پوتین برنده نهایی است اگر... | چرخش ملی‌گرایانه آمریکا، دستاوردهای تاریخی اروپا را با خطر جدی روبه‌رو می‌سازد؟
به گزارش اقتصادنیوز، از زمان بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، رابطه آمریکا و اروپا وارد مرحله‌ای تازه شده است. جنبش ماگا در تلاش است تا همکاری سنتی پیشین را از یک مشارکت بین‌المللی، به ابزاری ملی‌گرایانه تبدیل کند. این تغییر جهت می‌تواند بنیان‌های ارزشی اتحادیه اروپا و نظم سیاسی پس از جنگ سرد را با چالش هایی جدی مواجه کند.
اقتصادنیوز: نگرش اروپا باعث فاصله گرفتن دولت ترامپ از همکاری چندجانبه با اتحادیه اروپا شده است. چرا زمانی که می‌تواند با هر رهبر مستقیما و بر اساس منافع شخصی معامله کند، با ۲۷ کشور و ساختارهای پیچیده‌شان سر و کله بزند؟
پیشینه تاریخی و نقش آمریکا در جنگ سرد
جوشکا فیشر در پروجکت سیندیکیت نوشت: در دهه‌های گذشته، اروپا به منفعت های زیادی از ارتباط با آمریکا دست یافته است. پس از جنگ سرد و تقسسیم اروپا به دو بخش غربی و شرقی، آمریکا حمایت زیادی از آزادی در اروپای غربی و برلین غربی کرد، همچنین بار اصلی تامین هزینه بازسازی اروپا، پس از جنگ جهانی دوم را برعهده گرفت. پس از پیروزی بلوک غرب در جنگ سرد، اروپا در سایه چتر امنیتی ناتو، به متحد رسمی آمریکا تبدیل شد.
در تمامی این سال‌ها، اوضاع اروپا مناسب و همراه با موفقیت بود؛ اما همین آسودگی موجب شد تا اروپایی‌ها نسبت به واقعیت‌های موجود بی‌توجه شوند. آن ها در درک تفاوت موضع آمریکا به جهان بازماندند و متوجه نشدند که سیاست های آمریکا چگونه است. درواقع، آمریکا گمان می کرد که بار مسئولیت های زیادی را بر دوش می کشد و بیش از آنچه اروپا انجام می‌دهد، هزینه پرداخت می‌کند. این کشور به شدت درگیر جنگ‌های پرهزینه بود، در حالی‌که اروپایی ها مشغول تقویت سیستم رفاهی و اقتصادی خود بودند.
چطور زمینه ظهور ترامپ فراهم شد
جنگ عراق، بحران مالی آمریکا در سال ۲۰۰۸، سال‌ها ریزش صنایع و تحقیر طبقات کارگر و روستایی از سوی نخبگان سیاسی آمریکا، همگی دست به دست هم داد تا زمینه برای ظهور یک سیاستمدار پوپولیست فراهم شود. این شرایط باعث شد که دونالد ترامپ ابتدا کنترل حزب جمهوری‌خواه را به دست بگیرد و بعد در سال ۲۰۱۶ رئیس‌جمهور منتخب آمریکایی ها شود.
پیروزی او چنان غیرمنتظره بود که خود ترامپ هم در ابتدا متوجه عمق آن نبود. اما در دور دوم ریاست جمهوری و پیروزی او در سال گذشته، ترامپ با آمادگی و اعتماد به نفس بیشتری وارد کاخ سفید شد.
ایدئولوژی ترامپ منسجم نیست
از آغاز دولت جدید آمریکا در ژانویه، روابط اروپا و آمریکا به طور جدی تغییر کرده است. ترامپ یک سیاستمدار سنتی با یک سیستم فکری منسجم نیست. ایدئولوژی او بیشتر حول محور خلقیات او می‌چرخد.
این موضوع اما درباره معاون او،جی.دی. ونس، که از حلقه نزدیکان کاخ سفید و جنبش بزرگ ماگا است، صدق نمی‌کند. او یک خط فکری روشن و مشخص دارد.
تناقض رفتاری و متهم کردن اروپا
استیو بنن که از چهره‌های مطرح جنبش ماگا است، جهان را میدان جنگی میان دین یهود و مسیحیت، و دشمنان آن ها می‌بیند؛ دشمنانی که از نظر او حتی لیبرال‌های غربی را هم دربر می گیرد. او معتقد است برای پیروزی در این جنگ فرهنگی باید متحدانی تازه پیدا کرد و فکر می‌کند که بهترین متحدان در اروپا، احزاب راست‌گرای پوپولیست هستند.
حالا که جنبش ماگا دوباره قدرت آمریکا را در دست دارد، بنن این فرصت را که فشار بیشتری بر اروپا وارد کند، غنیمت شمرده است. نمونه روشن چنین رویکردی، سخنرانی جنجالی ونس در کنفرانس امنیتی مونیخ بود. او اروپا را متهم به محدود کرد آزادی بیان کرد و برای مثال این اتهام، از بدرفتاری با حزب راست گرای آلترناتیو آلمان گفت.
این درحالی است که دولت فعلی آمریکا، سخت گیری های زیادی را نسبت به اصحاب رسانه و دانشگاه ها اعمال می کند. به باور نویسنده، این یک رفتار متناقض از سوی دولت آمریکاست. چطور ممکن است کسی اروپا را به محدود کردن آزادی بیان متهم کند، در حالی‌که خود بیشتر از همه آزادی بیان را محدود می‌کند؟
تجربه تلخ اروپا از ناسیونالیسم افراطی
بنن و متحدانش تقریباً با همه اصول اتحادیه اروپا مخالفند. اساس ارزش های اتحادیه اروپا بر ارزش‌های لیبرال بنا شده است و هدف آن کاهش ناسیونالیسم و تقویت همکاری مشترک است. اما در مقابل جنبش ماگا کاملا ملی‌گرا و طرفدار مرزبندی‌های شدید سیاسی است. بنابراین در دوره دوم ترامپ، اتحاد میان آمریکا و اروپا به جای یک همکاری بین‌المللی، به رابطه‌ای ملی‌گرایانه تبدیل شده است که بیشتر بر منافع تنگ‌نظرانه تأکید دارد.
این وضعیت طنز تلخ تاریخ را یادآوری می‌کند. همکاری ناتو بعد از جنگ جهانی دوم و برای مقابله با ناسیونالیسم افراطی آلمان نازی به وجود آمد و در دوران جنگ سرد، برای مقابله با شوروی ادامه یافت. اما امروز همان همکاری به ابزاری برای فشار ملی‌گرایانه تبدیل شده است.
اروپا قادر به تغییر هویت خود نیست
هرچند اروپا سال‌ها از حمایت آمریکا بهره برده است، اما این به معنای آن نیست که امروز باید در برابر سیاست‌های جدید آمریکا تسلیم شود. اروپا نسبت به ارزش‌ها و اصول خود تعهد دارد؛ ارزش‌هایی که دهه‌ها بر اساس آنها زندگی کرده است. اینکه دولت کنونی آمریکا به سمت پوپولیسم و ملی‌گرایی رفته، دلیل بر این نیست که اروپا هم همین مسیر را انتخاب کند.
برای اروپا و به‌خصوص آلمان، پذیرش چنین تغییر هویتی بسیار خطرناک خواهد بود. در این‌جا باید به سخن معروف فرانسوا میتران، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه، اشاره کرد: «ناسیونالیسم افراطی یعنی جنگ.»
اروپا با تجربه دو جنگ جهانی به خوبی می‌داند که ملی‌گرایی افراطی چه بهایی دارد. این موضوع برای اروپا یک مبحث نظری نیست؛ بلکه بخش مهمی از حافظه تاریخی است.
برنده نهایی کرملین است
اگر حزب راست افراطی آمریکا موفق شود تا ارزش های فراملی اروپا را که ساخت آن دهه‌ها طول کشیده است تضعیف کند، تنها یک برنده واقعی وجود خواهد داشت؛ ولادیمیر پوتین و دولت کرملین.
چنین نتیجه ای هم برای اروپا و هم برای آمریکا یک تراژدی عمیق خواهد بود. فروپاشی این ارزش ها، نه منطقی است و نه به سود مردم اروپا و آمریکا. این رویداد تنها نوعی بی‌خردی سیاسی خواهد بود که می تواند پیامدهای سنگینی را به همراه داشته باشد.
ارسال نظر