ثمره اعتماد همه‌جانبه ارمنی‌ها به پوتین/تکرار تجربه کابل!

مایه سرخوردگی مسکونشینان

به نوشته رویترز، همانطور که عقب‌نشینی واشنگتن باعث شد برخی از آمریکایی‌ها از قدرت ایالات متحده نگران شده و دشمنانش جسورتر شوند، ناتوانی آشکار نیروهای حافظ صلح روس مستقر در قره‌باغ برای جلوگیری از نفوذ نیروهای آذربایجانی تحت حمایت ترکیه برای تصرف خصمانه این منطقه برای مسکو ناخوشایند است.

قره‌باغ، یک منطقه ارمنی‌نشین بوده که در جامعه جهانی به عنوان بخشی از آذربایجان به رسمیت شناخته شده است اما از زمان جنگ اوایل دهه ۱۹۹۰، توسط یک دولت خودمختار اداره می‌شود. این منطقه در گوشه‌ای از اتحاد جماهیر شوروی سابق قرار دارد که مسکو آن را به عنوان حیاط‌خلوت خود می‌داند. اما در حالی که حواس کرملین معطوف جنگ اوکراین بوده، نفوذش در قره‌باغ تحت‌الشعاع ترکیه، ایران و جمهوری آذربایجان قرار گرفته است.

روسیه که دارای تأسیسات نظامی از جمله یک پایگاه هوایی در ارمنستان است، اعلام کرده که قصد ندارد نیروهای خود را از قفقاز جنوبی، منطقه‌ای که محل تلاقی خطوط گاز و نفت است، خارج کند. اما مدیریت بحران قره‌باغ آن را مجبور به انداختن تقصیرها به گردن ارمنستان کرده و مجبور شده است تا از سیاست خارجی خود در منطقه دفاع کند.

یادآور عکس‌های جمعیت فرودگاه کابل

گفته می‌شود در روزهای اخیر، صدها نفر در قره‌باغ کشته شده‌اند؛ جایی که اکنون بیش از ۱۰۰ هزار غیرنظامی ارمنی مجبورند بین تبعید از سرزمین تاریخی خود یا ادغام با کشوری که بسیاری از آن‌ها آن را یک کشور متخاصم می‌دانند، یکی را انتخاب کنند.

الکساندر باونوف، دیپلمات سابق روس که اکنون یکی از اعضای ارشد موسسه کارنگی است، گفت: «عکس‌های دراماتیک مردم وحشت‌زده در فرودگاه خانکندی قره‌باغ، یک قافیه بصری آشکار با عکس‌های جمعیت فرودگاه کابل در سال ۲۰۲۱ است». او اذعان کرد: «مسکو از تصاویر کابل نتیجه گرفت که آمریکا ضعیف شده و فرصتی تاریخی برای حمله به اوکراین به دست آمده است. پس از تصاویر قره‌باغ چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟»

کاهش نفوذ در قفقاز جنوبی 

خشم برخی از روس‌ها نسبت به آنچه که به نظر آن‌ها کاهش نفوذشان در قفقاز جنوبی است، با کشته‌شدن پنج نیروی حافظ صلح روسیه در برخورد با نیروهای آذربایجانی تشدید شد. عکس‌هایی از پیامدهای این حادثه که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، شیشه عقب خودروی سربازان روس را نشان می‌داد که پر از سوراخ‌های گلوله است.

ژیوف زِد، یکی از چندین وبلاگ‌نویسان نظامی روسی که به عنوان مفسر جنگ اوکراین مشهور شده‌اند، می‌نویسد: «آذربایجان قره‌باغ را با طعم خون روسیه شکست داد». او در ادامه نوشت: «به همه کسانی که اکنون حول پیروزی آذربایجان می‌رقصند، شما روی بدن افسران روس می‌رقصید»!

شیوع احساسات ضدروس در ارمنستان

شیوع احساسات ضدروس در ارمنستان که به طور سنتی یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه است، وضعیت مسکو که منابع و توجهش به دلیل جنگ اوکراین به جای دیگری معطوف است را دشوارتر کرده است. معترضانی که می‌گویند به دلیل شکست روسیه در توقف آذربایجان احساس می‌کنند به آن‌ها خیانت شده، در مقابل سفارت روسیه در پایتخت ارمنستان تجمع کرده و شعارهای ضدروسی سر دادند.

سرگئی مارکوف، مشاور سابق کرملین گفت: «این یک گرایش خطرناک است. احساسات ضدروسی در حال افزایش است».

ثمره اتکای صرف به مسکو

نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان مسکو را تا مرز بحران خشمگین کرد و گفت که اتکای تنها به روسیه برای حفاظت از امنیت کشورش اشتباه بوده است. او ۲ هزار صلحبان روس در قره‌باغ به ناتوانی در انجام وظیفه‌شان متهم کرد. سپس، علناً رزمایش‌های نظامی مشترکی را با نیروهای آمریکایی برگزار کرد و قول داد که شرکای امنیتی ایروان را متنوع کند.

روسیه با یک حرکت سعی کرد خسارت پیش‌آمده را کنترل کند و ناکامی را مستقیماً به گردن پاشینیان انداخت و او را به بی‌کفایتی دیپلماتیک و ناسپاسی متهم کرد. پاشینیان که در پی اعتراضات خیابانی سال ۲۰۱۸ که نفوذ روسیه را کمرنگ کرد، به قدرت رسید، مدت‌هاست از سوی مسکو به عنوان طرفدار غرب شناخته می‌شود. پس از شکست سال ۲۰۲۰ ارمنستان در جنگ ۴۴ روزه با آذربایجان، اکنون روسیه او را به ایجاد بحران با به رسمیت‌شناختن تمامیت ارضی آذربایجان متهم می‌کنند. مدت‌هاست که باکو استدلال می‌کند که قره‌باغ جزئی از این کشور است، اما ارامنه قره‌باغ می‌خواستند پاشینیان استقلال آن‌ها را به رسمیت شناخته و آن‌ها را به ارمنستان ضمیمه کند.

برخی از مقامات روس مانند دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه اعلام کرده‌اند که از سرنگونی پاشینیان که اکنون با درخواست رقبای خود برای استعفا مواجه است، خوشحال خواهند شد. در روز سه‌شنبه و پس از اینکه آذربایجان نیروهای خود را به قره‌باغ فرستاد، مدودف با انتشار لیستی از اشتباهات پاشینیان، از جمله «معاشقه با ناتو»، نوشت: «حدس بزنید چه سرنوشتی در انتظار اوست»؟