جنوب آسیا در آستانه جنگی تمام عیار!

تلاش برای اثبات حقانیت هسته ای  

رژیم هسته ای اسلام آباد بر مدار یک چارچوب قانونی، نظارتی و اداری شفاف ملی تعریف شده که مقوله هایی چون سیستم فرماندهی و کنترل هسته ای قوی و مرجع فرماندهی ملی را در برگرفته، ساختارهایی که در سال 2001 برای تقویت امنیت هسته ای، کنترل جامع صادرات و همکاری های بین المللی تعریف شدند. رژیم ملی امنیت هسته ای به یک چارچوب هسته ای قانونی و قوانین سازمان یافته برای مدیریت مواد هسته ای نیاز دارد. همچنین وجود یک سیستم و اقدام هایی یکپارچه از جمله اطلاعات، پیشگیری و تشخیص و واکنش هم لازم است.

عامل انسانی اما در کانون توجه ها قرار گرفته، پس نمی توان آن را در میانه بحث در باب امنیت هسته ای حذف کرد، در برابر این پس زمینه رژیم امنیت هسته ای پاکستان به شکلی مداوم برای هماهنگی با استانداردهای بین المللی، مورد ارزیابی و بازنگری قرار می گیرد. پاکستان پیشتر با تعریف نهادهای نظارتی مستقل، سیستم فرماندهی و کنترل قوی در سطح ایالتی تلاش داشت تا جهان را در باب فعل هسته ای اش مطمئن کند، سیستم هایی که عبارتند از ان اس ای، کمسیون انرژی اتمی پاکستان، سازمان تنظیم مقررات هسته ای  و رژیم کنترل صادرات.

ای سی ای، اصلی ترین نهاد کنترل کننده تمام موضوعات هسته ای از جمله امنیت هسته ای و فعالیت استراتژیک قلمداد می شود. بخش برنامه استراتژیک نیز به شکلی منظم بر مکانیسم امنیت هسته ای نظارت دارد. علاوه بر این پاکستان با ارائه ابتکار جهانی جهت مبارزه با تروریسم هسته ای فعالیت دارد و شش گزارش را در اختیار کمیته 1540 شورای امنیت سازمان ملل قرار داده تا اقدام های انجام شده توسط پاکستان برای تضمین امنیت هسته ای و فعالیت های رادیولوژیکی و کنترل و نظارت بر انتقال حساس مواد و فن آوری را روشن کند.

پاکستان  با حمایت این نهادها، وظایف مختلفی را برای تضمین امنیت هسته ای در سطح دولتی انجام داده و همزمان با تعریف سیاست امنیتی، حراست از اطلاعات و تاسیسات حساس، ایجاد چارچوب قانونی، توزیع و هماهنگی مسئولیت ها برای هماهنگی با آژانس بیشترین تلاش را کرده است. با لحاظ کردن فرهنگ غنی و قوی امنیت هسته ای در پاکستان، مواضع اخیر جامعه بین الملل در باب این که اسلام اباد به تهدیدی جدی  تبدیل شده؛ عبارتی که جو بایدن هم ماه اکتبر بر زبان اورد، افسانه هایی هستند که باید بر آنها خط بطلان کشید.

سناریوی مخرب رقیب

به نوشته نشنال اینترست، ادعای بایدن مبنی بر این که زرادخانه هسته ای پاکستان فاقد اسنجام است، تکمیل کننده روایتی است که هند منتشر کرده تا به گونه رقیب را در موضع ضعف قرار دهد. دهلی نو تلاش دارد تا این ذهنیت را ایجاد کند که سلاح های هسته ای پاکستان ممکن است توسط گروه های تروریستی و رادیکال ها تصرف شده و مهارشان غیر ممکن شود.

منتقدان هند ضمن به چالش کشیدن این ادعاها می گویند که تحلیلگران غربی و هندی باید رخدادهای امنیت هسته ای دهلی نو را به شکلی دائم رصد کنند. هند چندین بار اصل امنیت هسته ای متعارف را نقض کرده. حادثه موشکی هرموس که به واسطه اش حاکمیت ارضی اسلام اباد نقض شد، می توانست پیامدهای جدی تری را به دنبال داشته و تنش ها را تشدید کند. با این همه پاکستان نقش تعیین کننده ای را ایفا کرد و به این وضعیت واکنشی معقول نشان داد. همزمان رهبر عالی پاکستان نیز به شکلی مستمر روایت های نادرست را به چالش می کشد.

 شهباز شریف، نخست وزیری این کشور اظهارات اخیر بایدن در باب تسلیحات هسته ای پاکستان را نادرست و گمراه کننده توصیف کرد و تاکید داشت که پاکستان کشور هسته ای اما مسئول است و دارایی های هسته ای اش مطابق با الزام های تعریف شده توسط ناظر هسته ای سازمان ملل و براساس اصول پادمانی فعالیت دارد.واکنش تند و به موقع شهباز شریف موجب شد تا موضع گیری بایدن کم اهمیت جلوه داده شود. از همین رو رئیس جمهوری آمریکا بلافاصله ادعایش را پس گرفت و صراحتا گفت که ایالات متحده به تعهد پاکستان و توانایی اش برای تامین امنیت دارایی های هسته ای اطمینان دارد.

توقف تلاش ها برای ناپایداری محیط استراتژیک

اظهارات بایدن بی ارتباط با بی ثباتی سیاسی حاکم بر پاکستان نیست. با این همه تحولات سیاسی بدین شکل بر امنیت هسته ای تاثیر نمی گذارد. آنگونه که ژنرال ندیم رضا اوایل سال جاری هم تاکید داشت پاکستان قدرت هسته ای مسئولی است و از سیاست بازدارندگی معقول و معتبر پیروی می کند. به باور این ژنرال پاکستانی، معماری امنیت ملی و ایمنی این کشور با تعهدات ملی و بین المللی اش مطابقت دارد. پاکستان تلاش های سیستماتکی را برای پیشبرد امنیت هسته ای اش تعریف کرده، این کشور همه گام های ممکن را برای اثبات این حقیقت که یک کشور دارای سلاح هسته ای مسئول با یک رژیم کنترل صادرات به خوبی نهادینه شده است، برداشته. با این حال، اظهارات نادرست در این باب صرفا موجب برداشت های نادرست می شود و کسری اعتماد به محیط استراتژیک ناپایدار. از همین رو ناظران می گویند شاید بهتر باشد جامعه بین الملل به جای توسل به مکانیسم های ضعیف امنیت هسته ای بر فعل برخی از دولت ها تمرکز کند.