چشم طوفان در جنگ تجاری چین و آمریکا/ چرا چین در جنگ تجاری با آمریکا دست بالا را دارد؟
به گزارش اقتصادنیوز، در ویدئویی که در ۲۹ آوریل توسط وزارت امور خارجه چین منتشر شد، این سوال مطرح می‌شود: « آیا چیزی در مورد چشم طوفان شنیده‌اید؟» مرکز یک گردباد یا طوفان می‌تواند به طرز فریبنده‌ای آرام باشد. اما در واقع یک «تله مرگبار» است. این وزارتخانه استدلال می‌کند که جهان به لطف «طوفان تعرفه‌ای» که آمریکا به راه انداخته، در نقطه مشابهی گرفتار شده است .
براساس گزارش اکونومیست، این تشبیه بدی نیست. اقتصاد جهانی واقعاً وارد یک رکود شده است. به نظر می‌رسد خطر هم در پشت سر و هم در پیش رو نهفته است. وقتی دونالد ترامپ در 9 آوریل گفت که طرح تعرفه «متقابل» خود را به تعویق خواهد انداخت، بازارهای مالی دیگر آنقدرها هم بلند غر نزدند. بسیاری از دستیاران آقای ترامپ نیز احساس خوشحالی کردند. در حالی که طرح اولیه رئیس جمهور عوارض گیج‌کننده‌ای را بر متحدان نزدیک و جزایر دوردست تحمیل کرده بود، آنچه در طول این مکث 90 روزه باقی ماند، قابل درک‌تر بود: تعرفه بالا بر رقیب اصلی آمریکا، چین، و تعرفه پایین برای تقریباً همه افراد دیگر.
با این حال، این آرامش نمی‌تواند پایدار باشد. همزمان با عبور کشتی‌های کانتینری از اقیانوس آرام از چین، رهبران آمریکا در حال بیدار شدن از دامی هستند که برای خود پهن کرده‌اند. اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، در 22 آوریل گفت که وضع موجود، از جمله تعرفه 145 درصدی بر بسیاری از کالاهای چینی، «پایدار» نیست. آقای ترامپ نیز اندکی پس از آن گفت که این درصد «به طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت». آمریکا پیش از این بسیاری از کالاهای الکترونیکی، از جمله تلفن‌های هوشمند، را از بالاترین مالیات‌ها معاف کرده است. وقتی پانچ‌بول، یک رسانه خبری، گزارش داد که آمازون هزینه تعرفه‌ها را در کنار قیمت برخی از کالاها نمایش خواهد داد، به نظر می‌رسید که جنگجویان تجاری آمریکا از کار خودشان وحشت‌زده شده‌اند. سخنگوی کاخ سفید، آمازون را که این پیشنهاد را کم‌اهمیت جلوه داده بود، به «عملی خصمانه و سیاسی» متهم کرد.
نگرانی آنها نشان دهنده این واقعیت است که این تعرفه‌های ناپایدار نیز تا حد زیادی بدون برنامه‌ریزی قبلی وضع شده‌اند. وقتی آقای ترامپ در دوم آوریل پیشنهاد وضع تعرفه ۳۴ درصدی بر چین را داد، نمی‌دانست که چین نیز با آن مقابله به مثل خواهد کرد. و وقتی چین تلافی کرد، رهبران آن مطمئن نبودند که آمریکا در پاسخ تا این حد بی‌ملاحظه عمل خواهد کرد.
آیا اوضاع می‌تواند به همین سرعت آرام شود؟ تعرفه‌هایی که بیشترین آسیب را به اقتصاد آمریکا وارد می‌کنند، تعرفه‌هایی هستند که خود آمریکا وضع کرده است. افزایش قیمت بسیاری از کالاهای وارداتی چینی به مصرف‌کنندگان آمریکایی آسیب خواهد رساند، چه آمازون هزینه‌ها را برجسته کند و چه نکند. همچنین می‌تواند بسیاری از شرکت‌هایی را که به قطعات چینی متکی هستند، فلج کند. آقای ترامپ می‌تواند با کاهش یکجانبه تعرفه‌های خود به سطح قابل تحمل‌تر، این آسیب را مهار کند. تنها چیزی که لازم است یک فرمان اجرایی است که از ژانویه تاکنون بیش از ۱۴۰ مورد از آن را امضا کرده است. اما او می‌خواهد از ضعیف به نظر رسیدن اجتناب کند. بنابراین، او اصرار داشته است که منتظر می‌ماند تا چین اولین درخواست را مطرح کند. آقای بسنت در ۲۹ آوریل گفت: «مسئولیت لغو این تعرفه‌ها بر عهده آنها خواهد بود.»
این سرسختی به چین قدرتی غیرمعمول بر سرنوشت اقتصادی فوری آمریکا داده است. اگر چین با آقای ترامپ تماس بگیرد، می‌توان از بدترین اتفاقات جلوگیری کرد. اگر این کار را نکند، طوفان به زودی باز خواهد گشت. همه نشانه‌ها حاکی از آن است که رهبران چین هنوز آماده نیستند تا از این وضعیت بحرانی رهایی یابند. آنها حتی ممکن است از آن لذت هم ببرند.
برای مثال، ویدیوی جدید وزارت امور خارجه استدلال می‌کند که قلدرهایی مانند آمریکا «ببرهای کاغذی» هستند. در این ویدیو آمده است: «سازش رحم و شفقت به همراه نخواهد داشت، زانو زدن فقط قلدری بیشتر را به دنبال دارد». مقاله‌ای که در ۲۸ آوریل توسط روزنامه دولتی پکن دیلی منتشر شد ، به همان اندازه جسورانه بود. این مقاله مشتاق بود تا این «دیدگاه اشتباه» را که چین باید در پاسخ به نرم شدن آشکار عزم آمریکا، در حالی که پیشتاز است، دست از جنگ بکشد، رد کند. در عوض، به خوانندگان توصیه کرد که به کتاب «درباره جنگ طولانی» اثر مائو تسه‌تونگ مراجعه کنند که در آن استدلال شده است که «پیروزی سریع» اغلب «توهم محض» است.
این جسارت ممکن است دوام نیاورد. چین در حال حاضر در یک جنگ طولانی علیه تورم منفی و رکود املاک و مستغلات است. اکنون صادرکنندگان نگران شده‌اند. یک نظرسنجی ماهانه از تولیدکنندگان چینی که در 30 آوریل منتشر شد، نشان داد که سفارشات جدید صادرات در ضعیف‌ترین سطح خود از پایان سال 2022 قرار دارند. برای عبور از جنگ تجاری، چین به مصرف‌کنندگان محتاط خود نیاز دارد که شروع به خرج کردن کنند. در این مورد، مائو الهام‌بخش کمی است.
اما در حال حاضر به نظر می‌رسد چین تمایلی به عقب‌نشینی ندارد. اگرچه بن‌بست اقتصادی بین دو ابرقدرت به هر دوی آنها آسیب خواهد رساند - چیزی که اقتصاددانان آن را یک بازی «حاصل جمع منفی» می‌نامند - اما این کشمکش ژئوپلیتیکی ناگزیر «حاصل جمع صفر» است. هر چیزی که به آمریکا آسیب برساند، به چین کمک می‌کند. از دست دادن اعتبار آمریکا، به نفع چین است.
چین حتی امیدوار است بخشی از حسن نیتی را که آمریکا به طور اتفاقی از بین برده است، به دست آورد. برخلاف بی‌ثباتی آقای ترامپ، چین خود را به عنوان نیرویی برای ثبات به تصویر کشیده است. وزارت امور خارجه در ویدیوی خود از سایر کشورها خواست تا در ایستادگی در برابر آمریکا که بسیار کمتر از یک پنجم تجارت جهانی را تشکیل می‌دهد، به آن بپیوندند. از سوی دیگر، چین بزرگترین شریک تجاری بیش از صد کشور است. این کشور همچنین به شدت به زنجیره‌های تأمین آسیا وابسته است. در سال 2022، چین بیش از 19 درصد از واردات کالاهای واسطه‌ای ژاپن را تأمین کرد. برای کره جنوبی بیش از یک سوم و برای ویتنام بیش از 38 درصد.
مرکزیت چین در این شبکه‌های تجاری به آن قدرت و نفوذ جدی می‌دهد. شرکای تجاری آسیایی آن نمی‌توانند آنطور که آمریکا می‌خواهد، چین را از زنجیره‌های تأمین خود حذف کنند. اما سرپیچی آشکار چین از آمریکا نیز در این کشورها بازتاب چندانی ندارد. ژاپن و کره جنوبی بیش از حد به تضمین‌های امنیتی آمریکا وابسته هستند. و بسیاری از کشورهای جنوب شرقی آسیا مصمم هستند که هیچ یک از این دو ابرقدرت را از خود نرانند، بنابراین می‌توانند به ایجاد مانع در برابر یکدیگر ادامه دهند.
از زمانی که آقای ترامپ برنامه‌های تعرفه‌ای خود را اعلام کرد، بسیاری از کشورهای آسیایی به دنبال راه‌های خلاقانه‌ای برای آرام کردن او بوده‌اند. آنها پیشنهاد خرید بیشتر انرژی، محصولات کشاورزی یا تسلیحات آمریکایی و همچنین حذف برخی از موانع تجاری که توجه او را جلب می‌کند، داده‌اند. ویتنام قول داده است که با تقلب گمرکی، که در آن کالاهای چینی به اشتباه به عنوان "ساخت ویتنام" برچسب‌گذاری می‌شوند تا عوارض گمرکی کمتری دریافت کنند، مقابله کند. این کشورهای آسیایی وابسته به تجارت، در تلاشند تا دلایل آبرومندانه‌ای برای آقای ترامپ فراهم کنند تا پس از پایان مهلت ۹۰ روزه در ۹ جولای، تعرفه‌ها را دوباره برقرار نکند. اگر چین کاهش تنش را برای آقای ترامپ دشوار می‌کند، همسایگانش عدم تشدید مجدد تنش را برای او آسان می‌کنند.
برخی از همسایگان چین نیز امیدوارند که از هزینه چین سود ببرند. برای مثال، استراتژیست‌های اقتصادی تایلند امیدوارند که صادرکنندگانشان بتوانند در بازار آمریکا برای غذای سگ و گربه، ماهی خال مخالی آماده و ماهی مرکب یخ‌زده سود ببرند.
بسیاری از این کشورها همچنین نگرانند که تعرفه‌های بالای آمریکا، کالاهای چینی بیشتری را به بازارهای آنها روانه کند و صنعت تولید آنها را تضعیف کند. یکی از مدیران اجرایی یک شرکت کره جنوبی می‌گوید: «اگر آنها نتوانند در آمازون بفروشند، در کوپانگ، سایت پیشرو تجارت الکترونیک کره جنوبی، خواهند فروخت.» آنها از قبل مراقب بودند. پرابووو سوبیانتو، رئیس جمهور اندونزی، تهدید کرده است که کشتی‌هایی را که پارچه‌های ارزان را به این کشور قاچاق می‌کنند، غرق خواهد کرد. در ماه فوریه، کره جنوبی عوارض ضد دامپینگ را بر انواع خاصی از فولاد از چین وضع کرد. یک ماه بعد، ژاپن عوارض مشابهی را بر الکترودهای گرافیتی چین که در کوره‌های قوس الکتریکی استفاده می‌شوند، اعمال کرد.
امیدهای آمریکا برای تضعیف چین و حذف آن از زنجیره‌های تأمین آسیا محقق نخواهد شد. همچنین رویاهای چین برای متحد کردن همسایگانش در مخالفت سرسختانه با هژمون نیز محقق نخواهد شد. ویدیوی وزارت امور خارجه اصرار دارد که چین «به زانو در نخواهد آمد». اما همسایگان آسیایی آن تمام تلاش خود را می‌کنند تا به آقای ترامپ در پایین آمدن از قدرت کمک کنند.
