نوستالژی های صادق زیباکلام / هویت ایرانی ها رو به فراموشی است
زیباکلام در رابطه با نوستالوژی زندگی خود در گفتوگو با «اقتصاد نیوز» با بیان اینکه بزرگترین نوستالژی زندگی من، دیدن بخشهایی از تهران گذشته است، گفت: مکانهایی که برای من یادآور دوران کودکی و نوجوانی و یادآور پدرم است، یادآور مدرسهام است. اما این مکانها متاسفانه با سرعت حیرتانگیزی در حال خراب شدن است.
وی افزود: هیچ چیز در زندگی ام برایم دردناکتر از اینکه این بناها و مناطق در حال خراب شدن است نیست.
زیباکلام بیان کرد: گاهی اوقات وقتی وسط تهران هستم، احساس میکنم در یک شهر غریب و بیهویت هستم. به خودم میگویم اینجا کجاست؟ من کجای این شهر هستم؟ این شهر هیچ چیزی ندارد که من را به یاد گذشتهها و به یاد آن چیزهایی که میشناختم بیندازد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: به یاد دارم پدرم برای محله مرحوم جهان پهلوان تختی بود. این همه راجع به تختی صحبت میشود اما سوال من این است که خانه تختی کجاست؟ آیا خانه او را حفظ کردهایم تا به آیندگان نشان دهیم؟ مادرم برای بازارچه نائبالسلطنه بود و خودم در بازارچه آب منگول به دنیا آمدم. تا سالها در آن محله بودیم چون پدربزرگ و مادربزرگم نیز در آنجا بودند اما بعدها به نیاوران رفتیم ولی با این حال برای دید و بازدید با فامیل و آشناها به آنجا میروم و هر بار که با آن محله روبرو میشوم گریهام میگیرد. چون هر بار که میروم بیشتر با آن محله احساس غریبگی میکنم، به طوری که سخت میتوانم خاطرات گذشته را در آن محل به یاد بیاورم و به کلی در حال تغییر است.
وی افزود: خیلی عجیب است که ما ایرانیها و مسئولان نسبت به تاریخ و گذشتهمان آنقدر بیرحم و بیاحساس هستیم. در صورتی که در کشورهای دیگر وضعیت فرق میکند و اگر در بعضی از خیابانهای لندن قدم بزنید، میبینید ساختمانهایی هست که شناسنامه دارند و به همان شکل قدیم حفظ شدهاند. بر روی تابلویی بر سر در این خانهها نوشته شده که در گذشته در آن ساختمان چه شخصی زندگی میکرد. اما در تهران از زمانی که آقامحمدخان، تاج گذاری کرد و تهران پایتخت ایران شد قضیه برعکس است. نه خانه نخست وزیران مشخص است و نه خانه مجتهدان و کسی نمیداند خانه این اشخاص کجاست و کجا زندگی میکردند. شاعرها و نویسندههای نامآوری در طول تاریخ داشتهایم اما خانههای اینها چه شده؟ چه بلایی سرشان آمده است؟
زیبا کلام در بخش دیگر صحبتهای خود با بیان اینکه در سخنرانیها و مقالهها همه به تاریخ و گذشته این سرزمین اهمیت میدهند اما در عمل هیچ، گفت: برای همین است که وقتی برخی از گذشته و از تاریخ بزرگ این مملکت صحبت میکنند، حالت بدی به من دست میدهد. چون میدانم به چه شکلی صحبت میکنند و ککشان هم نمیگزد که بگویند بناهای تاریخی در حال خراب شدن هستند.
تحلیلگر مسائل سیاسی تاکید کرد: ما نخواستیم یا بهتر است بگویم توانایی این را نداشتیم که از کشورهای اروپایی مانند ایتالیاییها، فرانسویها، انگللیسیها و... یاد بگیریم که بناهای تاریخی و خانه شخصیتها را چگونه حفظ کنیم و اکنون هیچی برای ارائه به نسل جدید نداریم و نسل جدید با گذشته کشورش بیگانه است. چه میشد اگر خانه مرحوم سیدمحمد طباطبایی مجتهد بزرگ پایتخت و رهبر انقلاب مشروطه را حفظ میکردیم و مشخصات و زندگی نامهاش بر روی تابلویی در محل خانهاش نصب میشد تا نسل جدید یا یک فرد ۱۸ ساله متوجه شود چه اشخاصی در این کشور و این شهر بودهاند.
صادق زیباکلام در پایان یادآور شد: نمیدانم چقدر برای دیگران این احساس نوستالوژیک است اما برای من پر از نوستالوژی است، چرا که فکر میکنم هویت فقط دسته گلهایی که برای ایران و ایرانی بودن میفرستیم نیست. بلکه هویت این است که شما بگویید میرزا علی خان اتابک اینجا زندگی میکرد یا اینجا باغ شاه است، جایی که مشروطه خواهان اعدام شدند و افتخار کنید که خانه این افراد را بعد از گذشت سالها حفظ کردهاید. ما توان حفظ هیچکدام از اینها را نداشتیم اما در مقابل پر از ادعا هستیم. محلهها و خانههای قدیمی یعنی تاریخ اما ما در تهران جایی را نداریم که یادآور گذشته و تاریخ سرزمینمان باشد.