زنگ خطر در رابطه چین و آمریکا

خیز پکن برای افزایش تعامل دیپلماتیک

در سال 2020، چین بودجه مرتبط با سیاست‌ها و افعال دیپلماتیک خود را 11.8 درصد کاهش داد، بعد از آن در سال 2022 این میزان کاهش به 4.2 درصد رسید. اما بودجه سال جاری که 54.84 میلیارد یوان (حدود 8 میلیارد دلار) تعریف شده، نرخی کمتر از میزان تعریفی پیش از همه‌گیری.

کارشناسان می گویند که مبلغ تعیین شده جهت گسترش تعامل های دیپلماتیک پکن با جهان قابل تامل است. بالاخص آن که در ایالات متحده بودجه درخواستی برای سال 2023 در امور بین الملل 67 میلیارد دلار است.مبلغی که صرفا برای تامین مالی سفرهای دیپلماتیک استفاده نخواهد شد.

به گفته وزیر دارایی چین اصطلاح کلی هزینه های دیپلماتیک، طیف وسیعی از حوزه ها را در بر می گیرد از بودجه وزارت خارجه، سفارتخانه ها و کنسولگری های چین گرفته تا مشارکت این بازیگر در سازمان های بین المللی، ارائه کمک های و تبلیغات خارجی.

آلفرد وو، استاد سیاست عمومی دانشگاه ملی سنگاپور در این باره خاطر نشان کرد که چین احتمالا هزینه های خود را برای امور تبلیغاتی جهت هدف قرار دادن مخاطبان خارجی و خدمت به منافع دیپلماتیک پکن صرف می کند. او در ادامه به خبرگزاری سی ان ان گفت که برای مثال چینی ها تلاش می کنند تا از طریق وی چت در کشورهای مختلف چون سنگاپور و مالزی نفوذشان را گسترش داده و کسانی را که به زبان چینی حرف می زنند را هدف قرار دهند.

کارشناسان همزمان این سوال را مطرح می کنند که آیا بخشی از افزایش بودجه به دلیل هراس از بدهی ها و مشکلات بازپرداختی کشورهایی است که هدف طرح ابتکاری کمربند و جاده« شی» قرار دارند.

یون سان، مدیر برنامه چین مستقر در موسسه مطالعاتی واشنگتن در این باره گفته، حتی اگر سود و بازپرداخت اصل پول به حالت تعلیق هم در آید، باز هم حفره بزرگی ایجاد می شود. به گفته سان، امسال دهمین سالگرد طرح کمربند و جاده است و رهبران چین احتمالا به کشورهای مختلف دنیا سفر خواهند کرد تا در باب موفقیت های این طرح صحبت کنند، این به معنای هزینه های دیپلماتیک بیشتر و پول هایی است که صرف کمک و بسته های حمایتی خواهد شد.

بازتعریف فرصت های از دست رفته

چین قرار است امسال میزبان سومین همایش کمربند و جاده برای به دست آوردن همکاری های بین المللی باشد آن هم پس از یک تاخیری طولانی به واسطه همه گیری.

این کشور همچنین میزبان اولین نشست حضوری میان «شی» و رهبران پنج کشور آسیای مرکزی خواهد بود. سان در این باب گفت که پکن می خواهد عقب نشینی کرده و برای جبران زمان و فرصت های از دست رفته، ابتکارهای بیشتری را اجرایی کند.

نظرسنجی های جهانی که توسط موسسه تحقیقاتی پیو انجام می شود، نشان داده که از سال 2017 افکار عمومی نسبت به پکن در اقتصادهای پیشرفته به واسطه نگرانی ها در باب سوابق در این بازیگر در حوزه حقوق بشر و افزایش نظامی گری چین در دریای جنوبی، منفی شده است. براساس داده های نظرسنجی پیو که سال گذشته انجام شد، از زمان همه گیری تحلیل ها بدتر شده تا حدی که به دلیل این تصور که کووید 19 از ووهان به واسطه سوء مدیریت چین کلید خورد و جهان را به آغوش مرگ کشید.

تغیر تاکتیک برای رقابت با رقیب

تغییر قابل توجه در تلاش های دیپلماتیک چین، نشان از رویکرد قوی تر این بازیگر جهت به عقب راندن ایالات متحده است، تلاشی که در سطوح بالای رهبری پکن انجام می شود.

«شی» در اظهار نظری مستقیم و در عین حال غیر معمول روز دوشنبه ایالات متحده  را به واسطه رهبری کمپینی جهت سرکوب چین و چالش سازی برای این بازیگر در داخل متهم کرد. شی جین پینگ در حاشیه نشست سالانه قانونگذاری در سال 2018 به گروهی از مشاوران دولتی که نماینده مشاغل خصوصی هستند گفت که کشورهای غربی به رهبری ایالات متحده ما را به شکلی همه جانبه مهار و سرکوب کرده اند؛ رخدادی که چالش شدید و در عین حال بی سابقه ای را برای توسعه ما به همراه داشته است.

بازی با حاصل جمع صفر

رهبر ارشد پکن به طور معمول از حمله مستقیم به ایالات متحده در انظار عمومی اجتناب می کند حتی زمانی که روابط دو کشور پر تنش می شود.

رهبر چین معمولا از اظهار نظر انتقادی درباره واشنگتن خودداری کرده و صرفا از عبارت کشورهای غربی با برخی کشورهای توسعه یافته استفاده می نماید. اما عبارات چالش برانگیز و در عین حال صریح اخیر رهبر چین خطاب به آمریکا و سیاست هایش، بازتابی جدی داشت بالاخص آن که «شی» تاکید کرد که رقابت ایالات متحده با چین در واقع حول دو اصل « مهار و سرکوب» است و بازی مرگ و زندگی با حاصل جمع صفر را رقم زده است.

در چنین شرایطی کوین هشدار داد که اگر ایالات متحده تزمر خود را نکشد و به سرعت این مسیر اشتباه را ادامه دهد، هیچ محافظی نمی تواند مانع از خروج دو بازیگر از ریل شده و مطمئنا درگیری و رویارویی رخ خواهد داد.

زنگ خطر لفاظی های تند شی

از منظر ناظران سیاست چین، لفاظی های تند «شی» زنگ خطر را برای روابط پر تنش ایالات متحده و چین به صدا در آورد، بدون آن که هیچ نشانه ای دال برای کاهش تنش دیده شود.

بیل بیشاپ، نویسنده بر این باور است که پکن تصمیم گرفته تا با قدرت بیشتری به آنچه اتهام ها و اقدام های ناعادلانه ایالات متحده می داند، پاسخ دهد.

حالا که «شی» قدرتمندترین رهبر چین در طول دهه ها، مستقیما به ایالات متحده حمله کرده، انتظار می رود که کل دستگاه رسمی و تبلیغاتی چین مورد توجه قرار گرفته و اخبار با جدیت دنبال شود. با توجه به موضع سخت گیرانه پکن و تشدید ادارک عمومی آمریکا، احتمال کاهش دما در واشنگتن نیز وجود ندارد. به باور بیشاپ، انتظار می رود که روابط چین و آمریکا به سرعت بدتر شده و زمینه برای ورود به عصری هولناک در روابط دو بازیگر هموار شود.

تله دیپلماسی گرگ جنگجو!

انتصاب کین به عنوان وزیر امور خارجه چین توسط برخی از ناظران سیگنالی است جدی که معنای آن دور شدن پکن از دیپلماسی گرگ جنگجو است، سبک تهاجمی که پکن امروز بدان متوسل شده است.

زمانی که از وزیر خارجه چین در باب این تغییرات سوال شد، او از عبارات دیپلماسی گرگ جنگجو به عنوان یک تله رقابتی یاد کرد و گفت که در دیپلماسی چینی حسن نیت حاکم است اما اگر دیپلمات های چینی با شغال ها یا گرگ ها رو به رو شوند، چاره ای جزء مقابله رودرو با آنها و حراست از سرزمین های مادری شان را نخواهند داشت.

از منظر بری سان، کارشناس چین، لحن وزیر خارجه پکن تعجب آور نبود. او صرفا با خطوط تعریف شده ثابت چین در عرصه سیاست خارجی پکن همسو است. به باور این تحلیلگر، این موضع گیری قاطعانه و تند است اما نه به میزان دیپلماسی گرگ جنگجو.

 وو، کارشناس سنگاپور در عین حال تاکید کرد که  در ارتباط دیپلماتیک شاهد رخدادی دلچسب نخواهیم بود. به باور این کارشناس،  کین گنگ شاید کمی نرم تر از وانگ یی باشد. با این همه نباید فراموش کرد که وانگ نفر اول در عرصه دیپلماسی پکن است.