چرا پول‌ها به سمت بازار طلا، ارز و مسکن می‌رود؟ | قنبری: بخش خصوصی باید موتور توسعه باشد | سرمایه گذار به دنبال امنیت اقتصادی است

به گزارش اقتصادنیوز، در شرایطی که سرمایه‌ گذاری در بخش‌‌های مولد اقتصاد ایران کم شده است، بازارهای غیرمولد مانند طلا، دلار و مسکن بیش از پیش برای مردم جذاب شده‌اند. به باور برخی کارشناسان، یکی از دلایل این اتفاق می‌تواند محدودیت‌‌های ساختاری و هزینه‌‌های سربار تحمیلی دولت به بخش مولد باشد.

علی قنبری، اقتصاددان در گفتگو با اقتصادنیوز می‌گوید: «معمولاً موتور توسعه هر کشور، بخش خصوصی است و این بخش خصوصی است که می‌تواند اقتصاد را به سمت تولید و توسعه ببرد. وقتی دولت، فضای رقابتی و مناسبی ایجاد کند، سود مطمئن برای سرمایه‌گذار حاصل می‌شود.»

گفتگوی اقتصادنیوز را با علی قنبری می‌خوانید.

*****

* آقای قنبری! نگرانی که این روزها به کرات شنیده می شود، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد و کوچ سرمایه‌ها به سمت بازارهای غیرمولد است، چه عواملی باعث جذاب‌تر شدن این بازارها شده است؟

وقتی اقتصاد کشور پایدار نباشد، در روندی ثابت یا رو به رشد حرکت نکند یا در آن ریسک وجود داشته باشد، طبیعی است سرمایه‌گذاری‌ها به سمت بازارهای ناکارآمد بروند. چون سرمایه‌گذار همیشه به دنبال سود پایدارتر و مطمئن‌تر است.

در شرایطی که اطمینان و ثبات برای سرمایه‌گذاری بلندمدت تولیدی وجود ندارد، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند، منابع خود را به بازارهای مطمئن‌تر و پرسودتری مانند طلا، مسکن و ارز منتقل کنند. به همین دلیل، سرمایه‌ها کمتر به سمت بازارهای تولیدی، کشاورزی یا خدماتی می‌روند.

تقاضا برای سرمایه گذاری سودآور در بازارهای ناپایدار بالا رفته زیرا...

*سیاست‌های اقتصادی دولت چه تأثیری بر سوق دادن سرمایه‌ها به بخش‌های غیرمولد داشته است؟

سرمایه‌گذاری‌های دولت الان مورد استقبال بخش‌های اقتصادی نیست، چون دولت امکان سرمایه‌گذاری داخلی ندارد و بیشتر باید به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشد، اما فعلا سرمایه‌گذار خارجی هم نیست.   وقتی سرمایه‌گذاری داخلی در بخش‌های اقتصادی با موانع مواجه است، طبیعی است تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بازارهای ناپایدار، اما سودآور افزایش یابد.

در چنین شرایطی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم دشوار می‌شود و بخش مولد مثل صنعت، معدن، نفت و گاز نمی‌تواند پایدار و رقابتی بماند، در نتیجه سرمایه‌ها به سوی بازارهای غیرمولد حرکت می‌کنند.

سرمایه گذار به دنبال امنیت و ثبات اقتصادی است

*برخی معتقدند ناآگاهی مالی مردم سبب می‌شود سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های غیرمولد بروند. آیا شما با این نظر موافقید؟

نه، این طور نیست. این حرف خیلی دقیق، علمی و واقعی نیست. مردم و سرمایه‌دارها وقتی ببینند، جایی سود مناسب و امنیت سرمایه وجود دارد، خودبه‌خود به آن سمت می‌روند. سرمایه‌گذار همیشه به دنبال امنیت، ثبات و قابل پیش‌بینی بودن وضعیت آینده کشور است. تا زمانی که این ثبات و پایداری در اقتصاد ایجاد نشود و اطمینان از آینده وجود نداشته باشد، کسی با خیال راحت در بخش مولد سرمایه‌گذاری نمی‌کند. بنابراین، ریشه مشکل در ناآگاهی مردم نیست، بلکه در نبود ثبات و پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی است.

*چه سیاست‌هایی می‌تواند سرمایه گذار را به سمت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد هدایت کند؟ با توجه به قیمت‌گذاری‌های دستوری و عدم حضور بخش خصوصی آیا امیدی به اصلاح این رویه وجود دارد؟

تا زمانی که بخش خصوصی وارد میدان نشود و فضای رقابتی در اقتصاد شکل نگیرد، سرمایه‌گذاری در بخش مولد اتفاق نمی‌افتد. وقتی بخش خصوصی اجازه حضور و رقابت نداشته باشد، سرمایه‌گذاری مطمئن شکل نمی‌گیرد.

رقابت در شرایط ناپایدار اقتصادی از بین می‌رود

*گفته می‌شود از جمله دلایل حاشیه سود پایین تولید، هزینه‌های تحمیلی دولت و دستورالعمل‌های سختگیرانه است و همین امر سبب خروج سرمایه از بخش مولد شده است. شما چه نگاهی به این موضوع دارید؟

معمولاً موتور توسعه هر کشور، بخش خصوصی است و این بخش خصوصی است که می‌تواند اقتصاد را به سمت تولید و توسعه حرکت دهد. وقتی دولت فضای رقابتی و مناسبی ایجاد کند، سود مطمئن برای سرمایه‌گذار حاصل می‌شود. در شرایط ناپایدار اقتصادی، رقابت از بین می‌رود و تحول در اقتصاد رخ نمی‌دهد. اگر دولت بتواند شرایط رقابتی را فراهم و فضای اقتصادی را باثبات کند، سرمایه‌گذاری در بخش مولد نیز شکل می‌گیرد. در غیر این صورت نباید انتظار داشت سرمایه‌ها به سمت بخش مولد حرکت کنند. 

در مجموع، وضعیت اقتصادی کشور باید به گونه‌ای تغییر کند که انگیزه سرمایه‌گذاری در بخش مولد افزایش یابد. زمانی که فضا رقابتی، با ثبات و قابل پیش‌بینی باشد، بخش خصوصی فعال می‌شود و توسعه اقتصادی امکان‌پذیر خواهد بود.