیشتر شدن آن موقعیت بدن خود را تغییر دهید.

افراد سالمند را حرکت دهید.

 انجام تمرین ورزشی، جابجایی و طیف وسیعی از حرکات و تمرینات باعث بهبود گردش جریان خون می‌شود و گردش جریان خون به پیشگیری از شکل گیری زخم های فشاری کمک می کند. البته باید بگوییم به حرکاتی بیشتر از خروج از تخت خواب و نشستن روی ویلچر نیاز خواهید داشت. زخم های فشاری ممکن است در ناحیه دنبالچه، باسن، شانه ها یا پاشنه پا ایجاد شود. این نقاط به دلیل نشستن طولانی مدت روی ویلچر در معرض بروز زخم فشاری هستند، بنابراین باید حرکات مختلفی را در نظر داشته باشید.

از ویلچر در زمان نیاز استفاده کنید.

به سالمندان کمک کنید تا بتوانند روی صندلی های دارای بالشت های بیشتر بنشینند. همچنین سالمندان را در یک حالت بخصوص رها نکنید، چرا که ممکن است آنها مدت زمانی طولانی را در همین حالت باقی بمانند. بهتر است حالت نشستن یا خوابیدن سالمندانی که دراز کشیده اند و یا به صورت ثابت در یک جا نشسته اند، را تغییر دهید.

از مواد مخصوصی در تشک استفاده کنید تا فشار وارد به نقاط مختلف بدن کاهش یابد.

تشکهای مختلف و ویژه ای با توجه به نیازهای مختلف سالمندان مانند تشک های آبی یا پر شده از هوا یا دارای بالش های به خصوص در نقاط مختلفی مانند زیر قوزک و پاشنه وجود دارد که می‌تواند فشار وارد در نواحی حساس بدن را کاهش دهد. البته نباید استفاده از مواد به خصوص را به کفش یا تشک محدود کنید؛ استفاده از آنها با توجه به نیاز ویژه هر نفر می تواند متفاوت باشد. برای مثال بالش فومی گردنی گزینه بسیار کارآمدی است اما اگر به صورت دائمی در یک نقطه قرار داشته باشد کارایی خود را به تدریج از دست می‌دهد. بعلاوه می‌توان از بالشهای اضافی و نرم در کنار سالمندان استفاده کرد تا به هنگام تغییر موقعیت خود در حالت خوابیده با مشکل مواجه نشوند.

 پوست را تمیز و خشک نگاه دارید.

بی اختیاری یکی از بزرگ ترین فاکتورهای همراه با ایجاد زخمهای فشاری است. وقتی ادرار و مدفوع در تماس با پوست قرار می گیرد، اسیدها و آنزیم های موجود در آنها شروع به تخریب پوست در حالتی سریعتر از معمول می نماید. وقتی این مشکل با ضعف حرکتی برای جابجایی همراه می شود، ممکن است منجر به شکل گیری زخم فشاری در سالمندان به شکلی سریع تر شود.

اگر پوست به حالت قرمز در بیاید یعنی فرد سالمند با زخم فشاری مرحله اول مواجه شده است. وقتی این اتفاق بیفتد بهتر است فرض کنیم که این ناحیه تحت فشار شدیدی است و اقدامات درمانی لازم مانند استفاده از کرم های محافظ به منظور پیشگیری پوست را آغاز کنیم. با اینحال استفاده از کرم محافظ، نیاز به تغییر مداوم حالت نشستن و خوابیدن فرد و لزوم حرکت برای جلوگیری از بدتر شدن زخم فشاری را از بین نمی‌برد.

مدیریت موثر مشکلات سلامتی

مشکلات مزمن می‌تواند احتمال ابتلا به زخم های فشاری را افزایش دهد. هر مشکلی که بر عملکرد سیستم قلبی عروقی تاثیر بگذارد، می‌تواند منجر به جریان ضعیف خون و افزایش احتمال بروز زخم های فشاری شود. در نتیجه مدیریت موثر این مشکلات، علاوه بر تمامی گام های اشاره شده در بالا و به منظور پیشگیری از شکل گیری یا بدتر شدن زخم های فشاری یک ضرورت به شمار می رود.

مشکلات عدم درمان زخم بستر

اگر زخم های بستر بدون درمان باقی بمانند، ممکن است مشکلات دیگری را به همراه بیاورد. یک مثال از نتایج عدم درمان زخم بستر، سلولیت است که یک عفونت باکتریایی خطرناک و حتی کشنده است که از سطح پوست تا عمیق ترین لایه را متاثر می کند.

سلولیت به نقاط دیگر بدن نیز سرایت می کند و می تواند مشکلات بیشتری مانند سپسیس (یک عفونت کشنده) که منجر به از دست رفتن عملکرد ارگان های مختلف می شود را به همراه بیاورد. همچنین اگر زخم بستر بدون درمان باقی بماند می تواند منجر به عفونتهای مفصلی و استخوانی شود؛ این نوع عفونت باعث آسیب به غضروف و بافت و کاهش عملکرد مفصل و عضو خواهد شد.