افراد مختلفی از واژه سفته‌بازی استفاده می‌کنند، کمتر هم تعریفی از آن ارائه می‌دهند. معمولا هم این واژه را برای یک عمل منفی و زیان‌بار به کار می‌برند و علت بسیاری از مسائل را سفته‌بازی می‌دانند.

کشور عزیز ما با بحران بی‌سابقه‌ای روبه‌رو است. این شرایط به هر جهتی که متحول شود، مسائل و مشکلات متفاوت و خاص خود را در انتظار خواهد داشت.

اینجانب در گذشته طرفدار برخی دولت‌ها بوده‌ام که بعدا بعضا پشیمان شده‌ام. طرفدار دولت موجود هم نیستم؛ اما طرفدار انصاف و مدارا هستم. اخیرا دولت و مجلس سعی کرده‌اند در سیاست ارزی و قیمت آرد نیز تغییراتی ایجاد کنند.

تردید نداریم که وضع موجود کشور و روند‌ها از لحاظ مختلف، چه سطح زندگی، چه کیفیت زندگی و چه مدیریت امور مختلف، وضعیت نگران‌کننده‌ای دارد. حتما هم لازم هست که عاملان و مسبب‌های وضع موجود شناخته شوند نه مِن باب مجازات و انتقام‌کشی و از این دست، بلکه مِن باب تصحیح سیاست‌ها و روش‌ها و تغییر مسیر.

برای حل مشکلات اقتصادی کشور جز اتخاذ سیاست های اقتصادی مبتنی بر دانش اقتصاد روزآمد راهی موجود نیست. راهی موجود نیست! اما سال ها است که مشخص است چنین رویکردی در تصمیم گیری کشور پذیرفتنی نبوده و نخواهد بود، در نتیجه بحث آن هم بی مورد است.

اخیراً اخباری منتشر شده در مورد جنایت های جنگی ارتش روسیه در اوکراین و قتل غیر نظامیان. مسکو این اخبار را انکار می کند و روسوفیل ها هم می گویند «کشته سازی».

تهاجم روسیه به اوکراین به سرعت و طی چند روز تبدیل شد به مقابله اروپا و روسیه.

مرحوم عبید ذاکانی طنز پرداز قرن هشتم مطلبی به این مضمون گفته بود. جوانی از پیری پرسید که ‘انا الیه راجعون’ به چه معنی است. پیر جواب داد معنی آن ندانم اما همی دانم که در مجالس جشن و سرور نخوانند.

در خبر ها بود که نرخ تورم در ترکیه به سطوح بالایی افزایش یافته و پس از این که مرکز آمار آن کشور نرخ تورم پایان سال میلادی را ۳۶ درصد اعلام کرده، اردوغان رئیس مرکز آمار را برکنار کرده است.

​چه چیزی مرا بیاد این مطلب انداخت؟ برخی پیشنهاد های سیاست های اقتصادی اجتماعی که این روز ها از متفکرین رسمی ساطع می گردد.

برخی موارد این فدوی برای درک مسائل پیچیده، آن ها را ساده می کنم و به عناصر اولیه ساده کاهش می دهم و روابط را بین این عناصر مشاهده میکنم. این را ما همه اهل دروس جدیده از دکارت فیلسوف فرانسوی قرن هفده آموخته ایم.

در مورد تجربه کشور خودمات بحث زیاد شده و تکراری و در سطح پایین. استاد سابق من که در خارج زندگی می کنند و سه سال پیش سفری به ایران داشت از این موضوع متعجب بود که چرا مباحث اقتصادی در نشریات در حد چند فصل اول کتاب های مقدماتی اقتصاد باقی مانده و تعالی و تحولی را نشان نمی دهد.

در خبر ها بود که این قانون تصویب شده تا انگیزه ایجاد کند برای زاد و ولد. اگر صحیح باشد یک مورد اضافه می شود به قوانین ضعیف موجود.

​شاید هزار راه وجود دارد، اما ساده تر از همه آموختن از کسانی است که اظهار نظر می کنند و اقتصاد نمی دانند. مثل همان قول معروف از لقمان حکیم. در این باب چند مطلب خدمت دوستان ارائه خواهم کرد که این اولی است.

یک مفهومی در حقوق و اجرای قوانین وجود دارد تحت عنوان due diligence یعنی بررسی وجود صلاحیت و عاری از انگیزه خلاف بودن یک نظر یا اقدام یا فرد.

​آقای رییسی اقتصاد دانان را جمع کرده اند که لابد برای دولت نظر کارساز بدهند

اخیراً دیدم دکتر دادپی گرانقدر کتاب لَری هندریک تحت عنوان ‘کورش کبیر هنر رهبری و جنگ، نقل از گزنفون’ را معرفی کرده اند. تصویر و خلاصه ای از کتاب در پائین آمده است.

یکم، یک مثال ساده که اکثر دانشجویان در درس آمار با آن رو برو می شوند.

ورود چینی ها به بازار ساخت مسکن تائید شد، این خبر نگران کننده در شبکه های اجتماعی مطرح شده است.

این آقا که خود می گوید به جّد و جهد دنبال محدود کردن اینترنت است برای توجیه کار های خود جمله جالبی هم گفته اند؛

Tragedy of the commonsاین یک اصطلاحی متعارف در اقتصاد است.

البته من می دانم که این نکات به گوش ایشان نمی رسد اما در واقع برای دوستان حاضر در این کانال و شاید یک وظیفه عمومی می خواهم مطرح کنم و از جمله در سنت حسنه «النصیحة لائمة المسلمین» ، بر این نمط:

هنوز دولت رئیسی شکل نگرفته عده ای شروع به پیش بینی کرده اند که با تیم اقتصادی مطرح شده عملکرد دولت او از دولت روحانی هم ضعیف تر خواهد بود.

پاسخ به ادعاهایی درباره اقتصاد در شبکه‌های اجتماعی

این روز ها سر و صدای زیادی پیرامون این تراژدی به هوا است، البته یک تراژدی هم هست. روشنفکران و روزنامه نگاران و فعالان اینترنتی بسیار قلم فرسایی می کنند حکومتگران هم به نظر می رسد ساکت هستند.

سیاست ها و خط مشی دولت جدید را کدام سخنگو اعلام می کند؟

یکم، این که یک ملتی فقیر شود رخداد دردناکی است اما عجیب و غریب نیست. چه این که هند در قرن هفدهم یکی از ثروتمند ترین کشور ها بود و از قرن نوزدهم به بعد یکی از فقیرترین.

اگر بخواهیم فهرست شوربخت ترین مردم جهان در سال های اخیر را تعیین کنیم شاید مردم ونزوئلا جائی در صدر فهرست باشند.

آیا هنوز در فیزیک نجوم کسانی هستند که پارادایم فکری آنان مربوط به قبل از کوپرنیک باشد و زمین را مرکز عالم بدانند و براساس این پارادایم اظهارنظر کنند؟

این فدوی کلاً کاری به رد صلاحیت و تائید صلاحیت ندارم چون کلاً این فراگرد را مشکل دار می بینم، از نظر اینجانب که کاره ای نیستم و یک نظر یک نفره دارم، انتخاب شدن و انتخاب کردند باید آزاد باشد. نفس و ذات انتخاب کردن توسط مردم، وقتی اطلاعات کافی در مورد کاندیدا ها به آنان ارائه شود بهترین محک صلاحیت آن فردی است که انتخاب شده. به نظر می رسد این تائید و تکذیب های دچار میعان هم نتیجه منفی بیشتری دارد حتی برای نظام سیاسی.

ریاست محترم بانک مرکزی سخنی گفته اند به این مضمون که چون حفظ ارزش پول ملی مهم است تلاش کرده اند قیمت دلار به ریال کاهش یابد و آن را به دلاری بیست هزار تومان هم خواهند رسانید.

این خبر بر روی آنتن بود؛ “فرارو-حسن روحانی رییس‌جمهور در جلسه هیات دولت گفت: «به عنوان رییس دولت به مردم اعلام می‌کنم تحریم شکسته شده است و اگر همه با هم متحد باشیم به زودی تحریم برداشته می‌شود، طرف ما می‌داند راهی جز بازگشت به قانون مقررات و تعهدات خود و موافقتنامه برجام وجود ندارد.»

سه هفته قبل رییس سابق مرکز کنترل بیماری های آمریکا، کسی که در زمان ترامپ این شغل را داشت در مصاحبه تلویزیونی گفت تردید ندارد که ویروس کرونا از یک آزمایشگاه به بیرون سرایت کرده و آن هم آزمایشگاه ویروس شناسی شهر ووهان چین است.

«أول ما خلق الله العقل قال له : أقبل فأقبل . ثم قال له : أدبر فأدبر . ثم قال : وعزتی وجلالی ما خلقت خلقا أکرم علی منک : بک آخذ وبک أعطی ; وبک أثیب وبک أعاقب و یأتی بعد هذا من یقول انا لا استطیع»

من در این بحث کاری به مسائل سیاسی ندارم، صرفاً بحث تخصصی اقتصاد است.

متن زیر را ظاهراً روابط عمومی بانک مرکزی منتشر کرده است. مبنی بر این که وقتی قانون تکلیف می کند که بانک مرکزی نقدینگی برای تامین هزینه دولت ایجاد کند بانک مرکزی چاره ای جز تمکین ندارد و باید عمل کند.

رییس جمهوری با تاکید بر اجرای کامل و سریع برنامه‌های تنظیم شده برای تامین کالا و مدیریت قیمت‌ها، گفت: «از جمله جلوه‌های شکست دشمن در جنگ اقتصادی، وفور کالاهای ضروری در بازار در شرایط سخت کشور بوده اما متاسفانه مدیریت قیمت‌ها به نحو مناسبی انجام نشده و به زندگی و معیشت مردم فشار وارد کرده است.»

مطلب بالا از یک پیامک توئیتری است. می گوید اساتید دانشگاه چه گلی به سر مردم زده اند که باید از پرداخت مالیات معاف باشند؟

یکم، چند سال پیش مطلبی نوشته بودم در مورد محیط زیست، تحت عنوان زیست بوم ما ایرانیان، خلاصه آن مطلب را یک روزنامه چاپ کرد.

حوادثی که در امر تصویب بودجه رخ نموده از لحاظ مختلف قابل توجه است و اسباب نگرانی. نحوه بررسی در کمیسیون، نحوه رای صحن مجلس و نحوه دفاع دولت از لایحه بودجه و بازهم نحوه عدم تصویب و عکس العمل دولت.

​هرکه ناموخت از گردش روزگار /می نیاموزد از هیچ آموزگار

چون این مطلب مطرح شده توضیحی لازم می شود. «سخنگوی شورای نگهبان، با دفاع از نظارت استصوابی این شورا در رای‌گیری‌ها و انتخابات گفته است که در نبود چنین محدودیت‌هایی مردم ممکن است به یک کلاهبردار یا قاتل رای بدهند.»

در خبر ها بود: نماینده مجلس با اشاره به افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در کشور گفت “نمایندگان مجلس برای جلوگیری از افزایش این قیمت‌ها طرح الزام دولت به تثبیت قیمت‌ها و کنترل تورم را تهیه کرده‌اند.”

اتفاق‌های رخ‌داده در اقتصاد کشور طی ماه‌های اخیر را می‌توان با توسل به اصول و روابط علم اقتصاد تبیین کرد.

فلسفه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی لیبرالیزم شاید بی عرضه ترین در میان فلسفه های موجود بوده است. هر گز گروهی به نفع این فلسفه تظاهرات نکرده اند، اجتماعات خشمگین به هواداری آن هورا و عربده سر نداده اند.

«آخرین آخر هفته از آمریکایی که می شناختیم.» این پیام عجیب تام فریدمن روزنامه نگار معروف بود که به صورت یک پرسش در شبکه سی ان ان مطرح شد.

آیا اظهارات جناب علوی بروجردی در مورد اقتصاد اسلامی اشتباه است؟

اینجانب به مناسبت حرفه، چهل سالی است که اخبار اقتصادی را به ناچار و با خون دل تعقیب می کنم، قبل از انقلاب هم همین خبر ها بود کم و بیش.

اجازه بدهید این فدوی هم اعترافی بکنم، از دهه ۱۳۶۰ تا کنون به دفعات همین استدلال را شنیده ام؛ جنس فراوان است.

وقتی کامپیوتر ها مثل امروز مجهز نبودند، می شد برنامه ای نوشت که کامپیوتر را در محاسبات آنچنان سر گردان کند به نحوی که مدار های آن داغ شده و بسوزد.

این جمله از میلتون فریدمن اقتصاد دان مشهور، برای بسیاری از اقتصاد دانان آشنا است: There is no such a thing as free lunch

این روز ها خبر در مورد ریزش شاخص بورس این طرف آن طرف مطرح بود و مقامات دولتی هم از این بابت عصبی به نظر می رسیدند.

یک ضرب المثل حکمت آمیز قدیمی داریم که این روز ها عجیب شگفت انگیز از آب در آمده است. وقتی کسانی در تکرار کار های اشتباه اصرار و پا فشاری می کرده اند، مردم این ضرب المثل را به کار می برده اند.

از فرمایشات گهر بار آدام اسمیت، قرن هجدهم.«از نظر طبیعی تفاوت بین یک بار بر با یک فیلسوف بسیار کمتر از مثلاً تفاوت بین دو گونه نژادی سگ است. مثلاً تفاوت سگ تازی با سگ گله یا سگ نگهبان از نظر فطرت و توان بیش از هر تفاوت بین دو انسان است. علی رغم این تنوع آن گونه های حیوان به زحمت ممکن است فایده ای برای یکدیگر داشته باشند و در چارچوب مداوم همکاری با یکدیگر قرار گیرند.

اینجانب به عنوان یک شهروند نه سر پیاز نه ته پیاز و نه مخالف دولت نه موافق دولت هستم و ایراد هایی هم به کار کرد دولت دارم و دلسوزی نیز. طبعا شرایط اقتصادی موجب نگرانی بسیار است و افراد بسیاری در اندیشه و تلاش برای درک شرایط و احیانا طرح چاره هستند.

شاید بتوان گفت که مردان اندیشه و سیاست را باید بر اساس پایایی و دوام آوری نتایج فکری و مدیریتی شان ارزیابی کرد. مثلا بر این مبنا، در تاریخ اندیشه علمی در ایران می توان برای خوارزمی رتبه بالاتری از خیام و برای خیام رتبه بالاتری نسبت به ابو علی سینا قائل شد. زیرا خوارزمی بنیان گذار جبر است که هنوز رشته جوالی در ریاضیات به حساب می آید و پایه گذار الگوریتم که جایگاه مهمی در برنامه نویسی کامپیوتر دارد.

در ویکی‌پدیا فهرست جامعی از موارد نا آرامی اجتماعی طی چند قرن اخیر در آمریکا جمع آوری شده است. این فهرست نشان می دهد در قرن هجدهم شش مورد، در قرن نوزدهم هشتاد و چهار مورد، در قرن بیستم بیش از دویست مورد و در قرن بیست و یکم تا کنون حدود پنجاه مورد از این نا آرامی ها ظهور کرده که مورد اخیر در نتیجه قتل جورج فلوید توسط مامور پلیس و نظارت خونسرد سایر پلیس ها شعله ور شد.

اخیرا توضیح جدیدی در مورد ضرورت حذف چهار صفر از پول ملی مطرح شده است، و آن زیبا سازی پول و راحتی استفاده از آن است با کاهش تعداد صفر ها... صحیح است که رقم های موجود هزینه بودجه یا ارقام دیگری که مطرح می شود سر گیجه آور هستند، رقم ها هزار میلیارد میلیارد و مانند آن.

امروز اتفاق غیرقابل باوری در بازار نفت افتاد. قیمت نفت منفی شد. بطور دقیق تر قیمت نفتی که ماه مه تحویل داده می‌شود به زیر صفر رفت.

این روز ها کلیپ هایی که نشان می داد هزاران جوجه یک روزه در گودال هایی زنده بگور می شوند موجب تاثر، تاسف و حیرت بسیاری شد.

این روز ها بسیار سخن از توجه نکردن خلایق به توصیه های ایمنی مقامات است در مورد اجتناب از مسافرت و حضور در مراکز تجمع. یک رخداد جالب بیادم افتاد. در یک شب ژانویه ۲۰۱۲ کشتی تفریحی کوستا کورکوردیا با حدود سیصد نفر سرنشین از شهروندان کشور های مختلف اروپا در سواحل ایتالیا به صخره ای خورد و شکاف برداشت.

در شبکه های اجتماعی بسیاری افراد از این که مدت طولانی تری در منزل هستند ابراز دلتنگی کرده اند این حس دلتنگی با افزایش مدت این خانه نشینی به ناچار، افزایش خواهد یافت.

امروز در خبر ها بود که پل واکر، رییس بانک مرکزی آمریکا زمان ریاست جمهوری کارتر و ریگان در سن ۹۲ سالگی در گذشته است.

این روز ها موضوع تصمیم دولت در مورد افزایش قیمت بنزین خبر ساز و مورد بحث است و در برخی مناطق اعتراض های مردمی هم رخ داده است. اما این مشکل را باید از زوایای مختلف نگاه کرد؛

تقدیم لایحه بودجه به مجلس . این لایحه طبق اخبار سه رکن دارد؛ افزایش پایه مالیات، حذف یارانه ثروتمندان و گران کردن بنزین.

متن لایحه مربوط به حذف چهار صفر از پول ملى توسط دولت به مجلس ارسال شد. این متن دلایل این تصمیم و مفاد مورد نظر را در بر دارد.

بانک مرکزى طبق قانون موظف به حفظ باطن پول کشور است یعنى اعمال سیاست هاى پولى مناسب با اهرم هاى حفظ ثبات نقدینگى براى کنترل تورم. ثبات سطح عمومى قیمت ها است که ارزش پول ملى را تضمین مى کند. آقاى دکتر همتى گفته اند از سال ١٣٥٠ تا کنون ارزش پول کشور ٣٥٠٠ برابر تنزل کرده است.

این مطلب مدت ها است مورد بحث بوده اما ظاهرا اخیرا دولت در مورد اجراى آن مصمم شده، علیرغم این که این کار هیچ اثر واقعى مثبتى ندارد، در شرایط فعلى بار هزینه چاپ میلیون ها برگ اسکناس و ضرب میلیون ها سکه جدید را هم به همراه دارد که به یک معضل جدید تبدیل خواهد شد مثل تجدید کارت هاى ملى . خبر نگارى مى پرسیدند که چه اشکالى دارد یک آپارتمان چهار میلیارد تومانى مى شود چهار صد هزار تومان.

در همین ابتدا بگویم ادعای عده‌ای مبنی بر اینکه دولت خود مجری شوک ارزی سال گذشته بود یا خودخواسته قیمت ارز را بالا برد، ادعای کاملا بی‌ربطی است. افرادی که مخالف این دولت هستند یا به هر حال مشکلی با دولت دارند، نباید این‌گونه عقل و انصاف را زیر پا بگذارند.

آقاى عباس بعدى از روزنامه نگاران باسابقه و اهل قلم و اندیشیه هستند و پیوسته دستى هم از دور و نزدیک در سیاست داشته اند. این جمع بندى که مذاکره با آمریکا بى نتیجه است در واقع توسط افراد دیگرى هم مطرح شده. مسلما این گزاره از ابعاد مختلف مى تواند برسى شود. اینجانب باید اعتراف کنم که از دید انگیزه سیاسى و ملاحظات اهل قدرت نمى توائم به مطلب نگاه کنم چون از این میدان بى اطلاع هستم و مسلما نظر کسانى که اهل این حیطه هستند برایم محترم است.

این روز ها خبر قتل همسر دوم دکتر محمد على نجفى توسط وى و دستگیرى او بسیارى را متحیر کرده و از ابعاد مختلف حیرت انگیز و تاسف بار است. من دکتر نجفى را از دهه شصت و دانشگاه صنعتى اصفهان مى شناختم که بعدا وزیر شد و به تهران آمد.

اقدام اخیر ترامپ در تروریستى خواندن سپاه پاسداران و قرار دادن این سازمان و شرکت ها و تشکیلات و افراد وابسته به آن تحت عنوان تروریست مورد توجه منابع خبرى و جراید بین المللى قرار گرفته است. مطلب زیر از روزنامه گاردین در این مورد و عکس العمل داخلى ایران به این رویکرد است.

اخیرا پس از رویداد تاسف بار جارى شدن سیل در مناطقى از شمال کشور، در جراید مطرح شد که استاندار محترم در شلوغ ترین فصل سال در محل خدمت حضور نداشته و بلکه از مدت ها قبل براى گرفتن پست در تهران لابى مى کرده اند.

حذف چهار صفر از پول ملى اخیرا مجددا مطرح شد. ابتدا در مختصرى تجربه دیگران را مرور مى کنیم.

​این خبر در منابع اطلاع رسانى مختلف مطرح شد و باز هم فرصتى است براى نگاه کردن به یک مشکل قدیمى در امر بهداشت و درمان و مشخصا بخش در مان کشور. ریشه این مشکل که از قبل از انقلاب مطرح بوده مدیریت پزشکان بر تشکیلات سیاسى این بخش بوده است. چه این که به دلیل تخصص خاص از امور مدیریتى، مالى، و برنامه ریزى اطلاع کافى ندارند و بر اساس برداشت ذهنى و موردى مى خواهند به حل مسائل بپردازند. مشکل دوم نیز تضاد منافع است.

این روز ها مطالب مختلفى در مورد اقتصاد مطرح شده، مقاماتى که فکر مى کنند تصمیم صحیح اتخاذ کردن خارج از نظریه و تحلیل، بررسى و سنجش علمى اقتصاد مقدور است. کسانى که فکر مى کنند لازمه حل مشکلات اقتصادى اعدام عده اى و تنبیه عده اى دیگر است. آقایى که معلوم نیست جایگاه قانونى اش چیست و تهدیدمى کند جلو فلان و بهمان تصمیم ها را خواهد گرفت. افرادى که تصور مى کنند در ایران نوع دیگرى از اقتصاد لازم است بدون این که بتوانند مشخص کنند چه نوع، افرادى که فکر مى کنند براى اجراى عدالت، اقتصاد علمى کار گر نمى افتد و ایجاد خدشه در تخصیص منابع اجتناب نا پذیر است. على رغم این سردر گمى واقعا" درک بسیارى از مفاهیم اقتصادى چندان پیچیده نیست. به چند مورد توجه مى کنیم:

رییس جمهور خطاب به اقتصاد دانان:«در مورد این فرمول ها که در دانشگاه خوانده اید تجدید نظر کنید، چون درست کار نمى کند.»

به نقل از آقاى محمد جواد فتحى نماینده مجلس و عضو کمیسیون قضایى و حقوقى مجلس مطرح شده است که ضرورى است در جهت احیاى مجلس سنا در کشور اقدام شود؛"به گفته فتحی، با این روش می‌توانیم از بسیاری از نهادهای موجود مستغنی باشیم و نیازی به وجود آن‌ها نخواهد بود. او معتقد ‌است: تشکیل و احیای مجلس سنا تبعات مثبتی دارد از جمله اینکه نیازی به مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورایعالی انقلاب ‌فرهنگی و شورای نگهبان در بُعد حقوقی نخواهیم داشت. او البته یکی از وظایف شورای نگهبان را جدا کرده و می گوید: بحث ‌فقهی و دین‌محور شورای نگهبان باید باقی بماند ولی تداوم بخش مربوط به نظارت بر انطباق قوانین مصوب مجلس با قانون اساسی ‌توسط شورای نگهبان ضرورتی نخواهد داشت.‌

در خبر‌ها بود که سلطان سکه و دستیارش اعدام شده‌اند. در مورد این محاکمه و جرم و مکافات مطالب چندانى مطرح نشد به جز اینکه جرم آنان «افساد فى‌الارض» بوده است. و معنى آن نیز ظاهرا فعالیت این فرد و دستیارش در خرید و فروش سکه و ارز در حد وسیع است. یک مصاحبه هم از این دو منتشر شده که در آن به نکاتی از کار خود اشاره مى‌کند.

حسن روحانی ریاست جمهوری در مصاحبه همراه با مسئولان اقتصادى فرمودند: «همه این نقدینگی که ما از آن شکایت داریم و می‌گوییم غول نقدینگی کجا خوابیده و کجا حرکت می‌کند، چه کسی این نقدینگی را درست می‌کند؟ ممکن بود در زمانی دولت نقدینگی ایجاد و استقراض کرده و پایه پولی را بالا ببرد، اما الان که اینگونه نیست و ما که پایه پولی را بالا نمی‌بریم.»

مکتب «سرمایه‌داری دولتی» این روزها پس از شکست سنگین «دلار ۴۲۰۰ تومانی» به تئوریسین‌های اقتصادی دهه ۶۰ پناه برده است تا با نقاب «حمایت از طبقات محروم» بتواند «ماشین توزیع رانت» را دوباره به کار اندازد.

آیا زمینه هایى مى توان یافت که فعالین اقتصادى در خور شماتت یا تنبیه قانونى باشند؟ پاسخ مثبت است، براى مثال فروش متقلبانه اجناس، ارائه اطلاعات غلط مانند فروش کالاى چینى به جاى کالاى ساخت آلمان، فروش کالاى زیانبار که مردم در نگاه اول متوجه عیب آن نمى شوند مانند شامپویى که با مواد نا سالم تولید شده یا دارویى که مدت مهلت مصرف آن گذشته باشد. یا اقدامى که از چشم مصرف کننده به دور باشد مانند مکانیکى که ادعا کند قطعه فابریک بر روى اتومبیل قرار داده در صورتى قطعه تعمیرى به کار برده است.

از این فرصت استفاده میکنم براى طرح این بحث با عزیزانى که توجه آنان مباحث و منطق اقتصاد است. در نظریه علم اقتصاد چیزى به نام احتکار نداریم. ادبیات چند صد ساله موجود سر فصلى به نام احتکار ایجاد نکرده. بلکه مفهوم انحصار مطرح بوده است. انحصار هم به معنى این است که یک فعال اقتصادى یا چند فعال از طریق تبانى اقداماتى انجام دهند که به افزایش قیمت کالا یى به دلیل اقدامات آنان منجر شود.

​طى دهه‌هاى گذشته بخشى از تشکیلات سیاسى شبه‌حزبى و برخى از افراد مقام‌جو خود را «نهادگرا» معرفى مى‌کردند و هرگز هم حاضر نشدند در مقابل این پرسش که اصول فکرى شما مشخصا چیست و نسخه سیاست اقتصادى شما بر اساس آن اصول فکرى کدام است توضیحى ارائه کنند و آنچه را که نظریات و کاربرد آن است، در چند صفحه معرفى کنند تا دیگران هم بدانند. متاسفانه هرگز چنین نشد. به یکى از این افراد که سابقه مودتى هست اصرار کردم و پس از طفره رفتن فرمودند ما فقط مى‌گوییم نهاد‌ها هم مهم هستند. این جواب کلى و بى‌معنى است. مثل اینکه کسى بگوید آب هم مهم است؛ اما جوابى براى اینکه چگونه آب دریا و رودخانه و زیر زمین و چشمه و چاه هر کدام متفاوت هستند و همچنین شیوه‌هاى بهینه استفاده و تخصیص بسیار متفاوت است، نداشته باشد.

در مقدمه بگویم که اینجانب به ریاست محترم جمهور راى داده ام، در تهیه بیانیه و اعلامیه حمایت از کاندیتاتورى ایشان در زمان انتخابات هم باسایر همکاران همکارى کردم، در حد مقدور. بنابر این علاقمند بوده ام که ایشان در کارشان خصوصاً حیطه مهم اقتصاد موفق باشند. از ابتدا هم مثل بسیارى اقتصاد دانان و روزنامه نگاران اقتصادى انتخاب کادر ستاد اقتصادى خصوصا ً رییس سازمان برنامه را در توفیق ایشان کلیدى مى دانسته ایم.

به نظر مى‌رسد بسیارى از ما ایرانیان سابقه فرهنگى طولانى در پذیرفتن دروغ و رنجیدن از راستگویى داریم. ضرب‌المثل‌هایى مانند «دروغ مصلحت‌آمیز به از راست فتنه‌انگیز» موید این روحیه است. اصطلاح «رودربایستى» که در فرهنگ‌هاى دیگر معادل آن را نیافته‌ام خود دال بر این است که حقایق را از کسى پوشیده بداریم و جز آنچه باید گفت یا انجام داد را انجام دهیم.

لحظه‌اى که خبر نابهنگام و بدون مقدمه را شنیدم بى‌اختیار این جمله به زبانم جارى شد: «نظام الملک رفت». او کسى بود که با حسن نیت و درایت تمام نیرو‌هاى بعضا واگرا را در جهت حفظ منافع عمومى و با دقت در رعایت جانب جریانات مختلف هدایت گربود با شیوه میانه روى و یافتن راه حل عقلایى مشکلات و در نظر داشتن هدف غایى پیشرفت و اقتدار کشور. او شیفته اعتلاى مردم ایران و کشور ایران بود و در این مورد با شوق و ذوق سخن مى گفت و از موانع مختلفى که در این راه مى دید، عمیقا متاثر مى شد.