اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، رودخانه ارس که از منظر جغرافیایی میان ترکیه، ارمنستان و ایران قرار دارد، برای تهران به واسطه بحران آب با اهمیت است. با این همه، سموم داخل این آب به چالش جدی ایران تبدیل شده است؛ سمومی که ماحصل تاسیسات ارمنستان است؛ تاسیسات به یادگار مانده از اتحاد جماهیر شوروی که تداوم فعالیتشان می‌تواند روابط تهران و ایروان را متاثر کند.

اقتصادنیوز: همزمان با آغاز تلاش‌ها برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه خیز برداشته تا به واسطه دیپلماسی فعال چند ساله‌شان در ارتباط با روسیه و آمریکا بتوانند از شرایط حاکم برای خود فرصت سازی کرده و همزمان نقش‌شان را در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برجسته سازند.

اقتصادنیوز: ادعای روسیه مبنی بر میانجیگری میان ایران و آمریکا، بازتاب منفی به دنبال داشته، تا جایی که رسانه‌ها فارغ از محافظه‌کار و اصلاح طلب در باب رویکرد احتمالی مسکو هشدار داده و می‌گویند، روسیه به واسطه تاریخچه روابطش با تهران نمی‌تواند در این زمینه نقش‌آفرین باشد.

اقتصادنیوز: گروهی از ناظران مدعی‌اند که تحولات شام بستر را برای رقابت پنهان ایران و ترکیه هموار کرده است؛ بدین معنا که آنکارا در صدد است تا با توسل به اهرم کردها و ایجاد همگرایی میان گروه‌های کرد که درگیر چند صدایی هستند، بستر را برای نفوذ بیشترش در اقلیم کردستان هموار کرده و با توسل به اهرم‌های دیپلماتیک و اقتصادی فعالیت و نفوذ تهران در این جغرافیا را تحت تاثیر قرار دهد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، سقوط دولت سوریه در کنار افزایش احتمال پایان یافتن جنگ در اوکراین می‌تواند روابط تاکتیکی-گزینشی تهران و مسکو را تحت تاثیر قرار داده و موجب شود تا دو بازیگر با لحاظ کردن اولویت‌های خود، استراتژی‌های دوجانبه‌شان را بازتعریف کنند.

اقتصادنیوز: گروهی از ناظران به تحولات جدید در دیپلماسی صلح و چالش‌های آن در دنیای چندقطبی می‌پردازد. به ادعای این گروه، با ظهور دیپلماسی استراتژیک، تلاش‌ها برای صلح اغلب به ابزارهایی برای دستیابی به منافع کوتاه‌مدت تبدیل شده‌اند و دیگر هدف اصلی حل منازعات نیست. این روند می‌تواند منجر به تشدید درگیری‌ها، کاهش اعتماد به دیپلماسی و بازگشت به جنگ‌های بی‌رحمانه شود. در عین حال، تلاش‌های صلح‌سازی مانند کلمبیا و سومالی نشان می‌دهند که با رویکردهای نوآورانه، می‌توان به ثبات پایدار دست یافت.

اقتصادنیوز: در شرایط کنونی اختلاف میان دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان عراق اوج گرفته و همین گزاره موجب شده تا ساختار فدرال عراق به شکلی منفی تحت تاثیر قرار بگیرد. به باور ناظران، دلیل اصلی این چند صدایی فارغ از سیستم فرقه‌ای حاکم است، بلکه بازی نخبگانی است که با ذهنیت حاصل جمع صفر صرفا به دنبال تامین منافع شخصی و حزبی‌شان هستند.

اقتصادنیوز: در شرایطی که عربستان به کانون دیپلماسی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شده است، با این همه توافق‌های حاصل شده در پایتخت این کشور عربی می‌تواند برای این بازیگر پرهزینه باشد و فعل و انفعال‌های بازارهای انرژی را به اشکال منفی تحت تاثیر قرار دهد. از همین رو، ناظران براین باورند که ریاض درگیر بازی شده که در صورت برد آمریکا، پس‌لرزه‌های بسیاری برای این بازیگر در حوزه انرژی به همراه خواهد داشت.

اقتصادنیوز: در شرایط کنونی رقابت ژئوپلیتیکی میان ایالات متحده و روسیه بر سر منابع طبیعی، به‌ویژه در قطب شمال، اوج گرفته است. آمریکا به دنبال استخراج عناصر کمیاب و مواد اولیه حیاتی مانند مس و کبالت است، در حالی که روسیه تمرکز خود را بر توسعه اقتصاد قطب شمال و مسیرهای حمل‌ونقل دریایی معطوف کرده است. این رقابت فرصتی برای همکاری بالقوه میان دو کشور فراهم می‌کند، اما تنش‌های سیاسی و تحریم‌های متقابل، مسیر این همکاری را پیچیده می‌سازد.

اقتصادنیوز: دیدار اخیر مقامات ارشد ایالات متحده و روسیه در عربستان سعودی تأثیرات گسترده‌ای در منطقه خلیج فارس، ایران و قفقاز جنوبی خواهد گذاشت. به ادعای گروهی از تحلیلگران، این احتمال وجود دارد که روس‌ها در ازای امتیازهای دریافتی از واشنگتن در باب اوکراین، همکاری‌های نظامی و مالی‌شان با تهران را کاهش دهند؛ گزاره‌ای که هنوز ثابت نشده، اما به باور گروهی از ناظران تحققش یکی از اهداف ایالات متحده است.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، روابط ایران و امارات در مسیر بهبود و تنش‌زدایی قرار دارد. با این همه، تغییر معادلات خاورمیانه در کنار بازگشت ترامپ و کمپین فشار حداکثری رئیس جمهوری آمریکا علیه تهران می‌تواند تعاملات دو بازیگر را به اشکال مختلف تحت تاثیر قرار دهد، بالاخص آن که دو بازیگر در باب مالکیت جزایر سه‌گانه ایرانی نیز اختلاف نظرهایی جدی دارند.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، با سقوط دولت اسد و ظهور گروهی موسوم وابسته به تحریرالشام، معادلات خاورمیانه و فراتر از آن نقش‌آفرینی بازیگرانی چون ایران، روسیه، آذربایجان، ارمنستان و ترکیه را تحت تاثیر قرار خواهد داد و می‌تواند زمینه را برای زورآزمایی قدرت‌های کلیدی در این جغرافیا هموار سازد.

اقتصادنیوز: ناترازی انرژی در ایران در کنار بازگشت فشار حداکثری توسط دونالد ترامپ موجب شده تا صادرات گاز ایران به عراق به شکلی منفی تحت تاثیر قرار گرفته و بغداد به کشورهای چون قطر روی آورد. از همین رو ناظران مدعی‌اند با تداوم این شرایط مقوله انرژی بستر را برای نزدیکی عراق به کشورهای حاشیه خلیج فارس فراهم کرده و روابط تهران و بغداد را متاثر می‌کند.

اقتصادنیوز: عربستان سعودی در راستای چشم‌انداز 2030 و با هدف تنوع بخشیدن اقتصاد خود، در صدد است تا با کشورهای غنی از معادن و انرژی رابطه‌ای نزدیک برقرار کند. در ذیل همین گزاره تعامل نزدیک اسلام و اباد و ریاض به شکی برجسته نمایان شده؛ تعاملی که می‌تواند بستر را برای توسعه پایدار پاکستان بالاخص استان بلوچستان هموار سازد.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، خیز روسیه برای نفوذ در لیبی نه تنها می‌تواند منافع امنیتی اروپا را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار دهد؛ بلکه این پتاسیل را دارد تا میدان را برای تقابل پرهزینه روسیه و ترکیه هموار سازد؛ دو بازیگری که پیشتر در شام درگیر رقابت بودند و حالا مانور روس‌ها برای داشتن معادن و چاه‌های انرژی قاره سیاه می‌تواند بستر را برای فصل تازه زورآزمایی هموار سازد.

اقتصادنیوز: استفان والت ضمن تاکید بر خواست رئیس جمهوری آمریکا برای هم‌صدایی با خودکامگان، از پیامدهای عبور ایالات متحده از نظم کنونی و واگرایی‌اش از اروپا نوشته و معتقد است که استراتژی ترامپ جهانی ناامن را رقم خواهد زد.

اقتصادنیوز: همزمان با تغییر معادلات خاورمیانه، عربستان به واسطه هراس از بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران و همچنین برای تحقق جاه‌طلبی‌های جغرافیایی خود به یمن بازگشته و تلاش دارد تا با تسلط بر یکی از شهرهای استراتژیک این کشور، تنگه هرمز را دور زده و رد پایش را فراتر از خاورمیانه تثبیت کند. این استراتژی هم‌صدایی بازیگرانی چون قطر و کویت را به همراه داشته است. با این همه موجب شده تا یمن به میدان زورآزمایی ریاض با امارات و عمان تبدیل شود.

اقتصادنیوز: خبرگزاری رویترز با استناد به نقل قول‌های مشاوران و دیپلمات‌های روسیه و سوریه، ادعا کرده که کرملین از تمام کارت‌های خود استفاده می‌کند تا بتواند پایگاه‌های دریایی‌اش در شام را حفظ کند. با این همه، مطالبات رهبر موقت سوریه مواردی چون پول‌های سوری در بانک‌های روسی با بازگردان اسد به سوریه به مانعی برابر این روند تبدیل شده است.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، برقراری صلح با کردها که ماحصل پیشنهاد اوجالان مبنی بر وداع کردها با سلاح‌هایشان است به ترکیه فرصت خواهد داد هم در داخل و هم در منطقه بستر را برای تحکیم قدرت خود حفظ کرده و در برابر تهدیدهای احتمالی در شرایط مطلوب‌تری قرار بگیرند.

اقتصادنیوز: وال استریت ژورنال با انتشار گزارشی به تحرکات شیخ طحنون، مشاور امنیت ملی امارات و برادر رهبری این کشور اشاره دارد و می‌گوید، این چهره ثروتمند عربی در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری بر هوش مصنوعی و هم‌صدایی و همکاری با شرکت‌های بزرگ فن‌آوری بستر را برای گذار امارات از اقتصاد نفتی هموار سازد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکران آن هم با توسل به توافقی شتاب زده که در قابش صرفا امتیازهایی برای روسیه لحاظ شده، تکرار اشتباه‌های گذشته و توافق‌های مینسک است؛ توافق‌هایی که نه تنها زمینه را برای صلح پایدار هموار نکرد، بلکه امنیت قاره سبز را به خطر انداخت.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، بیانیه اوجالان مبنی بر انحلال پ‌ک‌ک و خلع سلاح این گروه، -اگر توسط تمامی گروه‌های کرد مستقر در ترکیه، عراق و سوریه- پذیرفته شود، برگ برنده‌ای در دستان اردوغان خواهد بود تا با توسل بدان صلح در داخل را تثبیت کرده و همزمان منافعش را در جبهه شمال شرق سوریه محقق سازد.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، زلنسکی بازنده جدال بی‌سابقه کاخ سفید بود و شاید امروز به واسطه تحریک افکار عمومی، از حمایت‌های بسیاری برخوردار باشد، اما در میان مدت به واسطه فشارهای تحمیلی واشنگتن محبوبیتش را از دست داده و باید قدرت را به رقبای بالقوه‌اش واگذار کند. دلیل چنین گزاره‌ای آسان است. رئیس جمهوری اوکراین بدون رعیت اصول دیپلماتیک وارد جدالی شد که از ابتدا مشخص بود بازنده‌اش است.

اقتصادنیوز: جدال رسانه‌ای ترامپ و زلنسکی تیتر اول رسانه‌هاست؛ جدالی بی‌سابقه که گروهی آن را بخشی از استراتژی رسانه‌ای ترامپ قلمداد می‌کنند. از همین رو، تحلیل‌ها در باب برنده و بازنده این مناقشه افزایش یافته و گروهی بر این باورند که کمدین پیشین در دام رسانه‌ای ترامپ افتاد.

اقتصادنیوز: به باور گروهی از ناظران توافق پنهان محتمل میان ترامپ و پوتین در ریاض می‌تواند آغازگر فصل تازه‌ای در روابط آمریکا، روسیه و چین باشد؛ فارغ از این که چنین تعاملی این پتاسیل را دارد تا به شکاف‌های فراآتلانتیکی دامن زده و جغرافیای جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.

اقتصادنیوز: دولت جدید لبنان با چالش‌های بسیاری رو به رو شده است و در این میان، اولویت‌های مهمی برای خود دارد که از آن جمله می‌توان به اجرای توافق آتش‌بس، تضمین خروج کامل اسرائیل از تمام اراضی لبنان، بازسازی مناطق جنوبی، بقاع و ضاحیه جنوبی بیروت و رسیدگی به کمبود منابع ارتش لبنان اشاره کرد.

اقتصادنیوز: به ادعای ناظران، هم‌صدایی ایران با ارمنستان از یک سو با هدف تاثیرگذاری بر فعل و انفعال‌های آذربایجان و ترکیه در قفقاز جنوبی تعریف شده است و از سوی دیگر تهران به دنبال آن است تا از طریق ایروان راه را برای دستیابی به بازارهای اروپا هموار سازد. هرچند در شرایط کنونی و با بازگشت ترامپ تحقق این گزاره با محدودیت‌هایی روبرو خواهد شد.

اقتصادنیوز: در باب چرایی هم‌صدایی ترامپ با روسیه، روایت‌ها بسیار است؛ گروهی از تمایل رئیس جمهوری آمریکا به چهره‌های اقتدارگرا می‌گویند و گروهی دیگر بر این باورند که ریشه‌های این نزدیکی باز می‌گردد به سفر ترامپ به شوروی و روابط نزدیکی که با الیگارش‌های این کشور تعریف کرد.

اقتصادنیوز: دولت جدید لبنان تحت رهبری نواف سلام با چالش‌های پیچیده‌ای چون تداوم حضور اسرائیل در جنوب و بحران‌های اقتصادی روبرو است؛ بحران هایی که باعث نارضایتی عمومی و نگرانی از کاهش حمایت‌های بین‌المللی شده است. همزمان مداخلات خارجی و رقابت‌های سیاسی داخلی، به‌ویژه میان رئیس‌جمهور عون و نخست‌وزیر سلام، بر ثبات و کارایی دولت تاثیر می‌گذارد. با وجود مشکلات اقتصادی و امنیتی، دولت جدید لبنان بر اصلاحات و تحولات گسترده‌ای تاکید دارد، اما چالش‌های عمده‌ای همچون کمبود منابع ارتش و بحران آوارگان سوری همچنان به عنوان موانعی جدی باقی است و در این میان شکاف های فرقه ای بیش از هر زمان دیگر برجسته شده است.

اقتصادنیوز: به باور ناظران، سیاست خارجی ترکیه که هدف از آن تحقق جاه‌طلبی‌های اردوغان است، هم فرصت‌هایی را برای این بازیگر ایجاد کرده و هم چالش‌ساز شده است. در همین راستا، از لیبی تا شام و قفقاز شاهد رویارویی‌های ترکیه با محوری از بازیگرانی هستیم که تلاش دارند استراتژی جاه‌طلبانه سلطان را خنثی کنند.