نفوذهایی که اجازه نمی‌دهند تعرفه‌های وارداتی کاهش یابند/اگر تعرفه‌ها کاهش نیابند چه خواهد شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، از نگاه محمد مهدی بهکیش، اقتصاددان تا زمانی که اقتصاد دنیا آزاد نشده بود تعرفه ابزاری برای مدیریت واردات بوده اما اکنون تعرفه‌ها دیگر نقش سنتی خود را ندارند.وی اعتقاد دارد: ابتدا ایران باید موانع غیرتعرفه‌ای را به موانع تعرفه‌ای تبدیل کند و سپس تعرفه‌ها را تا سه درصد پایین بیاورد و در کنار آن، دولت از ارز تک‌نرخی حمایت کند، نرخ سود و انرژی تعیین تکلیف و علاوه بر این‌ها، فضای کسب‌وکار سامان داده شود.

در همین حال وی می‌گوید:اما یک دفعه که نمی‌توانیم تمام تغییرات مورد نیاز را اعمال کنیم بلکه دولت باید برنامه کوتاه‌مدت یک یا دو ساله تدوین، اعلام و این برنامه‌ها را اجرا کند.

مهمترین اظهارات وی در این مورد را که در گفت‌وگو با هفته‌نامه تجارت‌فردا بیان کرده است، می‌خوانید:

* اصولاً در اقتصاد به خصوص اقتصاد کلاسیک، تعرفه دو نقش داشته است؛ یکی اینکه ابزار حمایت بوده و دوم اینکه بخشی از درآمد دولت را تامین می‌کند و برای اقتصادهایی که واردات جدی دارند مالیات غیرمستقیم خیلی جدی محسوب می‌شود. وقتی شما به سمت اقتصاد آزاد می‌روید و طبیعتاً بر اساس مقررات WTO (سازمان تجارت جهانی) باید تعرفه‌ها را پایین بیاورید، دولت از بابت خودش مقاومت دارد. چون درآمدهایش کم می‌شود.

*اگر نمی‌خواهیم بازار کالاهای خارجی شویم، پس صادرات هم نباید داشته باشیم. چون صادرات و واردات در کشورها معادل یکدیگر هستند.

*یک زمانی اگر ما اقتصاد خود را با تعرفه، ممنوعیت یا محدودیت می‌بستیم، طرف مقابلِ آن طرفِ مرز هم اقتصاد خودش را می‌بست. اتحاد جماهیر شوروی (وقت)، عراق و امارات اقتصاد خود را می‌بستند، اما الآن دیگر این طور نیست.

*دولت و تجار از تعرفه بالا سود می‌برند و مردم تمام هزینه اضافی را می‌پردازند به این امید که صنایع رشد کنند و جامعه از این طریق بهره مند شود ولی تجربه 50 سال گذشته ثابت کرده است که در دنیای امروز صنایع در رقابت رشد می‌کنند نه در حمایت.

*تعرفه ابزاری برای مدیریت واردات بوده، اما تا زمانی که اقتصاد دنیا آزاد نشده بود.

*یکی از عواملی که موجب شده تعرفه‌های ما بالا بماند، نفوذ چند صنعتی است که سال‌ها تحت حمایت هستند و ذهنیت مسوولان ما هم این است که نباید آنها زیان ببینند و کارگرانشان بیکار شوند. این حرف خوب است و هیچ کس مخالف آن نیست اما به شرطی که هزینه آن را به مصرف کننده تحمیل نکنیم. مصرف کننده حق دارد در این دنیای رقابتی ارزانترین کالا را با بهترین کیفیت خریداری کند. در غیر این صورت به بازار قاچاق روی می‌آورد.

*دولت باید برنامه کوتاه‌مدت یک یا دو ساله تدوین و اعلام کند در دو سال اول کارش چه تغییراتی را می‌خواهد بدهد و پس از آن قرار است چه تغییرات دیگری را مدنظر قرار دهد. در این برنامه‌های کوتاه‌مدت حتماً باید به چهار مولفه نرخ ارز، نرخ بهره، نرخ انرژی و تعرفه توجه کند.

* دنیا آزاد شده است. اگر ایران رویه خود را تغییر ندهد، ما به صورت روزافزون با کالای قاچاق مواجه خواهیم بود. تا به حال این کالاهای قاچاق از طریق ترکیه، کشورهای اروپایی و امارات می‌آمد و از چند سال دیگر قاچاق کالا از سمت هند، پاکستان و افغانستان به ایران هم خواهیم داشت. چون این کشورها کم کم آرام می‌شوند و تکنولوژی از غرب و حتی چینی‌ها به آنها وارد می‌شود.

متن کامل این گفت‌وگو را در شماره 147 هفته‌نامه تجارت‌فردا می‌توانید بخوانید.