ایران چگونه تحریم‌ها را دور می‌زند؟
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرارو؛ دوشنبه گذشته، مایک پومپئو وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ تهدید کرد از طریق تحریم‌ها، «فشار مالی بی‌سابقه‌ای» را علیه ایران اعمال کند. اما نشریه آمریکایی آتلانتیک معتقد است: بدون موافقت روسیه و چین، شانس احیای این تحریم‌ها صفر است. ادوارد کارلسون، وکیل متخصص در تحریم‌های ایران گفت: «به لحاظ قانون بین المللی، کار ترامپ مثل این می‌ماند که او بدون چتر نجات از هواپیما بیرون بپرد».
به گزارش آتلانتیک، ایران به هیچ وجه با فشار اقتصادی شدید ناآشنا نیست. این کشور از تحریم‌های تقریبا چهل ساله آمریکا و نیز تحریم‌های شدید سازمان ملل به دلیل برنامه هسته‌ای از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵، جان سالم به در برده است. ایران نحوه اجتناب از تحریم‌ها را برای فروختن نفتش و به دست آوردن محصولات و مواد خام مورد نیاز برای حفظ اقتصادش، یاد گرفته است.
به گفته نشریه آمریکایی آتلانتیک، علیرغم برتری آمریکا در سیستم مالی جهانی و توانایی زیادش در تشخیص تراکنش‌های مشکوک، تجار ایرانی معامله‌های کوچک، مانند خرید محصولات غذایی از ترکیه، انجام خواهند داد. با این حال، شرکت‌های بزرگ برای خرید محصولات صنعتی اختصاصی از اروپا - مانند ماشین‌آلات تولید خودرو یا اجزای تولید پتروشیمی- دوران سختی خواهند داشت. بانک‌های جهان از تامین مالی یا ارائه اعتبارنامه برای هرگونه توافقنامه با ایران خودداری خواهند کرد اگر این امر به معنای قطع شدن ارتباط‌شان با آمریکا باشد.
در گذشته، ایران برای دور زدن تحریم‌های بانکی، تراکنش‌ها را با طلا یا ارز‌های محلی انجام داد. این امر به شرکت‌های خارجی اجازه داد تا به جای دلار، پول نفت و گاز ایران را به ارز محلی‌شان پرداخت کنند. به عنوان نمونه، چین و هند، برای تجارت با ایران توافقات معامله کالابه‌کالا امضا کرده‌اند. ترکیه نیز با لیر با ایران تجارت کرد. مشکل ایران این است که کسب‌وکار‌های خارجی به ندرت خواهان پرداخت‌شدن پول‌شان به ریال هستند. ریالی که ارزش آن در حال کاهش است. علاوه بر این، آمریکا ممکن است درخواست کند که تراکنش‌ها با ارز محلی یا طلا با ایران هم محدود شود. این امر احتمالا تلاش پیوسته ایران برای ایجاد شبکه تجاری با روسیه و ترکیه را مختل کند.
محمد کوچ، پژوهشگر مطالعات ایرانی در آنکارا به نویسنده یادداشت آتلانتیک گفت: " ایران به دلیل اینکه مشکلاتی با بانک مرکزی آمریکا داشته، توافقات جداگانه‌ای با روسیه و ترکیه امضا کرد. اما بر اساس شرط جدیدی که ترامپ وضع کرده، ایران با دلار یا ریال نمی‌تواند تجارت کند".
به ادعای آتلانتیک، ایران در گذشته برای انجام تجارت، از یک شبکه متغیر شرکت‌های صوری در کشور‌هایی مانند چین، امارات، عراق و لیختن‌اشتاین استفاده کرد. معمولا این شرکت‌ها توسط خارجیان اداره و با اسامی مبهم ثبت می‌شوند. مقامات آمریکایی برای تعقیب این شرکت‌ها، سال‌ها بر روی اسناد مالی و ردیابی‌های اطلاعاتی مطالعه کرده‌اند. ترکیه، در این زمینه جایگاه قابل‌توجهی دارد. در حالی که ترکیه به لحاظ انرژی به ایران متکی است، برای بخش قدرتمند بانکی‌اش قطع دسترسی به بخش مالی آمریکا، به صرفه نیست. بانک‌ها در ترکیه خود را برای یک جریمه چندمیلیارد دلاری علیه هالک‌بانک آماده می‌کنند. این بانک متهم است که تحریم‌های ایران را نقض کرده است.
گونول تون، کارشناس مسائل ترکیه در انستیتوی خاورمیانه در واشینگتن، به آتلانتیک گفت: "آمریکا می‌تواند هالک‌بانک و دیگر (بانک‌ها) را از سیستم مالی آمریکا محروم کند. این امر، برای اقتصاد ترکیه مشکل عظیمی ایجاد خواهد کرد".
به گفته این نشریه، اختلاف میان واشینگتن و متحدان اروپایی‌اش درباره خاورمیانه به نفع ایران تمام می‌شود. این اختلافات احتمالا باعث تقویت این استدلال‌ها خواهد شد که دیکته‌های ترامپ باید نایده گرفته شود. ادوارد کارلسون، وکیل متخصص در تحریم‌های ایران گفت: " ایرانیان، با یک دشمن دارای اتحاد کمتر مواجه هستند. اگر قبلا با چند اژد‌ها مواجه بودند الان فقط با آمریکا مواجه‌اند".
به نظر می‌رسد تا وقتی که ایران به تعهدات هسته‌ایش پایبند باشد، چین و روسیه تا جای ممکن تحریم‌های آمریکا را نادیده خواهند گرفت. بانک چینی کونلون، تنها یکی از ابزار‌هایی بود که ایران از آن برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کرد. به گفته آتلانتیک، ایران احتمالا با استفاده از کونلون، کالا‌های زیادی بخرد. زیرا این بانک از قبل تحت تحریم بوده و خارج از سیستم مالی آمریکا فعالیت می‌کند.
در حالی که اندکی از کشورها، مانند امارات، ممکن است بر شبکه‌های مالی ایران سخت‌گیری کنند، انجام این کار از سوی سایر کشورها مستلزم اخذ امتیازات پرهزینه‌ای از آمریکا خواهد بود. چین ممکن است درخواست تسهیل قوانین تجاری بکند و سایر سیاست‌های ترامپ را تضعیف کند. روسیه ممکن است برای کاهش تحریم‌هایش - که به خاطر حمله به اوکراین و مداخله در امور آمریکا بر آن اعمال شد- فشار بیاورد. ترکیه ممکن است بازگشت فتح الله گولن و نیز توقف حمایت آمریکا از کرد‌های سوریه را درخواست کند. علاوه بر این، ایران ممکن است به متحدانش در عراق، لبنان، افغانستان با سوریه روی بیاورد.
ایران امتیازات قانونی دیگری هم دارد. زبان اغلب تحریم‌های فراسرزمینی آمریکا، به قطعنامه‌های شورای امنیت اشاره می‌کند. این قطعنامه‌های شورای امنیت، طبق برجام حذف شدند. بدون موافقت روسیه و چین، که با تحریم‌ها موافقت کرده بودند، شانس احیای این تحریم‌ها صفر است. کارلسون گفت: به لحاظ قانون بین المللی، کار ترامپ مثل این می‌ماند که او بدون چتر نجات از هواپیما بیرون بپرد.
