نمادهای متوقف ؛ قفل بازار سرمایه

در ماه‌های اخیر تعداد نمادهای متوقف در بورس و فرابورس به طرز معناداری افزایش یافته است. احتیاط سازمان بورس در برخورد با شرکت‌هایی که در صورت‌های مالی خود ابهام یا ابهاماتی دارند افزایش محسوسی یافته است. شاید این احتیاط به دلیل وقوع حادثه شرکت کنتورسازی ایران تشدید شده باشد.

با وجود آنکه سود سال مالی منتهی به 29 اسفند سال 1394 این شرکت ازسوی حسابرس معتمد سازمان بورس تایید شده بود، اما مشخص شد که صورت‌های مالی «آکنتور» از اعتبار لازم برخوردار نبوده است. این در حالی بود که نماد این شرکت بیش از 8 ماه باز بوده و با اطلاعات نادرست، رشد قابل توجهی را با ثبت ارزش معاملاتی نسبتا قابل توجه، تجربه کرده بود. شاید این تجربه باعث شد که سازمان بیش از هر زمان دیگری روی صورت‌های مالی شرکت‌ها حساسیت نشان دهد. بر این اساس برخی از نمادهای بعضا مهم بازار با بهانه موهوم ابهام در ارائه صورت‌های مالی متوقف شدند. کار به جایی رسید که بخش قابل توجهی از بازار عملا تعطیل شد.همین موضوع باعث شده است که ارزش معاملات روزانه بازار در این روزها رقمی بسیار کمتر از آن چیزی باشد که در شرایط معمول بازار تجربه می‌شد.

در کنار افت ارزش معاملات به دلیل توقف تعداد قابل توجهی از نمادهای بورسی، به نظر می‌رسد این روزها حمایت اشخاص حقوقی از نمادهای شاخص‌ساز افزایش یافته است. معاملاتی که اغلب صوری هستند و به‌صورت کد به کد انجام می‌شوند. این گونه اقدامات برای مثبت جلوه دادن شاخص کل در زمان ریاست علی صالح‌آبادی و محمد فطانت‌فرد به کرات مشاهده شده بود. انگیزه‌های سازمان بورس برای توقف معاملات تا حدودی منطقی به نظر می‌رسد. رشد‌های بی‌اساس در برخی نمادها، ابهامات و عدم تقارن اطلاعات خریداران و فروشندگان فعال در بازار سهام، همواره مورد انتقاد کارشناسان و فعالان بازار بوده است و تلاش نهاد ناظر برای شفافیت‌بخشی به بازار حتی قابل تحسین است، اما دست بردن در قیمت نمادهای اثرگذار به منظور حمایت از شاخص کل قابل توجیه نیست. سازمان تحت امر شاپور‌محمدی از طرفی تلاش دارد بین دوگانه شفافیت و نقدشوندگی، شفافیت را انتخاب کند، اما از طرف دیگر در نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز تلاش دارد بازار را مثبت و در حال رشد نشان دهد. اما اینگونه رفتارها ممکن است برخلاف آنچه سازمان در نظر دارد، باعث از بین رفتن اعتماد سهامداران و کاهش اقبال سرمایه‌گذاران ‌شود. از طرفی سازمان دستکاری قیمت‌ها و سوءاستفاده از ابهامات را جرم تلقی می‌کند و با توقف نماد، تر و خشک سهامداران را می‌سوزاند. اما از طرف دیگر، حمایت از معاملاتی که منجر به مثبت شدن شاخص می‌شود، ابهامات بازار را افزایش می‌دهد.