حضور در یک رقابت سنگین جهانی با پای شکسته/ پیش‌بینی سهم 50 درصدی صادرات خدمات از کل صادرات غیرنفتی
به گزارش اقتصادنیوز، محمدرضا انصاری، رئیس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی می‌گوید: «شرکت‌ها از یک طرف پای شکسته دارند و از طرف دیگر باید در رقابت سنگین بین‌المللی شرکت کنند که بر همین اساس طی چهار سال گذشته، دستاورد خوبی از این رقابت‌ها در صحنه جهانی نداشتیم.» او همچنین بر این نکته تاکید می‌کند که حمایت دولت از صادرات خدمات فنی و مهندسی، حمایت پرخرجی نیست، بلکه می‌تواند موانع بلندی را که بر سر راه صدور خدمات فنی و مهندسی قرار دارد و این بخش را با تمام ظرفیت‌ها به حاشیه برده است بردارد.
انصاری معتقد است: پتانسیل لازم برای موفقیت در صادرات خدمات فنی و مهندسی در ایران وجود دارد، زیرا هم نیروی مهندسی خوب و هم مهندسان خوبی داریم و هم شرکت‌ها، با انگیزه و علاقه کار می‌کنند.
او همچنین در بخش دیگری از گفت‌وگویی که با مجله «تجارت فردا» داشته درباره پیشینه صادرات این خدمات عنوان می‌کند: پیشینه صادرات خدمات فنی و مهندسی از سال‌هایی که متولد شده یعنی از سال 1373 تا سال 1390 نشان از رشد خوب و حتی شتابدار صدور خدمات فنی و مهندسی دارد. ما از سال 1381 تا سال 1390 با شیب رشد 45درصدی مواجه بودیم، یعنی جهش صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم. عملاً شرکت‌های ایرانی در خارج از کشور ثابت کردند که از موفق‌ترین‌های دنیا هستند و در فعالیت‌های این شرکت‌ها، رکوردهای خیلی خوبی را تا سال 1390 شاهد هستیم. از سال 1390 با وضع دور آخر تحریم‌های بین‌المللی و از طرفی حذف جوایز صادراتی، شرکت‌ها هم در داخل با مشکل مواجه شدند و هم در عرصه بین‌المللی. به این ترتیب در خارج از کشور مشکل اساسی تحریم برای ما، عدم امکان ارائه ضمانتنامه از سوی شرکت‌های ایرانی به کارفرماها بود و در نتیجه می‌توان گفت از سال 1390 صادرات خدمات فنی و مهندسی ما در تنگنای تحریم محبوس شد.
رئیس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی می‌افزاید: همزمان با این رخداد، جوایز صادراتی و مشوق‌های دولتی نیز برای صادرات خدمات فنی و مهندسی حذف شدند. به این ترتیب شرکت‌ها از این طرف پای شکسته داشتند و از طرف دیگر باید در رقابت سنگین بین‌المللی شرکت کنند که بر همین اساس طی چهار سال گذشته دستاورد خوبی از این رقابت‌ها در صحنه جهانی نداشتیم. این در شرایطی است که شرکت‌های ما با ملاحظه ظرفیت‌های جذب در کشورهای هدف و ظرفیت آزاد مهندسی در کشور برای صادرات خدمات فنی و مهندسی، ظرفیت حداقل سالانه 25 میلیارد دلار صادرات را دارند. بنابراین می‌توانیم بگوییم در صادرات خدمات فنی و مهندسی موفق نبوده‌ایم، برای اینکه باید ظرفیت‌های صادراتی بالقوه 25 میلیارد دلاری را با آنچه بالفعل شده مقایسه کنیم. می‌بینیم از سال 1390 تاکنون سالانه به دلایل ذکر‌شده با افت مواجه بودیم و هر سال، تنها یک تا دو میلیارد دلار حجم صادرات خدمات فنی و مهندسی بوده است.
انصاری همچنین اظهار می‌کند: ما در سال 1390 حدود 4.5 میلیارد دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم که این رقم معادل 15 درصد صادرات غیرنفتی کشور در آن سال بود، اما اگر امروز پتانسیل 25 میلیارددلاری ما در صادرات خدمات فنی و مهندسی محقق شود که اعتقاد دارم ظرف چهار سال قابل تحقق است، البته به شرط حمایت کافی دولت و به شرط حل مسائل بانکی خارج از کشور، سهم صادرات خدمات فنی و مهندسی در صادرات غیرنفتی کشور جهش قابل ملاحظه‌ای را خواهد داشت.
او اضافه می‌کند: اگر در نظر بگیریم که صادرات غیرنفتی تا چهار سال آینده به عدد 50 میلیارد دلار برسد، آن وقت در صورتی که صادرات خدمات فنی و مهندسی تا چهار سال آینده تا 25 میلیارد دلار محقق شود، سهم صادرات خدمات فنی و مهندسی در صادرات غیرنفتی تا 50 درصد خواهد رسید.
رئیس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش که بازار کدام کشورها برای صدور خدمات فنی و مهندسی ما مناسب است، اظهار می‌کند: معیار برای انتخاب کشورها این است که پروژه مطرح داشته باشند و بودجه مناسب برای پرداخت به پیمانکار داشته باشند که این بودجه یا داخلی است یا با اعطای وام و سرمایه‌گذاری خارجی در آن کشورهاست و نکته مهم دیگر اینکه امکان رقابت ایرانی‌ها در آن کشورها وجود داشته باشد. طبیعتاً در سال‌های گذشته بستر سیاسی مناسب و حسن روابط دو کشور هم در حضور شرکت‌های ایرانی در کشور هدف اثرگذار بوده است. با این تعریف و در نظر گرفتن این سه مورد فهرستی از نواحی و کشورهایی از دنیا که توان کار داریم توسط انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی تهیه شده که در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد. به طور مثال برخی کشورهای آفریقایی از جمله الجزایر، برخی کشورهای آمریکای لاتین مثل کلمبیا، بولیوی، اکوادور و پرو. همچنین کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان، قزاقستان، ارمنستان و آذربایجان از کشورهای هدف صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی هستند.
او در ادامه درباره مشکلات و کمبودهای شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی کشورمان می‌گوید: شرکت‌های ایرانی عموماً با روش‌های سنتی خود را اداره می‌کنند و می‌توان گفت در قابلیت‌های بین‌المللی ضعیف هستند. ولی شرکت‌های ما این موضوع را با هوش و سواد و سخت‌کوشی جبران می‌کنند؛ اما این جبران تا حد انجام یک یا دو پروژه به وسیله یک شرکت مقدور است؛ در حالی که حضور قدرتمند شرکت در مناطق مختلف دنیا به شیوه سنتی غیرممکن است. در نتیجه شرکت‌های ما باید نظامات مدیریتی خود را تغییر دهند و بهبود یابند و خود را به نظامات مدرن بین‌المللی مجهز کنند. شرکت‌های ایرانی که یک یا دو پروژه داشتند عموماً تا امروز بسیار موفق عمل کرده‌اند ولی شرکت‌ها باید عرصه رقابت‌های خود را به پروژه‌های متوسط به بالا ارتقا دهند تا از عرصه رقابت محلی در کشورهای هدف بیرون بیایند و بتوانند با شرکت‌های بزرگ دنیا رقابت کنند. این موضوع هر جا اتفاق افتاده شرکت‌های ایرانی موفق بوده‌اند یعنی در پروژه‌های بزرگ بسیار موفق بوده‌اند.
