التهاب بازار فروکش کرد؟
به گزارش اقتصادنیوز، دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده تا 5 روز دیگر تصمیم خود را برای تمدید تعلیق تحریم‌ها خواهد گرفت. گمانه‌زنی‌ها در مورد تصمیم ترامپ و واکنش جامعه جهانی و اتحادیه اروپا فراوان است؛ اما با توجه به پالس‌های سیاسی درباره ادامه توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 5+1 که غالباً پالس‌های منفی بوده‌اند، به‌نظر می‌رسد احتمال خروج واشنگتن از برجام و عدم تمدید تعلیق تحریم‌ها بیشتر باشد.
همین‌طور گمانه‌زنی‌های فراوانی در خصوص واکنش متقابل تهران به خروج واشنگتن از برجام وجود دارد. دولت روحانی می‌گوید خود را برای مواجهه با هر سناریویی آماده کرده و برنامه‌ها و راهکارهای مشخصی پبش‌بینی شده است. دامنه احتمالات در مورد واکنش ایران به تصمیم ترامپ چندان وسیع نیست. تهران اعلام کرده است که احتمال دارد با لغو توافق هسته‌ای از ان.پی.تی خارج شود و بخشی از برنامه‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرد. تهران همچنین امکان شکایت به کمیسیون مشترک برجام و یا شورای مشورتی را دارد. با این‌حال و با وجود حق وتوی ایالات متحده در شورای امنیت سازمان ملل متحد، همچنان خروج واشنگتن از برجام محتمل ترین اتفاق 12 ماه می (22 اردیبهشت) است. احتمالی که علی‌القاعده تبعات خود را برای اقتصاد ایران دارد.
اما سوال اساسی اینجاست که اگر از نظر بازار سرمایه احتمال خروج ترامپ از برجام محتمل‌ترین حالت ممکن است، و هیجانات ناشی از تصمیم محتمل وی، پیش از اتفاق افتادنش اثرات منفی خود را بر بازار سرمایه در ایران گذاشته؛ چگونه روند صعودی قیمت سکه و نرخ ارز در دو روز گذشته، امروز روند نزولی به خود گرفته است؟ و یا چرا روند کاهشی شاخص بورس در دو روز گذشته، امروز با رشد بیش از 300 واحدی به ارتفاع بیش از 93 هزارتایی بازگشته است؟
مهم‌ترین تبعات تصمیم احتمالی ترامپ برای خروج از برجام، متوجه میزان صادرات نفت کشور و مبادلات پولی و ارزی بین بانک مرکزی ایران با سایر کشورها خواهد بود. گفته می‌شود در صورت خروج واشنگتن از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، صادرات نفت ایران در حدود 500 هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد و حتی ممکن است میزان صادرات نفت ایران به کمتر از یک میلیون بشکه در روز برسد. طبیعی است که این اتفاق می‌تواند روندهای اقتصادی ایران که بخش عمده آن متکی بر فروش نفت است را با مشکلات جدی مواجه کند. با این حال امروز اقتصادنیوز در خبری به نقل از علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که بسیاری از شرکای سنتی نفت ایران قراردادی دوساله با ایران امضا کرده‌اند و در نتیجه نباید شاهد، افت فروش نفت در آینده‌ای نزدیک باشیم.
با همه این توضیحات می‌توان این گونه تحلیل کرد که در واقع چشم‌انداز به شدت منفی که بازار نسبت به خروج واشنگتن از برجام متصور است، با واقعیت کمی فاصله دارد. به عبارت دیگر تحلیلگران بر این باورند که با وجود تبعات منفی لغو توافق هسته‌ای برای اقتصاد ایران، به احتمال زیاد وضعیت اقتصادی کشور به شرایط پیش از توافق هسته‌ای بازنخواهد گشت. یعنی با وجود اینکه عدم تمدید تعلیق تحریم‌ها و حتی لغو قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، تبعات منفی بر شاخص‌های اقتصادی ایران خواهد گذاشت، اما فراوانی این تبعات منفی به قدری زیاد نیست که بتواند ایران را به یکباره به شرایط قبل از توافق هسته‌ای برگرداند. یکی از استدلالاتی که برای این فرضیه می‌توان متصور بود این مهم است که احتمالا ترامپ توانایی اجماع جهانی علیه ایران را نخواهد داشت.
با این حال به‌نظر می‌رسد می‌توان علت نوسان معکوس امروز نسبت به دو روز گذشته را در همین بستر تحلیل کرد. اینکه واشنگتن در برجام بماند یا نماند، برجام باشد یا نباشد، شرایط اقتصادی ایران را نمی‌توان چنان به عقب بازگرداند که ایران شرایط پیش از برجام را تجربه کند.
