پاسخ ایران به پیشنهاد برجامی آمریکا

به گزارش اقتصادنیوز؛ در حالی که اخیراً وبگاه نشریه پالیتیکو و سپس دیگر رسانه‌های آمریکایی از دور جدید تلاش‌های کاخ سفید برای  احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ و نیز تهیه پیشنهاد جدید دولت آمریکا به ایران جهت ایجاد نقشه راه بازگشت به برجام، گزارش داده‌اند، یک رسانه مستقر در انگلیس مدعی شده است که یک منبع دولتی در تهران در گفت‌وگو با این رسانه، آخرین طرح پیشنهادی غرب برای احیای توافق هسته‌ای را  توهین‌آمیز و غیرقابل‌تحقق خوانده‌است.

رسانه خبری-تحلیلی Amwaj media در گزارشی اختصاصی ضمن مدعای فوق که تلویحاً به معنای پاسخ منفی به این پیشنهاد است، نوشت: ایران پیشنهاد "حرکت مستقیم به مرحله نهایی" برجام را ارائه کرده است. 

پیشنهاد ایران؛ بازگشت کامل همه طرف‌ها، بجای روند تدریجی

این امر به معنای این است که برخلاف طرح پیشنهادی تیم بایدن که بر اساس گزارش‌ها شامل نقشه راه مرحله به مرحله و توالی گام‌های متقابل بوده است، روند پیشنهادی ایران بازگشت کامل و غیرتدریجی همه طرف‌هاست.

تارنمای Amwaj media در ادامه مدعی شده است: یک مقام ارشد ایرانی ضمن ترسیم نقشه راهی برای پیشروی، فاش کرد که ایران پیشنهاد کرده است که "همه طرف‌ها باید مستقیماً به مرحله نهایی بازگردند" و در عین حال به احتمال پیشرفت سریع در روند پیش رو اشاره کرد.

این مقام ایرانی در ادامه تأکید کرده است: اما ایالات متحده باید "اولین" گام را بردارد، و ایران "پس از تأیید این گام که زمان چندانی نمی‌برد، متقابلاً پاسخ می‌دهد."

در تاریخ 30 مارس، یک مقام آمریکایی در نشست توجیهی با خبرنگاران ارشد اظهار داشت که ایران "ابتدا به یک سری اقدامات اولیه علاقه نشان داد" که دو طرف "از طریق واسطه ها" در حال تبادل نظر بودند. وی افزود، اما "از مجموع آنچه اکنون بطور علنی می‌شنویم و از طرق دیگر درمی‌یابیم، به نظر می‌رسد که احتمالاً تهران به [بحث] درباره گام‌های اولیه علاقه‌‌ای ندارد، بلکه خواهان یک نقشه راه برای بازگشت به انطباق کامل است." این مقام ناشناس در پایان گفت: "اگر این همان چیزی است که ایران می‌خواهد در مورد آن مذاکره کند، ما از گفت‌وگو در اینباره خوشحال خواهیم شد."

همانطور که پیشتر آمد، Amwaj.media از طریق منابعی در  ایران دریافته است که ایران "پیشنهاد" داده است که دو طرف "حتی‌الامکان باید مستقیماً به مرحله نهایی (پایبندی کامل به تعهدات برجامی) برگردند"، که این نشانگر آمادگی تهران برای صرف نظر کردن از روند طولانی توالی گام‌های بازگشت به انطباق در یک دوره زمانی طولانی است. با این حال، مانند گذشته، موضع ایران این است که "ابتدا" ایالات متحده باید گام بردارد، و ایران "پس از تأیید"، متقابلاً اقدام می‌کند. نکته دلگرم کننده این است که از نظر این مقام ارشد ایرانی، برای اقدام متقابل تهران "لازم نیست مدت زمان زیادی طول بکشد."

به نوشته Amwaj media، این واکنش ایران به پیشنهاد دولت بایدن، پس از مذاکراتی است که بر اساس گزارش‌ها در اوایل هفته در آلمان بین مقامات ارشد ایرانی و اروپایی برای بحث در مورد ایده‌های آینده در زمینه برجام برگزار شد.

همچنین اتحادیه اروپا پنجشنبه اعلام کرد که نمایندگان چین، فرانسه، آلمان، روسیه و بریتانیا، به همراه ایران روز جمعه از طریق ویدیوکنفرانس گفت‌و‌گو خواهند کرد.

شکاف میان EU و E3

این مقام که خواست نامش فاش نشود، در توضیح اینکه چگونه پیشنهاد غرب از منظر ایران حتی  از جذابیت کمتری برخوردار است اظهار داشت: "به نظر می‌رسد پیشنهاد ایالات متحده حتی غیرقابل قبول‌تر طراحی شده است". 

بر اساس این گزارش، این مقام ایرانی می‌گوید که منشأ مواضع تندتر غربی‌ها "یکی دو مورد از از کشورهای E3 (انگلیس ، فرانسه و آلمان)" است و تأکید می‌کند که موضع اتحادیه اروپا (EU) از آن فاصله دارد.

همچنین گفته می‌شود که پیشنهاد جدید غربی‌ها در زمینه گام‌های مورد انتظار از ایران، شامل "مطالبات هسته‌ای سنگین‌تر" است.

تهران دعوت اروپا در ماه فوریه برای یک نشست غیررسمی میان اعضای باقی‌مانده در برجام همراه با ایالات متحده را رد کرد و آنچه در حال حاضر از سوی غرب روی میز است، آنطور که یک مقام ارشد ایرانی به Amwaj media گفته "در تقاضا زیاد و در عرضه اندک" است.

گلایه ایران مبنی بر اینکه یکی از اعضای E3 (انگلیس ، فرانسه و آلمان) در پشت سختگیری پیشنهاد ایالات متحده قرار دارد، ممکن منجر به تداوم تحرکاتی شود که در اواخر فوریه در آژانس بین المللی انرژی اتمی شاهد بودیم.

در آن زمان در جلسه شورای حکام سازمان نظارت هسته‌ای سازمان ملل، اروپایی‌ها رهبری تلاش‌ها برای محکوم کردن ایران را بر عهده گرفتند. اما پس از تهدید تهران به پایان دادن تفاهم خود با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس برای تداوم بازرسی‌ها بدون اجرای رسمی پروتکل الحاقی، E3 عقب‌نشینی کرد.

در انتظار واکنش ایران در روز فناوری هسته‌ای

عدم پیشرفت در مسیر احیای برجام همراه با تکرار احتمالی موضع سخت اروپا احتمالاً باعث واکنش در تهران خواهد شد. ایران مدت‌هاست ابراز تاسف می‌کند که اروپا در حالی که رسماً عضو برجام است، به وعده‌های اقتصادی که در توافق متعهد شده، عمل نکرده است. با توجه به اینکه گفته می‌شود اتحادیه اروپا قرار است تحریم‌های مرتبط با حقوق بشر را علیه ایران اعمال کند (که از سال ۲۰۱۳ اولین مورد چنین اقدامی است)، هرگونه عدم پیشرفت در نشست امروز -۲ آوریل- احتمالاً تشدید تنش را در پی خواهد داشت.

در واقع،  هفته آینده آنچه ایران در روز ملی فناوری هسته‌ای خود رونمایی خواهد کرد -رویدادی که به عنوان عرصه نمایش دستاوردهای جدید شناخته می‌شود- به احتمال زیاد متأثر از حوادث چند روز آینده تعیین خواهد شد.