نرخ ارز با پیروزی بایدن نزولی خواهدشد؟

از زمان خروج ایالات متحده امریکا از برنامه جامع اقدام مشترک، اقتصاد ایران با تکانه‌های جدی به ویژه در بازار ارز مواجه شده است. موضع گیری‌های ترامپ و راهبرد وی در ارتباط با ایران موسوم به سیاست فشار حداکثری است که با ابزار اقتصادی اعمال می‌شود. رییس جمهور آمریکا در مراحل مختلف با اعمال تحریم‌های گسترده بخش‌های مختلف اقتصادی و بانکی ایران را هدف قرار داده است تا از این طریق منافذ محدود دسترسی ایران به منابع ارزی خود در بیرون از کشور را به طور کامل قطع کند.

این روزها بحث انتخابات آمریکا و تفاوت میان مواضع جوبایدن و دونالد ترامپ در بحث ایران مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی است. شاید بتوان گفت یکی از تاثیرات مهم نتیجه انتخابات آمریکا در حوزه سیاست خارجی مربوط به ایران و اقتصاد تحت تحریم آن خواهد بود. اقتصادی که نشان داده دست‌کم در حوزه بازار ارز متکی بر اخبار سیاسی و موضع‌گیری‌های رجل سیاسی ایالات متحده امریکا است.

>>>>مطلب مرتبط؛

بایدن برای اقتصاد بهتر است یا ترامپ؟
رای سکه، دلار و بورس بایدن است یا ترامپ؟​
تغییر معادلات بازارها در ایران با پیروزی جو بایدن؟

نتایج نظرسنجی‌های انتخاباتی حاکی از پیشی گرفتن جوبایدن از رقیب بی‌پروای خود یعنی ترامپ است. با مروری بر مواضع بایدن و و دیگر سران حزب دموکرات آمریکا می‌توان به وضوح دریافت که اساس رویکرد و سیاست راهبردی این حزب و نامزد آن در رقابت انتخاباتی متکی بر  حل مناقشات بین‌المللی بر مبنای گفت و گو و بازگشت آمریکا به برجام است.

موضع صریح بایدن مبنی بر اینکه اگر در انتخابات پیروز شود در اولین اقدام به‌صورت مشروط به برجام بازخواهدگشت، پالس مثبتی برای اقتصاد ایران خواهد بود. چرا که با عملیاتی شدن مجدد مفاد برجام، به مرور راه‌های دسترسی ایران به منابع ارزی تسهیل شده و با ورود پول های بلوکه شده در کنار ازسرگیری فروش نفت -که اکنون تحت تحریم‌های بی سابقه است، مجاری تنفس اقتصاد ایران باز خواهد شد.

 تامین نیازهای ارزی بخش‌های مختلف اقتصاد کشور اکنون در مضیقه قرار دارد و محدودیت جدی در واردات کالاهای اساسی به کشور منجر به تورم افسارگسیخته دو رقمی شده است. اجرایی شدن مفاد برجام و در نتیجه تسهیل نقل و انتقالات ارزی باعث کاهش هزینه‌های تحریمی از جمله هزینه‌های واردات خواهد شد. 

اقتصاد ایران به ویژه در حوزه بازار ارز بر بنیان های اقتصادی و تکنیکی استوار نیست و در بسیاری از موارد متاثر از جریانات و اخبار سیاسی است. بر این مبنا چنانچه پیش‌بینی نظرسنجی‌ها -که پیروزی بایدن را محتمل‌تر می‌داند- محقق شود، اعلام نتایج نهایی انتخابات، به احتمال قریب به یقین بازار ارز ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد و نرخ ارزی که اکنون از مرز 30 هزار تومان نیز گذشته ممکن است با ریزش قابل توجه مواجهه شود. تجربه های گذشته نیز مؤید همین نکته است که در زمان اعلام اخبار مثبت که حاکی از گشایش‌های دیپلماتیک است،  بازار ارز به آن واکنش آنی نشان داده و شاهد ریزش نرخ دلار بوده‌ایم، نمونه های همچون پیروزی حسن روحانی در انتخابات ۹۲، توافق کشورهای 1+5 در خصوص برجام، اخبار مربوط به راه اندازی کانال تبادل مالی و بانکی ایران و کشورهای اروپایی -موسوم به اینستکس-، برکناری جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید -که به رویکردهای ضد ایرانی شهره بود- و اخبار و رویدادهایی از این قبیل موجب رشد انتظارات خوشبینانه در افکار عمومی شده و بدون تغییر در متغییرهای اقتصادی کشور شاهد کاهش محسوس نرخ دلار در بازار ارز بوده‌ایم.

به عبارتی می توان گفت، افزایش انتظارات خوش‌بینانه نسبت به کاهش سختگیری‌ها و بهبود شرایط اقتصادی بعد از پیروزی جو بایدن موجب خروج تقاضای احتیاطی و سوداگرانه از بازار خواهد شد. این امر سبب کاهش شکاف تقاضای ارز (کاهش تقاضای مازاد بر عرضه) شده و فشار برای افزایش نرخ ارز را تخلیه خواهد کرد. در نتیجه روند افزایشی نرخ ارز متوقف و به‌صورت آنی یا تدریجی نزولی خواهد شد.

حال باید منتظر ماند و دید آیا به مانند گذشته پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ۲۰۲۰ برای ایران نتایج مثبتی در حوزه اقتصادی و به ویژه بازار ارز به بار خواهد آورد یا خیر؟