پشت پرده تهدیدات جدید اسرائیل برای حمله به ایران

به گزارش اقتصادنیوز، در شرایطی که جمهوری اسلامی از تاریخ آغاز مذاکرات بر سر احیای برجام پرده برداری کرد و همزمان با آن دولت جدید گفتگو با رقبای منطقه ای را ادامه می دهد، لفاظی های مقامات اسرائیل علیه ایران نیز شدت گرفته است. پل پیلار، عضو سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA)، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین الملل با انتشار یادداشتی در پایگاه تحلیلی رسپانسیبل استیتکرفت با عنوان «لفاظی های مداوم اسرائیل در مورد حمله به ایران منافع ایالات متحده را به خطر می اندازد» با بررسی و مقایسه رفتار مقامات ایرانی و اسرائیلی نسبت به پیامدهای تبعیت ایالات متحده از سیاست اسرائیل در قبال ایران هشدار داده است.

مقایسه گفتارها 

سخنرانی اخیر مقامات ایران و اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به دو طریق بسیار متفاوت نشان می دهد که ممکن است هماورد بین المللی یک دولت در سازگاری با استراتژی های آن دولت باشد.

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، در یک سخنرانی حدودا دو هزار کلمه ای، تنها اشاره ای کوتاه به «رژیم اشغالگر صهیونیستی» داشت -او در دو جمله رفتار این رژیم با زنان و کودکان در سرزمین های اشغالی و محاصره نوار غزه که  به «بزرگترین زندان جهان» تبدیل شده را مورد انتقاد قرار داد و به دنبال آن خواستار برگزاری همه پرسی «با مشارکت همه فلسطینی ها از همه ادیان و اقوام اعم از مسلمانان، مسیحیان و یهودیان» شد.

در مقابل، نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، تقریباً یک سوم از سخنرانی‌ نسبتا طولانی‌ خود را به انتقاد از ایران اختصاص داد و همه مصائب خاورمیانه را به این کشور نسبت داد. بنت مدعی شد ایران به دنبال تسلط بر منطقه است و نسبت به فعالیت‌های رو به رشد هسته‌ای ایران هشدار داد – البته بدون اشاره به اینکه چگونه این مسئله به طور مستقیم ناشی از نادیده گرفتن توافقی چندجانبه توسط دولت ایالات متحده است که ایران آن به آن متعهد بود.

در اکوایران ببینید؛

لفاظی های بی اساس

عموما طنین تهدید به «نابودی» یا «حذف از روی نقشه» اسرائیل با صدای بلند یادآوری می شود. اگر چه هر دو طرف دائما علیه یکدیگر موضع می گیرند، اما در مقام مقایسه، مواضع خصمانه اسرائیل قابل قیاس با مواضع طرف مقابل نیست.

این مسئله در مورد تهدید صریح به حمله نظامی کاملا آشکارتر است. به عنوان نمونه اخیرا رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل اعلام کرد که اسرائیل در حال افزودن بر آمادگی خود برای حمله به ایران است و  1.5 میلیارد دلار برای چنین حمله نظامی اختصاص داده است. با توجه به جایگاه اسرائیل به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای منطقه از لحاظ نظامی و سابقه حملات پرشمارش به سایر کشورها -که بیش از هر کشور دیگری در منطقه است و همچنان هم سعی در ارتقای این رکورد دارد- چنین تهدیداتی باید جدی گرفته شود.

هم آورد طلب و حکومت کن

موضع اسرائیل در قبال ایران، حتی در مقام لفاظی صرف و نه حمله نظامی واقعی، یکی از بارزترین نمونه هایی است که بر اساس آن یک رژیم از رویارویی به عنوان محور استراتژی ملی خود استفاده می کند. رویارویی در اینجا به این معنا نیست که با اعمال فشار بر دشمن امیدوار باشیم که به نحوی دشمن رفتار خود را تغییر دهد و یا در غیر این صورت روابط با او تغییر خواهد کرد. بلکه، به معنای استفاده از تنش و دشمنی همراه با درگیری برای رسیدن به مقاصد دیگری است. این بدان معناست که به تقابل باید به عنوان چیزی نگاه کرد که نه باید بر آن غلبه کرد و نه از آن اجتناب کرد، بلکه در عوض به عنوان ابزاری برای حکومت داری باید آن را تداوم بخشید.

هدفی که اسراییل از طریق دامن زدن به رویارویی با ایران پیگیری می کند، دور کردن اذهان از نقش اسرائیل در مصائب و بی‌ثباتی ها در خاورمیانه است. آنها به دنبال منحرف کردن توجهات بین المللی نسبت به سیاست ها و رفتار اسرائیل هستند؛ مسائلی که رهبران اسرائیل ترجیح می دهند در مورد آنها صحبت نشود،به ویژه در رابطه با اشغال و تصرف سرزمین های فلسطینی. هر زمان که چنین موضوعاتی مطرح می شود، پاسخ متداول اسرائیل این است: «اما مشکل واقعی در خاورمیانه، ایران است...». همچنین از طریق تضعیف هرگونه دیپلماسی میان آمریکا با ایران، اسرائیل در پی آن است که از هرگونه نزدیکی آمریکا و ایران جلوگیری کند و همچنان خود را به عنوان تنها دوست واقعی آمریکا در خاورمیانه به نمایش بگذارد.

حل چالش های داخلی از طریق رویارویی خارجی

دیگر کشورها نیز از استراتژی رویارویی در جهت اهداف دیگری استفاده کرده اند. دامن زدن به خصومت با یک دشمن خارجی دیرزمانی است که روشی آشنا برای تقویت حمایت داخلی از رژیمهایی بوده که به دلایل درگیری با مسائل دیگر با چالش های سیاسی مواجه بوده اند. همان طور که این مسئله یکی از دلایل لفاظی های خصمانه گذشته علیه ایران از سوی شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد جوان عربستان سعودی است، چرا که او در حالی تهدید به جنگ با ایران کرد که همزمان تلاش داشت حکومت استبدادی خود را در داخل کشور تحکیم بخشد.

کره شمالی کیم جونگ اون نیز به طور دوره‌ای از آزمایش‌های تسلیحاتی و  سایر اقداماتی که منجر به تنش و رویارویی با اساساً کل جامعه جهانی می شود، برای جلب حمایت جامعه فقیر و البته جلب توجه و کمکهای بین‌المللی استفاده می کند.

بازی متعارض در زمین بازیگر متحد

در این میان ایالات متحده باید در برابر کشیده شدن به هر بازی که یک رژیم تقابل جو ترسیم می کند، مقاومت کند. واشینگتن باید به خاطر داشته باشد که اهدافی که این بازی در خدمت آن است -حتی اگر بازیگر اصلی آن خود را متحد ایالات متحده معرفی کند- لزوما همسو با منافع ایالات متحده نیست، و چه بسا که در تضاد با منافع ایالات متحده باشد.

اینکه ایالات متحده تا چه حد می تواند رژیمی را از انجام چنین نوع بازی منصرف کند، در هر موردی متفاوت است. به عنوان مثال، تصور اینکه رژیم کیم از رفتار نادرست خود -که مورد توجه هم قرار می گیرد و به عنصر اصلی حکمرانی در کره شمالی مبدل شده- دست بکشد، مشکل است. همچنین بعید به نظر می رسد که اسرائیل از اتکای شدید خود به کارت آسِ ایران دست بکشد، مگر این که در سیاست اسرائیل در قبال مخاصمات با فلسطینی ها تجدید نظر اساسی صورت گیرد که آن هم به نوبه خود مستلزم تغییرات اساسی در سیاست آمریکا در رابطه با اسرائیل است.

تغییر سیاست ها، عقب نشینی از بازی تقابل

در این شرایط، ایالات متحده نباید به اسرائیل یا هیچ قدرت دیگری اجازه دهد که ظرفیت هایش را برای دیپلماسی تنش زدا با ایران یا هر کشور دیگری تحت تاثیر قرار دهد.

عربستان سعودی نمونه ای است که در آن تغییر اندک در سیاست ایالات متحده باعث عقب نشینی از بازی تقابل شده است. در سال جاری محمد بن سلمان از شدت لفاظی هایش در مورد ایران کاسته و مذاکرات بر سر تنش زدایی میان ریاض و تهران، با میانجیگری عراق، تا حدودی پیشرفت داشته است. یکی از عوامل مهمی که منجر به این چرخش عربستان شد، پایان دادن به حمایت بی‌ حد و حصر و حتی مشتاقانه دولت قبلی آمریکا از موضع تقابل‌آمیز عربستان سعودی در قبال ایران، توسط دولت بایدن بود.

در خاورمیانه مانند دیگر جاها، عموما گفتگو و تنش زدایی بیش از رویارویی و تهدید به جنگ منافع ایالات متحده را تامین می کند. تنش زدایی با رونق تجارت عرصه را بر افراط گرایان عاشق درگیری ها تنگ می کند و احتمال گرفتار شدن ایالات متحده در جنگ های منطقه ای را کاهش می دهد.

پس مانده های عادات به جا مانده از جنگ سرد

این حقیقت مرتبط با روابط در سطح منطقه، در مورد روابط و استراتژی ایالات متحده در سطح جهانی نیز صدق می کند. اگرچه قطعا بهره‌برداری از رویارویی های خارجی در راستای اهداف سیاسی داخلی در ایالات متحده نیز ناشناخته نیست، اما استراتژی رویارویی با سایر قدرت‌های بزرگ که به عنوان دشمن در نظر گرفته می‌شوند، امروزه بیشتر تابعی از یک عادت است - پس مانده‌ای از تفکر شکل گرفته در طول چهار دهه جنگ سرد علیه اتحاد جماهیر شوروی. ترک این عادت در روزهای پایانی جنگ سرد دشوار بود؛ زمانی که به نظر می‌رسید برخی از زیردستان رونالد ریگان مانند کاسپار واینبرگر و ویلیام کیسی حاضرند آن جنگ را -حتی در زمانی که رئیس آنها و میخائیل گورباچف به دنبال راه‌هایی برای پایان دادن به آن بودند- برای همیشه ادامه دهند.

اکنون همین عادات لفاظی های زیادی را در مورد روابط با روسیه و به ویژه چین شکل می دهد. همانطور که دانیل لاریسون خاطرنشان می کند، ممکن است ایالات متحده تا حدی به دلیل باور به این ایده اشتباه که چنین رویارویی اجتناب ناپذیر است، وارد یک جنگ سرد با چین شود. عادت های قدیمی به سختی از بین می روند و برخی از آن عادت ها ویرانگر هستند.