سه راهکار دولت بایدن برای ترغیب ایران

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا، نشریه آمریکایی پولیتیکو در گزارشی با عنوان "سه راه حل برای برون رفت از بن بست هسته ای میان دولت بایدن و ایران" نوشت: آمریکا خواستار تعهد کامل ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام است تا زمینه اقدام مشابه از جانب واشنگتن فراهم شود اما مقام های ایران می گویند چرا تهران باید اولین گام را بردارد درحالی که این آمریکاست که از برجام خارج شده است.

نشریه پولیتیکو به همین بهانه در نوشتاری آورد: در شرایط سیاسی کنونی، رد پیشنهاد آمریکا از سوی ایران( اینکه اول ایران به تعهداتش عمل کند)، موضوعی قابل درک است.

بر اساس گزارش این نشریه آمریکایی، دولت دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا اعتبار دیپلماتیک آمریکا را نه تنها در مورد توافق هسته ای بلکه در ارتباط با طیف وسیعی از توافق های بین المللی از بین برد. حتی آندسته از مقام های ایرانی طرفدار توافق هسته ای نگرانند که دولت بایدن فاقد اراده سیاسی برای اجرای دامنه کامل لغو تحریم های وعده داده شده باشد.

پولیتیکو در ادامه نوشت:

با توجه به اینکه نه واشنگتن و نه تهران اولین کسی نخواهند بود که به‌طور کامل به تعهدات خود بازمی‌گردند، بایدن باید راهی را برای انجام کاری ماهرانه و دشوار پیدا کند: هر دو طرف مجبور شوند تا به‌طور همزمان پایبندی خود (به توافق) را از سر گیرند. این روش ممکن است دلپذیرترین گزینه باشد؛ اما به بحث‌های فنی قابل‌توجهی بین دو طرف نیاز دارد.

در عین حال، جو بایدن باید راهی برای گفت‌وگوهای مستقیم باز کند. اولین قدم وی باید به اندازه کافی قابل‌توجه باشد تا اعتقاد به منطق اصلی «برد‌-برد» توافق را در نظر آورد و به مقامات ایرانی دلیل منطقی برای تعامل با ایالات‌متحده ارائه دهد. اما ممکن است به حدی محدود باشد که ایالات‌متحده را در خارج از توافق نگه دارد و با پیشنهاد منتقدان، بر ضرورت اقدامات متقابل ایران تاکید کند. برداشتن اولین گام می‌تواند نشانه‌ای از قدرت بایدن باشد.

او می‌تواند با این کار به منتقدان داخلی برجام نشان دهد که آزار دیدنش باعث نمی‌شود که بر سر سیاست درقبال ایران مصالحه کند. اگر بایدن این مسیر را طی کند، مقامات ایالات ‌متحده، اروپا و ایران درحال‌حاضر درحال بررسی این هستند که اولین اقدام منطقی چه می‌تواند باشد. پولیتیکو در ادامه گزارش خود به ارائه سه راه‌حل برای بایدن به منظور رفع بن‌بست هسته‌ای با ایران پرداخت و نوشت: نخست؛ آمریکا می‌تواند معافیت‌های فروش نفت ایران را دوباره برقرار سازد و تلاش دولت بایدن برای پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای با افزایش فروش نفت ایران، منطق «برد-برد» توافق هسته‌ای را نشان خواهد داد. درآمد ایران از فروش نفت به حساب‌های سپرده‌گذاری تعلق می‌گیرد و تحت شرایط معافیت تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرد. درآمد ایران برای تجارت معاف از تحریم با کشوری که وجوه در آن نگهداری می‌شود، استفاده می‌شود. چنین اقدامی در جهت رفع یک تنش اساسی با متحدان واشنگتن مانند کره‌جنوبی، ژاپن و هند است که امنیت انرژی آنها تحت ‌تاثیر تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران قرار گرفته است.

دوم؛ دولت بایدن می‌تواند از درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول پشتیبانی کند. درخواست ایران با وجود ارزیابی فنی صندوق بین‌المللی پول مبنی بر اینکه ایران واجد شرایط حمایت مالی برای رسیدگی به بحران همه‌گیری کرونا همه‌گیری است، نادیده انگاشته شده است. ایران اعلام کرده که آماده است این وجوه به حساب‌هایش در خارج از کشور واریز شود تا برای پرداخت واردات معاف از تحریم استفاده شود.

وجوه مستقیما به خزانه دولت ایران وارد نمی‌شود، بلکه برای پرداخت کسری تجارت استفاده می‌شود. دولت بایدن باید این وام را به‌عنوان بخشی از تعهد خود برای رسیدگی به تاثیرات انسانی تحریم‌ها و فشار گسترده‌تر برای تشویق صندوق بین‌المللی پول برای استفاده از ظرفیت‌های مالی کامل خود در جهت رسیدگی به بحران اقتصادی ناشی از همه‌گیری اعطا کند.

سرانجام؛ گزینه سوم می‌تواند سهولت دسترسی ایران به ذخایر ارزی موجود خود باشد. درحال‌حاضر، ایران تقریبا به ۱۰درصد از ذخایر خود دسترسی آزاد دارد؛ آن هم در شرایطی که فشار فوق‌العاده‌ای بر ارز ایران وارد و تورم بالایی ایجاد کرده است؛ به‌گونه‌ای‌که به مردم عادی آسیب می‌رساند. ایران در تلاش برای دستیابی به دارایی‌های بلوکه شده خود درگیر مذاکرات گسترده با بسیاری از کشورها است.

دولت بایدن می‌تواند به این کشورها، از جمله متحدان خود آلمان و کره‌جنوبی مصوبات و راهنمایی‌های لازم را بدهد تا بانک‌های مرکزی و تجاری بتوانند به راحتی از طرف دارندگان حساب‌های ایرانی پرداخت‌ها را انجام دهند. همانند معافیت‌های نفتی و وام صندوق بین‌المللی پول، این پرداخت‌ها نیز می‌تواند به تجارت معاف از تحریم محدود شود که نتیجه اصلی آن پایین آمدن نرخ تورم است.

اگر بایدن هر یک از این سه گام را بردارد، می‌توان انتظار داشت که ایران از افزایش برنامه هسته‌ای خود دست بردارد. هیچ یک از کشورها تعهدات خود را تحت برجام به‌طور کامل اجرا نمی‌کنند؛ اما اکنون فرصتی برای گفت‌وگوهای جدید با روح دیپلماسی «برد-برد» ایجاد شده است. هیچ تضمینی برای موفقیت در این گفت‌وگوها و روند پیچیده احیای برجام وجود ندارد؛ اما بایدن باید به خودش ضربه‌ای بزند. بعد از گذشت چهار سال، ژست‌های بزدلانه قادر به انجام این کار نیستند. اکنون وقت جسور بودن است.