بی بی در کاخ‌سفید/ محاسبات نتانیاهو با جاه طلبی های ترامپ هم مسیر می شود؟
به گزارش اقتصادنیوز، نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، امروز دوشنبه به ایالات متحده سفر می‌کند؛ سفری که تحلیل‌گران انتظار دارند محور اصلی آن جشن گرفتن پیروزی خودخوانده بر ایران و همچنین بحث درباره یک پیشنهاد آتش‌بس در جنگ اسرائیل علیه غزه باشد.
این سومین دیدار نتانیاهو با رئیس‌جمهوری آمریکا در سال جاری است؛ کسی که مدعی است آمریکا و اسرائیل در جریان یک جنگ ۱۲ روزه برنامه هسته‌ای ایران را «نابود» کرده‌اند.
آخرین دیدار در اتاق بیضی
آنگونه که "دانیال دلاوری" در اکوایران گزارش داده، آخرین باری که نتانیاهو در دفتر بیضی بود -در ماه آوریل- با حالت دستپاچه در کنار ترامپ نشسته بود؛ همان موقع بود که رئیس‌جمهوری آمریکا گفت، واشنگتن در تلاش نهایی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران وارد مذاکرات «مستقیم» با تهران خواهد شد. در همان ماه، نتانیاهو تلاش می‌کرد تا ترامپ را متقاعد کند که زمان مناسب برای حمله نظامی به ایران فرا رسیده است، اما با مخالفت روبه‌رو شد.
این بار، ترامپ مشتاق است توافقی برای آتش‌بس در غزه را پیش ببرد. به نوشته الجزیره، هفته گذشته ترامپ اعلام کرد که اسرائیل با شرایط آتش‌بس ۶۰ روزه در غزه موافقت کرده است؛ و قرار است به همه طرف‌ها اجازه دهد برای پایان دادن به جنگ ۲۱ ماهه اسرائیل علیه این منطقه محاصره‌شده تلاش کنند.
در چهارم ژوئیه، حماس پاسخ «مثبت» خود به آخرین پیشنهاد آتش‌بس را به میانجی‌های قطری و مصری ارائه کرد.
آیا آتش‌بس دائم واقع‌بینانه است؟
روز جمعه، پس از پاسخ حماس به این پیشنهاد، ترامپ گفت ممکن است «هفته آینده توافقی حاصل شود» و وعده داد که با نتانیاهو «بسیار قاطعانه» برخورد خواهد کرد تا آتش‌بس اجرایی شود.
اسرائیل از آن زمان اعلام کرده که حماس درخواست تغییراتی در این پیشنهاد را داشته که از نظر تل‌آویو «غیرقابل قبول» است، اما مذاکره‌کنندگان اسرائیلی برای ادامه گفت‌وگوها به قطر خواهند رفت.
بر اساس نسخه‌ای از این توافق که الجزیره به آن دست یافته است، آتش‌بس شامل توقف ۶۰ روزه در درگیری‌ها و آزادی تدریجی بخشی از ۵۸ گروگان اسرائیلی است که از زمان حمله در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ در غزه نگه داشته شده‌اند. تلفات جنگ در غزه تا کنون به ۵۷ هزار نفر رسیده است.
بسیاری از کارشناسان در گفت‌وگو با الجزیره گفته‌اند، خوش‌بین نیستند یک آتش‌بس موقت به پایان دائمی جنگ منجر شود. عمر رحمان، کارشناس مسائل اسرائیل-فلسطین در «شورای امور جهانی خاورمیانه»، گفت: «نحوه طرح گفت‌وگوهای آتش‌بس نسبت به نتیجه تردید ایجاد می‌کند.» او افزود که به نظرش ترامپ بیشتر بر آزادی گروگان‌های اسرائیلی تمرکز دارد تا بر پایان دادن به جنگ.
پس از فشار برای آتش‌بس و تنها چند روز پیش از آغاز ریاست‌جمهوری‌اش در ژانویه، ترامپ قول داده بود جنگ را پایان دهد. اما 2 ماه بعد، زمانی که اسرائیل به‌طور یک‌جانبه حملات خود به غزه را از سر گرفت، ترامپ واکنشی نشان نداد.
معراو زونساین، کارشناس مسائل اسرائیل-فلسطین در «گروه بحران بین‌المللی»، به الجزیره گفت: این سناریو می‌تواند دوباره تکرار شود. او ادامه داد: «همه‌چیز به ترامپ و ایالات متحده بستگی دارد که فشار جدی [بر نتانیاهو] را حفظ کنند، اما این بسیار بعید به نظر می‌رسد.»
یاسر البنا، خبرنگار فلسطینی در غزه، نیر می‌گوید، بسیاری از مردم در نوار غزه درباره اینکه آیا آتش‌بس به پایان جنگ منجر می‌شود یا نه، دچار دوگانگی هستند. همه دعا می‌کنند که چنین شود، اما برای برخی قابل تصور نیست که نتانیاهو به توافق پایبند بماند. در آن سو، نتانیاهو همچنان اصرار دارد که جنگ بدون دستیابی به «پیروزی کامل» بر حماس -مفهومی که هیچ‌گاه آن را دقیق تعریف نکرده- پایان نخواهد یافت.
البنا گفت: «تقریباً نیمی از مردم غزه بسیار بدبین هستند و نیمی دیگر باور دارند که این بار می‌تواند متفاوت باشد، چون منافع مشترکی میان اسرائیل، فلسطینی‌ها، کشورهای عربی و آمریکا برای پایان دادن به این جنگ شکل گرفته است.»
افتخار و عمل‌گرایی
بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند، انگیزه اصلی ترامپ، تمایل او برای رسیدن به توافق‌های بزرگ است تا بتواند دستاوردهایش در سیاست‌جهانی را به رخ بکشد. روز دوشنبه، او احتمالاً مدعی خواهد شد که برنامه هسته‌ای ایران را از بین برده است و تمایل خود را برای بازگرداندن باقی گروگان‌های اسرائیلی در غزه ابراز خواهد کرد.
خالد الجندی، استاد مطالعات عربی در دانشگاه جورج‌تاون در واشنگتن دی‌سی، می‌گوید که ترامپ همچنین می‌خواهد «مسئله غزه» را از سر راه بردارد تا بتواند توافق‌های عادی‌سازی بیشتری را میان اسرائیل و کشورهای عربی همسایه پیش ببرد.
الجندی گفت: «ترامپ می‌خواهد بگوید که گروگان‌های اسرائیلی را بازگردانده… و یک کشور فلسطینی ایجاد کرده… آن وقت می‌تواند خودش را ارباب جهان بنامد، اما دستیابی به این اهداف بسیار سخت‌تر از چیزی است که او فکر می‌کند.»
هنوز مشخص نیست که محاسبات سیاسی نتانیاهو با جاه‌طلبی‌های ترامپ هم‌راستا باشد. انتخابات بعدی پارلمانی اسرائیل باید حداکثر تا اکتبر ۲۰۲۶ برگزار شود، اما نتانیاهو می‌تواند آن را زودتر برگزار کند و در صورت موفقیت در بازگرداندن گروگان‌های باقی‌مانده، در اوج محبوبیت احتمالی برنده شود.
هیو لاوت، کارشناس مسائل اسرائیل-فلسطین در شورای روابط خارجی اروپا، می‌گوید، این ملاحظات مهم است، زیرا به احتمال زیاد ائتلاف شکننده راست افراطی نتانیاهو -که با فشار برای ادامه جنگ در غزه سر پا مانده- در صورت دستیابی به آتش‌بس دائم فرو خواهد پاشید.
لاوت گفت: «در پایان این آتش‌بس ۶۰ روزه [احتمالی]، [نتانیاهو] می‌تواند با تعهد به پایان کامل جنگ به سمت انتخابات برود و ائتلافش را فرو بپاشد؛ یا اگر زمان را برای انتخابات مناسب نداند، می‌تواند دوباره جنگ را از سر بگیرد تا ائتلاف [راست افراطی] خود را حفظ کند.»
نتیجه‌ای ممکن؛ اما تقریباً غیرقابل تصور
ماندن در قدرت برای طولانی‌ترین صاحب مقام نخست‌وزیری اسرائیل اهمیت ویژه‌ای دارد؛ کسی که با چندین پرونده حقوقی داخلی از جمله اتهام فساد و رشوه‌خواری مواجه است.
کارشناسان انتظار دارند که در دیدار مهم پیش‌رو با ترامپ، درباره پرونده قضایی نتانیاهو هم گفت‌وگو شود؛ موضوعی که بسیاری معتقدند نقش بزرگی در محاسبات سیاسی او دارد.
موقعیت نتانیاهو به عنوان نخست‌وزیر به او این امکان را داده که سیستم قضایی را تضعیف کند؛ از طریق انتصاب وفاداران در دیوان‌های عالی و به تأخیر انداختن جلسات دادگاه؛ امتیازی که در صورت فروپاشی ائتلاف خود از دست خواهد داد. ترامپ کاملاً از این معضل نتانیاهو آگاه است.
او در ۲۵ ژوئن از اسرائیل خواست تا اتهامات علیه نتانیاهو را لغو کند و این محاکمه را یک فریب خواند. الجندی از دانشگاه جورج‌تاون بر این باور است، سخنان ترامپ نشان می‌دهد که او در تلاش است تا با اعمال فشار بر مخالفان نتانیاهو، آن‌ها را به صدور عفو در ازای پایان جنگ در غزه ترغیب کند.
الجندی به پست اخیر ترامپ در شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کند که در آن تهدید کرده بود کمک‌های نظامی به اسرائیل را در صورت لغو نشدن اتهامات علیه نتانیاهو متوقف خواهد کرد.
ترامپ در ۲۸ ژوئن نوشت: «ایالات متحده آمریکا هر سال میلیاردها دلار -بسیار بیشتر از هر منطقه دیگری- برای حفاظت و حمایت از اسرائیل خرج می‌کند. ما اجازه نمی‌دهیم این‌طور پیش برود.»
الجندی گفت چنین تصمیمی -صدور عفو در ازای توقف جنگ- نتیجه‌ای بزرگ و تقریباً غیرقابل تصور خواهد بود که می‌تواند از دیدار ترامپ و نتانیاهو حاصل شود. او گفت: «فکر نمی‌کنم ترامپ واقعاً تهدید [به قطع کمک‌های نظامی] را عملی کند، اما این دقیقاً از همان تهدیدهایی است که ترامپ معمولاً مطرح می‌کند. شیوه او [در دیپلماسی] باج‌خواهی و اجبار است. این سبک دیپلماسی اوست.»
تصمیم برای عفو نتانیاهو در دست رئیس‌جمهوری اسرائیل، اسحاق هرتزوگ، است؛ اما چنین اقدامی بی‌سابقه خواهد بود و رئیس‌جمهوری تاکنون نشانه‌ای نداده که قصد چنین کاری را دارد.
تحلیل‌گران بر این باورند که هرتزوگ ممکن است در صورتی حاضر به عفو نتانیاهو شود که او با خروج از عرصه سیاسی موافقت کند و نه صرفاً برای تضمین یک آتش‌بس.
زونساین از گروه بحران نیز ادامه می دهد که وکلا و قضات اسرائیلی «سال‌ها» هشدار داده‌اند که به دلیل نفوذ گسترده نتانیاهو بر ساختار اسرائیل، به نفع عموم است که با او توافقی قضایی صورت گیرد اما تنها شرط آن‌ها این است که نتانیاهو از سیاست کناره‌گیری کند.
زونساین به الجزیره می‌گوید: «فکر نمی‌کنم نتانیاهو واقعاً به ترک سیاست فکر کند. اگر قرار بود چنین کاری بکند، تاکنون می‌توانست به یک توافق قضایی برسد.»
ارسال نظر